Αφορμή για το σημερινό σημείωμα είναι ένα σημείωμα του Γιάννη Πρετεντέρη στα ΝΕΑ της 5ης Δεκεμβρίου με τίτλο «Άκρα». Ο Γιάννης Πρετεντέρης είναι εκδότης του Βήματος, όπου κάθε Κυριακή υπογράφει το κύριο άρθρο, βασικός συντελεστής στα ΝΕΑ με τη στήλη «εμπιστευτικά», και σχολιαστής στον τηλεοπτικό σταθμό MEGA στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων. Έχει πένα, του αρέσει να κάνει πνεύμα, έχει και χιούμορ. Είναι πάντως επιθετικός αστός δημοσιογράφος. Κάποτε πετούσε και πορτοκαλάδες σε αγώνες μπάσκετ.
Το σημείωμα όμως με τίτλο «Άκρα» είναι ένας καθρέπτης της σκέψης και αντίληψης του «ακραίου κέντρου», δηλαδή του συνασπισμού δυνάμεων που κυβερνά μέχρι τώρα το Δυτικό βασίλειο. Γράφει λοιπόν ο Γ. Πρετεντέρης:
«Να το πούμε απλά. Η Ευρώπη (ίσως όλος ο δυτικός κόσμος) απειλείται με αποσταθεροποίηση.
Στη Γαλλία, η Άκρα Αριστερά και η Άκρα Δεξιά συνασπίζονται να ρίξουν την κυβέρνηση Μπαρνιέ κι ίσως να οδηγήσουν τον πρόεδρο Μακρόν σε παραίτηση.
Στη Γερμανία, ο κυβερνητικός συνασπισμός κατέρρευσε μπροστά στην άνοδο των ακροδεξιών του AfD και τις παλινωδίες των εταίρων του.
Η Ρωσία βάζει παντού το χεράκι της να ανακατέψει ό,τι μπορεί κι όπου μπορεί. Ιδίως όσο οι δημοκρατίες δεν παίρνουν σοβαρά τον κίνδυνο που αποτελεί.
Και στις ΗΠΑ βγήκε ο Τραμπ.
Στον δρόμο της δημοκρατίας λοιπόν βρίσκονται τα άκρα.
Τα οποία όταν συγκλίνουν (όπως στη Γερμανία της Βαϊμάρης ή στην Ιταλία των “μολυβένιων χρόνων” ή στην Ελλάδα της κρίσης ή στη σημερινή Γαλλία) κινδυνεύουν να κάνουν το μαγαζί καλοκαιρινό.
Αυτή είναι η βασική παρατήρηση».
Κατά τον Γ.Π. υπάρχει η «κυρία Δημοκρατία», που διοικείται από συνετές δυνάμεις, οπωσδήποτε «κεντρώες», έστω σε διαφορετικές ποσοστώσεις «κεντροδεξιάς» ή «κεντροαριστερής» κοπής (η ζωή μας έδωσε και υβρίδια συνασπισμών αυτών των δύο υποστρατοπέδων του «κέντρου», μαζί και με ολίγη από «πράσινους»)· αυτή λοιπόν η «Δημοκρατία» απειλείται από: τους εκπροσώπους των άκρων, αριστεράς ή δεξιάς, από τον Πούτιν και (πιθανά) από τον Τραμπ (τώρα οι αντιτραμπικοί τόνοι πρέπει να πέσουν). Η «βασική παρατήρηση» κατά Γ. Πρετεντέρη είναι σαφής: η δημοκρατία κινδυνεύει από τα άκρα που, αν επικρατήσουν, θα κάνουν «το μαγαζί καλοκαιρινό». Βέβαια ο πνευματώδης Γ. Πρετεντέρης δεν μιλάει και πολύ για το «μαγαζί» και την πορεία του, την κρίση του. Ούτε πολυνοιάζεται γιατί υπάρχει αυτή η μεγάλη κρίση σχεδόν σε όλες τις χώρες. Ούτε και θα μπει στο κόπο να απαντήσει γιατί υπάρχουν τα «άκρα», ποια πολιτική οδήγησε σε αυτήν την απονομιμοποίηση και κρίση αντιπροσώπευσης, τι αισθήματα έχουν οι πολίτες σε όλο τον κόσμο για το οικοδόμημα του νεοφιλελευθερισμού και της παγκοσμιοποίησης. Διότι αυτό είναι «το μαγαζί» κ. Πρετεντέρη, δεν είναι άλλο.
Όμως θέλει να είναι ακριβοδίκαιος απέναντι στα «άκρα»:
«Τα άκρα δεν πάντα ισοδύναμα.
Η αριστερά εξακολουθεί να κάνει ζημιά στη Γαλλία. Στις περισσότερες ευρωπαϊκές δημοκρατίες όμως έχει εξαερωθεί ή διασκορπιστεί σε όσα τη συνέθεσαν, όπως στην Ελλάδα.
Η απειλή λοιπόν είναι κυρίως από την Άκρα Δεξιά. Αν μπορεί να υπάρξει ποτέ σαφής και ξεκάθαρος διαχωρισμός μεταξύ δύο άκρων που “βλάπτουν τη Συρία το ίδιο”».
Είναι όμως ψύχραιμος. Αναρωτιέται: «αντίδοτο;», και δίνει την απάντηση:
«Πρώτα η ψήφος – το μεγαλύτερο όπλο στη δημοκρατία… Ευελπιστούμε ότι τον Φεβρουάριο οι γερμανοί ψηφοφόροι θα αποκαταστήσουν μια ισχυρή κεντρώα κυβερνητική τάξη.
Ύστερα η πολιτική. Η Φον ντερ Λάιεν κατόρθωσε να διαμορφώσει μια ευρεία πλειοψηφία στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, παρά τις προφητείες και τις σκανδαλολογίες των “ενημερωτικών” σάιτ και των “παραγόντων” που νέμονται τον μικρόκοσμο των Βρυξελλών…
Τέλος η ζωή. Αν η Γαλλία οδηγηθεί χωρίς κυβέρνηση σε βαθιά οικονομική κρίση, να δω με τι μούτρα θα ξαναεμφανιστούν ενώπιον των ψηφοφόρων ο Μελανσόν και η Λεπέν».
Το αντίδοτο του κ. Πρετεντέρη μοιάζει με το διαφημιστικό «ψεκάστε, σκουπίστε, τελειώσατε». Σαν να μην καταλαβαίνει τι συμβαίνει και να παίρνει τοις μετρητοίς το σλόγκαν-ευχή, ότι «η Ε.Ε. μέσα από τις κρίσεις της δυναμώνει».
Η δυτική ηγεμονία και οι βάσεις της τρεκλίζουν, οι αναδιαρθρώσεις οδήγησαν στην εμφάνιση νέων ισχυρών κέντρων, η άβυσσος που χώριζε τη Δύση από τον Νότο του κόσμου έχει εκλείψει, μπαίνουμε σε έναν κόσμο που δεν θα είναι ευρωποκεντρικός, ούτε δυτικοκεντρικός
Ακροκεντρώα σκέψη και πραγματικότητα
Ο ακραίος, επιφανειακός τρόπος θέασης και αντιμετώπισης της πολυκρίσης του Δυτικού κόσμου, που βγάζει μάτι στην «ανάλυση» του κ. Πρετεντέρη, κάνει ιδιαίτερη εντύπωση. Σαν να υπάρχει μια βολονταριστική άρνηση της πραγματικότητας και της εξέλιξής της. Τι λείπει ιδιαίτερα; Η συναίσθηση της ιδιαίτερης «στιγμής», δηλαδή η πορεία της γυμνής μετάβασης σε έναν πιο συγκρουσιακό, αβέβαιο και χαοτικό κόσμο. Όχι επειδή εμφανίστηκαν τα «άκρα», αλλά επειδή η δυτική ηγεμονία και οι βάσεις της τρεκλίζουν, επειδή οι αναδιαρθρώσεις οδήγησαν στην εμφάνιση νέων ισχυρών κέντρων, επειδή η άβυσσος που χώριζε τη Δύση από τον Νότο του κόσμου –ειδικά σε νευραλγικούς τομείς όπως τεχνολογία, διάστημα, ψηφιοποίηση– έχει εκλείψει, επειδή μπαίνουμε σε έναν κόσμο που δεν θα είναι ευρωποκεντρικός, ούτε δυτικοκεντρικός. Μάλλον πρόκειται για κάτι παραπάνω από μια βολονταριστική άρνηση της πραγματικότητας. Είναι η στρατευμένη, επιθετική οχύρωση, για να αποτραπεί μια εξέλιξη κατά την οποία η Δύση θα χάνει την ηγεμονία που είχε μέχρι τώρα.
Ιδιαίτερα το «ψεκάστε, σκουπίστε, τελειώσατε» υπό το τρίπτυχο «ψηφίστε συνετά· υποταχθείτε στην πολιτική που σας υπαγορεύουμε· προσαρμοστείτε στη χαμοζωή όπως μπορείτε, αλλιώς το χάος» μοιάζει με ασπιρινούλα σε βαριά λοιμώδη πάθηση. Όχι «αντίδοτο», αλλά κι άλλη «τοξικότητα» (για να κάνουμε κι εμείς χρήση της πολυφορεμένης λέξης) από κάθε πόρο ενός άρρωστου, βαριά ασθενούς και γερασμένου συστήματος (λέγε με καπιταλισμό).
Διότι η πραγματικότητα είναι σκληρή και για τους «ακροκεντρώους». Δεν θέλουν να το παραδεχθούν, αλλά και δεν μπορούν να το κρύψουν. Ορισμένα οφθαλμοφανή παραδείγματα:
- Το Ισραήλ πραγματοποιεί μια γενοκτονία, αλλά δεν μπορεί να κερδίσει έναν πόλεμο στην περιοχή του. Αν για μια εβδομάδα σταματούσε ο ανεφοδιασμός του από τη συλλογική Δύση, η πολεμική του μηχανή θα είχε καταρρεύσει. Το Ισραήλ δεν είχε διεξάγει κανέναν πόλεμο που να διαρκεί 440 μέρες χωρίς να μπορεί να κάμψει τους αντιπάλους του. Αυτό που ονομάζεται «άξονας της αντίστασης» δεν μπορεί να «εξαλειφθεί». Τα στρατηγικά αδιέξοδα ήδη είναι ορατά.
- Τώρα η μεταβλητή γεωμετρία των συμμαχιών στην περιοχή μεταφέρει τον πόλεμο στην Συρία, όπου η συμμαχία Ισραήλ-Τουρκίας-ΗΠΑ είναι ολοφάνερη, γεγονός που πρέπει να μας προβληματίσει έντονα για το τι σημαίνει η «φιλία» και συμμαχία με το Ισραήλ και τις ΗΠΑ σαν τάχα αντίβαρο προς την κλιμάκωση των επεκτατικών απαιτήσεων της Τουρκίας σε βάρος της Ελλάδας.
- Στο μέτωπο της Ουκρανίας, δεν υπάρχει κανένας σοβαρός που να ισχυρίζεται ότι η Ρωσία θα χάσει τον πόλεμο. Δεν μπορούν να νικήσουν τη Ρωσία, και ήδη το καθεστώς Ζελένσκι (και το ΝΑΤΟ) ψάχνουν δρόμους διαφυγής, ή συνέχισης του πολέμου χωρίς να καταρρεύσουν· πάντως όχι για να τον κερδίσουν.
- Ο γαλλογερμανικός άξονας, που κρατούσε την Ευρωπαϊκή Ένωση στη νεοφιλελεύθερη πορεία της, έχει τα χάλια του· κι όχι γιατί εμφανίστηκαν ξαφνικά τα άκρα. Βυθισμένες και οι δύο χώρες στην οικονομική και πολιτική κρίση, αντιμετωπίζουν και έχουν αποδεχθεί την παράδοση στις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ.
- Στις ΗΠΑ η νίκη του Τραμπ δείχνει ότι η διαμάχη για την αναδιάρθρωση, ισχυροποίηση, συγκράτηση της κρίσης του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού πρέπει να περάσει από βαθύτατες αντιθέσεις (και κοινωνικές), συμβιβασμούς, αναδιπλώσεις και επεκτάσεις. Το επιτελείο της παγκοσμιοποίησης στις δύο ακτές των ΗΠΑ έχει υποστεί βαριά ήττα, κυρίως λόγω της μεγάλης κοινωνικής δυσαρέσκειας και της υπέρμετρης αλαζονείας με την οποία κυβέρνησε.
- Οι BRICS, παρόλο που δεν έχουν ακόμα σχηματίσει πιο συμπαγείς μορφές συμμαχιών και συνεργασιών, σηματοδοτούν δυνατότητες άλλης πορείας· γεγονός που δημιουργεί πολλούς τροπισμούς για πολλές χώρες και αστικές τάξεις, ιδιαίτερα του παγκόσμιου Νότου (πρόσφατα και της Ευρώπης).
Με δυο λόγια, η ουσία είναι η ακόλουθη: Ο κόσμος στον οποίο «μεταβαίνουμε» θα είναι λιγότερο ευρωποκεντρικός, ασθενέστερα δυτικοκεντρικός. Η μετάβαση θα γίνει μέσα από σπασμούς, τραντάγματα οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά, και πολέμους.
Η συλλογική Δύση και το ακραίο κέντρο έχουν ένα μεγάλο πρόβλημα: Υπάρχει στο χώρο της μια διευρυνόμενη, εσωτερική κοινωνική δυσαρέσκεια· δεν υπάρχει ένα ενεργητικό ρεύμα υποστήριξης των σχεδιασμών και της πολιτικής που ακολουθείται· οι πλειοψηφίες των χωρών δεν θέλουν κλιμάκωση και εμπλοκή στους πολέμους που γίνονται ή σε αυτούς που προετοιμάζονται.
Το «ακραίο κέντρο» δεν φοβάται τόσο την ακροδεξιά. Αρνείται να της παραχωρήσει τα ποσοστά εξουσίας που αυτή διεκδικεί εκμεταλλευόμενη την λαϊκή δυσαρέσκεια. Όμως, όποτε χρειαστεί, μπορεί μια χαρά να συνεργαστεί μαζί της (πόλεμος, μεταναστευτικό, δασμοί, εξοπλισμοί, «αντισημιτισμός», ΝΑΤΟ κ.λπ.).
Η ουδετερότητα της χώρας αποκτά μια κεντρική θέση σε ένα σχέδιο-πρόταγμα εθνικής κυριαρχίας και κοινωνικής αλλαγής. Είναι βασική παράμετρος μιας αναγκαίας δημοκρατικής επανάστασης για την απάντηση του υπαρξιακού προβλήματος της Ελλάδας στις σύγχρονες συνθήκες
Τι έχει να πει το «ακραίο κέντρο» για την Ελλάδα;
Πρώτη απάντηση: «Καλά ευχαριστώ». Δηλαδή, α λα Πρετεντέρη, no problem! Γιατί; Πέρα από το τι απαιτεί-διαπραγματεύεται ο όμιλος Μαρινάκη, μέχρι τώρα η υποστήριξη του Μητσοτάκη ήταν η βασική ασπίδα που κράδαινε ο Γ. Πρετεντέρης. Διασκέδασε μέχρι δακρύων από τα γέλια με την κονιορτοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά τώρα πρέπει να αποκτήσουμε άλλον παρτενέρ, γιατί το ταγκό θέλει δύο για να χορευτεί. Οπότε, ζυγισμένη υποστήριξη προς Μητσοτάκη, σπρώξιμο προς τον Ανδρουλάκη (με νουθεσίες, να σοβαρευτεί και να μην γίνει πράσινος ΣΥΡΙΖΑ).
Άλλωστε Μητσοτάκης, Ανδρουλάκης, Τσίπρας (τώρα και ολίγος Φάμελλος) με στεντόρεια φωνή δίνουν έμφαση στον στρατηγικό εθνικό στόχο: «Να συγκλίνουμε με τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες». Σαν να μην βλέπουν πού βαδίζει το «ευρωπαϊκό σπίτι» (για να μην πούμε «μαγαζί» και λαϊκίσουμε). Ολόκληρη η οικονομική «ανάπτυξη» στηρίζεται στο λάδωμα από το Ταμείο Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας και τα ΕΣΠΑ. Το λάδωμα αφορά βέβαια την τροφοδότηση και χρηματοδότηση του μεταπρατικού κόσμου της ολιγαρχίας. Κι αφού το ευρωπαϊκό σπίτι είναι σε πορεία πολεμικής προετοιμασίας και ΝΑΤΟποίησης, πρέπει να δείξουμε ότι είμαστε πιονιέροι στις νέες εκστρατείες, να δείξουμε ιδιαίτερο ζήλο. Μητσοτάκης, Ανδρουλάκης, Τσίπρας (Φάμελλος) υποκλίνονται, χωρίς ίχνος ντροπής, στις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ, την Κομισιόν, και δηλώνουν υπερήφανοι που λένε «Ναι σε όλα».
Φυσικά, αν και δεν υπάρχει χώρος στο σημείωμα αυτό να παραθέσουμε αποσπάσματα από το τρίο που αναφέρουμε, αλλά και από τον Γ. Πρετεντέρη, είναι έντονη η ομοφωνία τους για το πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί η σχέση με την Τουρκία και ο διάλογος μαζί της με κάθε κόστος, πώς να αποτραπούν οι «ακραίες εθνικιστικές» πολιτικές, για το Αιγαίο, την ΑΟΖ, το Κυπριακό, τη φιλία-συμμαχία με το Ισραήλ. Την αδιαφορία για τη Συρία…
Το ζήτημα της Ουδετερότητας της χώρας μπροστά στους τεράστιους γεωπολιτικούς αναδασμούς και τις τουρκικές επεκτατικές απειλές-επιβουλές δεν τους απασχολεί καθόλου. Οι οπαδοί του «ακραίου κέντρου» στην Ελλάδα κινούνται στη σφαίρα της απόλυτης ΝΑΤΟφροσύνης, του αντιρωσισμού. Δεν μπορούν να διανοηθούν μια άλλη πορεία για τη χώρα και κινούνται ενδοτικά και φοβικά απέναντι στην Τουρκία.
Ενώνονται δε, είναι συνασπισμένοι, απέναντι σε οτιδήποτε χαρακτηρίζουν ως «λαϊκισμό». Απεχθάνονται τον αντινεοφιλελευθερισμό («δεν υπάρχουν λεφτόδεντρα»), ή αναφορές για «πατριωτισμό». Και οι τρεις αισθάνονται ότι έσωσαν την Ελλάδα το 2010-2015 από την καταστροφή, επαίρονται για τις υπηρεσίες τους, ορκίζονται ότι οδήγησαν τη χώρα σε «ασφαλή νερά» και έξω από τα μνημόνια (το μεγαλύτερο ψέμα της μεταπολίτευσης)…
Σύνοψη
Κατά τη γνώμη μου χρειάζεται μια ιδιαίτερη πολιτική και ιδεολογική πύκνωση, για τον προσανατολισμό και τις θέσεις-στόχους που πρέπει να έχει η Ελλάδα σαν χώρα, σαν πολιτεία, σαν κοινωνία, σαν οικονομία, σαν κρατική οντότητα, προκειμένου να μπορεί να υπάρχει και να μην συρρικνωθεί και μετατραπεί σε «οικόπεδο» και «φιλέτα ευκαιρίας», σε «πεδίο βολής που ασκούνται ξένοι φαντάροι», σε ορμητήριο δυτικών τυχοδιωκτισμών, και ακρωτηριασμού του ελληνισμού της Κύπρου.
Επίσης, είναι εντελώς απαραίτητο να ξεφύγουμε από σχήματα της περασμένης 50ετίας, ιδιαίτερα μπροστά σε μια εποχή που αλλάζουν οι παγκόσμιοι συσχετισμοί. Η ουδετερότητα της χώρας αποκτά μια κεντρική θέση σε ένα σχέδιο-πρόταγμα εθνικής κυριαρχίας και κοινωνικής αλλαγής. Είναι βασική παράμετρος μιας αναγκαίας δημοκρατικής επανάστασης για την απάντηση του υπαρξιακού προβλήματος της Ελλάδας στις σύγχρονες συνθήκες.
Όχι, δεν είναι υπερβολικά λόγια. Είναι μια ανάγκη την οποία καταπολεμά ιδεολογικά, πολιτικά και κατασταλτικά το ακραίο κέντρο, κι όλος ο κόσμος της εξάρτησης στη χώρα μας.
