Η τελευταία γυναικοκτονία στους Αγ. Αναργύρους, και μάλιστα κυριολεκτικά έξω από το αστυνομικό τμήμα όπου το θύμα είχε πάει αναζητώντας προστασία και ασφάλεια, μαζί με την υπόθεση της 12χρονης στον Κολωνό και το εκτεταμένο δίκτυο σωματεμπορίας και πορνείας που είχε στηθεί, αλλά και το συστημικό έγκλημα των Τεμπών, αποτελούν την κορυφή μονάχα του παγόβουνου. Δηλαδή της περίπου 15ετούς βύθισης της χώρας, κοινωνικά και εθνικά. Διότι στην πραγματικότητα δεν υπάρχει καμία πτυχή της κοινωνικής ζωής, καμία διάσταση της πολιτείας και των θεσμών, κανένας αρμός της εθνικής υπόστασης και κυριαρχίας που να μην έχει διαβρωθεί, να μην έχει μπει σε διαδικασία σήψης και διάλυσης, να μην φέρει τα σημάδια ενός τεράστιου ξεχαρβαλώματος.
Οι επικλήσεις του τύπου «το 100 δεν είναι ταξί», «η κοπέλα μιλούσε εντελώς ήρεμα», «η 12χρονη με προκαλούσε», «φταίει ο σταθμάρχης», «στα Τέμπη συγκρούστηκαν ανθρώπινα λάθη με χρόνιες παθογένειες» (όπως και οι χυδαίες επιθέσεις του τύπου «όποιος κάνει λόγο για μπαζώματα είναι για τα μπάζα»), δείχνουν μια θρασύτητα και έναν κυνισμό –διαχρονικό– όσων βρίσκονται στο τιμόνι της διακυβέρνησης τα τελευταία 15 χρόνια. Ακριβώς δηλαδή αυτών που είχαν υπεύθυνες θέσεις, όσων υποτίθεται πως έπρεπε να βάλουν σε κάποια τάξη υποδομές, διοίκηση, οικονομία, πολιτική, δικαιοσύνη, άμυνα κ.ο.κ.
«Από επιτυχία σε επιτυχία»…
Το πολιτικό σύστημα, σχεδόν στο σύνολό του, ισχυρίζεται ότι έχουμε βγει από τα Μνημόνια, πως η χώρα προχωρά σχετικά καλά: Ο μεν ΣΥΡΙΖΑ περηφανεύεται ότι έβγαλε την χώρα το 2018 από τα μνημόνια, ψήφισε την… ευεργετική συμφωνία των Πρεσπών, και παρέδωσε ένα «μαξιλάρι» 37 δισ. στην κυβέρνηση Μητσοτάκη. Η δε κυβέρνηση Μητσοτάκη, που κυβερνά εδώ και 5 χρόνια τη χώρα, καυχάται ότι την πάει «από επιτυχία σε επιτυχία»! Έτσι φτάσαμε στα σημερινά χάλια: το χρέος έχει εκτιναχθεί στα 400 δισ., η φτώχεια απειλεί σοβαρά το 26% του πληθυσμού, η χώρα έχει γίνει ορμητήριο των ΗΠΑ, και η διάλυση όλων των υποδομών επιταχύνεται ορμητικά. Το πολιτικό σύστημα, σχεδόν στο σύνολό του, οδηγεί την Ελλάδα της ΝΑΤΟφροσύνης σε μεγαλύτερες εμπλοκές σε πολέμους (Ουκρανία και Μέση Ανατολή), εκτελεί συμβόλαια για τα Δυτικά Βαλκάνια (αναγνώριση Κοσόβου), και χωρίς κανέναν δισταγμό συνεχίζει το «ειδύλλιο» με την Τουρκία κατά παραγγελία των ΗΠΑ και Ε.Ε.
Δεν είναι μόνο το πολιτικό σύστημα που κάνει αυτές τις επιλογές: όλοι οι όμιλοι ελλήνων ολιγαρχών, το σύνολο της μεγαλοαστικής τάξης (μαζί με ένα σημαντικό τμήμα των ανώτερων στρωμάτων της μεσαίας τάξης) προσανατολίζονται στον γρήγορο, εύκολο, αρπακολατζίδικο πλουτισμό μέσα από τη βύθιση της χώρας και μέσα από το γενικό ξεχαρβάλωμα και διάλυση των υποδομών, την εκτεταμένη ιδιωτικοποίηση και ψηφιοποίηση τομέων της οικονομίας και των υπηρεσιών. Το πάρτι διαρκεί δεκαετίες, αλλά έχει ενταθεί ιδιαίτερα τα τελευταία 15 χρόνια παίρνοντας και νέα ποιοτικά χαρακτηριστικά, όπως είναι η ανοικτή σύμφυση κράτους, παρακράτους και υποκόσμου, μαζί με τη διάβρωση θεσμών και δικαιωμάτων και την ντε φάκτο κατάργηση του Συντάγματος και της δημοκρατίας.
Αυτό το χάλι οριοθετεί βέβαια «δύο Ελλάδες» μέσα σε μια γενική σμίκρυνση συνολικά της Ελλάδας. Μόνο που η ζημιά απλώνεται και στην Ελλάδα που υποφέρει, στην Ελλάδα που υπόκειται έναν βάναυσο βιασμό και κακοποίηση. Η κοινωνία δεν μένει αλώβητη από αυτά: υπόκειται κι αυτή σε κατεργασίες και διεργασίες, χάνει δεσμούς συνοχής, ένα τμήμα της λουμπενοποιείται, άλλο υπόκειται σε μια ψυχαναγκαστική προσαρμογή όπως-όπως για να επιβιώσει, ενώ και ο μιθριδατισμός ενός μέρους της είναι κι αυτός μια πραγματικότητα. Χωρίς να ξεχνάμε πως ένα μεγάλο μέρος μιας κρίσιμης ηλικιακά ομάδας του πληθυσμού έχει πάρει το δρόμο της μετανάστευσης.
Το «πάρτι» παίρνει, τα τελευταία 15 χρόνια, και νέα ποιοτικά χαρακτηριστικά, όπως είναι η ανοικτή σύμφυση κράτους, παρακράτους και υποκόσμου, μαζί με τη διάβρωση θεσμών και δικαιωμάτων και την ντε φάκτο κατάργηση του Συντάγματος και της δημοκρατίας
Η έκπληξη του κυρίου Παπαχελά
Ο διευθυντής της Καθημερινής, λίγες μόνο μέρες μετά το συνέδριο που διοργάνωσε η εφημερίδα του μαζί με άλλους εκλεκτούς φορείς της Ελλάδας οι οποίοι σχεδιάζουν τις επόμενες δεκαετίες, νοιώθοντας πως τα κατάφερε μια χαρά τα τελευταία 50 χρόνια (αφού κάθε φορά που συναντά τον ριζοσπαστισμό τον τιθασεύει, με ευκολία ή μεγάλη δυσκολία) υπηρετώντας πολλούς αφεντάδες, κυρίως ευρωκρατία και ΗΠΑ, νοιώθει περίλυπος για όσα συμβαίνουν σε κοινωνικό επίπεδο. Γράφει λοιπόν με «υπεύθυνο τρόπο» στις Απριλίου:
«Ίσως να μην καταλαβαίνουμε το πόσο όλα γύρω μας χαλαρώνουν και φθηναίνουν. Και μακάρι να μην το καταλάβουμε απότομα από κάποιο “ατύχημα”. Η ανομία είναι ένα γενικευμένο φαινόμενο και, το χειρότερο, κανείς δεν έχει καμία απάντηση για το πώς την αντιμετωπίζεις. […] Συνηθίσαμε και αυτή τη μοναδική “ελληνική εξαίρεση”. Εκτός από την ανομία, έχουμε και την έλλειψη επαγγελματισμού και σχεδιασμού. […] Πάρα πολλά πράγματα που μας αφορούν γίνονται στην τύχη, στο περίπου ή καθόλου. […] Οι περισσότεροι πολιτικοί μας είναι απελπιστικά απορροφημένοι από το TikTok και τη μανία της επικοινωνίας. Το βλέμμα είναι στραμμένο στην εικόνα και στον σταυρό στις επόμενες εκλογές. Μπορεί να τρελαθεί κανείς όταν συγκρίνει τη βαρύτητα των προβλημάτων με την ελαφρότητα ενός μεγάλου κομματιού του πολιτικού προσωπικού. […] Οι πολίτες νιώθουν ανασφάλεια και, το χειρότερο, έναν κλιμακούμενο κυνισμό. Δεν θέλουν να ακούν ειδήσεις, δεν πιστεύουν ότι κάτι θα αλλάξει και πηγαίνουν είτε στην αποχή είτε στην παλαβομάρα».
Είναι εντυπωσιακό το πώς ένας γενικά έξυπνος άνθρωπος, όπως ο διευθυντής της Καθημερινής, δεν μπορεί να κάνει δύο διαπιστώσεις: Η πρώτη, πως όσα ζούμε σήμερα, όσα είναι σαν αδιανόητη κανονικότητα, αποτελούν τις συνέπειες και τα αποτελέσματα όλων των πολιτικών που επιβλήθηκαν και εφαρμόστηκαν από το 2010 μέχρι σήμερα. Με δυο λόγια, του πολέμου που κήρυξαν τα Μνημόνια και οι Δανειστές σε βάρος μιας χρεοκοπημένης χώρας και το πλιάτσικο που έστησαν αυτοί μαζί με τους ντόπιους συνεργούς τους με την εκποίηση κάθε δημόσιου χώρου, κάθε δημόσιας περιουσίας, και στη συνέχεια με την απολίπανση των μεσαίων στρωμάτων και τη φτωχοποίηση του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού. Κοινωνικός αποκλεισμός, περιθωριοποίηση, παραβατικοτότητα, λουμπενοποίηση, κακοποιητικές συμπεριφορές, διάχυση της βίας, συμμοριτισμός: αυτά είναι τα «φυσικά» επακόλουθα αυτών των πολιτικών.
Η δεύτερη διαπίστωση οδηγεί σε μια εικόνα στην οποία πρέπει να υποβληθεί ο κ. Παπαχελάς: Να τα προφέρει όλα αυτά μπροστά σε έναν καθρέφτη και να δει αν θα αντέξει να παραμείνει σοβαρός, ή θα βάλει τα γέλια με την υποκρισία και την επιφανειακότητα όσων ξεστομίζει. Διότι υπάρχει ένα αμείλικτο ερώτημα από το οποίο δεν μπορεί να ξεφύγει: Τι έκαναν όλοι οι εκλεκτοί που μαζεύτηκαν να απολογίσουν τα 50 χρόνια μεταπολίτευσης πριν λίγες μέρες στο συνέδριο της Καθημερινής ώστε να φθάσει ο τόπος στην σημερινή κατάντια. Τι έκαναν όλοι οι οπαδοί του Σημιτιστάν, των ΕΛΙΑΜΕΠ, του ΣΕΒ, των CEO μεγάλων πολυεθνικών ομίλων. Τι έκαναν τόσοι πρωθυπουργοί που παρέλασαν στο συνέδριο, τόσοι διεκπεραιωτές και πρωτοκολλητές των Μνημονίων, για να είμαστε σε μια κατάσταση όπου «η ανομία να είναι ένα γενικευμένο φαινόμενο» ή «έχουμε έλλειψη επαγγελματισμού και σχεδιασμού» και «πάρα πολλά πράγματα που μας αφορούν γίνονται στην τύχη, στο περίπου ή καθόλου».
Είναι σίγουρο ότι ο καθρέφτης που θα κοιτάξει δεν θα του πει την αλήθεια… Επειδή όσα έγιναν δεν έγιναν στην τύχη: έγιναν μέσα από εφαρμοσμένες και σχεδιασμένες πολιτικές, που οδηγούσαν μαθηματικά στη σημερινή καταβύθιση. Ο κ. Παπαχελάς προτείνει κάποια λύση που την ονομάζει και δύσκολη: «Η δύσκολη λύση είναι να συνειδητοποιήσουμε, σε πρώτη φάση, πως αυτή η ρουτίνα στην οποία έχουμε εθιστεί δεν είναι… κανονική». Και ρωτάμε: Για να γίνει τι ακριβώς; Για να συνεχιστεί μια ίδια κατάσταση πραγμάτων με ηπιότερα συμπτώματα; Είναι αυτό αντιμετώπιση ενός υπαρξιακού προβλήματος της χώρας;
Αντισώματα υπάρχουν, και έχουν κάνει σημαντικό έργο μέσα στα 15 χρόνια. Αντίσταση, εθελοντισμός, αλληλεγγύη, οικογένεια, αγάπη για τον Τόπο: αυτά κράτησαν όρθιο ένα σημαντικό τμήμα της κοινωνίας, το προστάτευσαν από τη διάβρωση και διάλυση της συνοχής
Η βραδυφλεγής βόμβα του κοινωνικού ζητήματος
Την ίδια μέρα που ο κ. Παπαχελάς αναρωτιόταν βαθυστόχαστα για την ανομία και το τυχαίο στη χώρα μας, η ΕΛΣΤΑΤ έδωσε στη δημοσιότητα έκθεσή της για τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό στην Ελλάδα. Άλλη μια τελείως εντελώς τυχαία σύμπτωσις, κύριε Παπαχελά… Σύμφωνα με την έκθεση της ΕΛΣΤΑΤ, «o πληθυσμός που βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικό αποκλεισμό, με βάση τα στοιχεία του 2023, ανέρχεται στο 26,1% του πληθυσμού της χώρας (2.658.400 άτομα), μένοντας σχεδόν αμετάβλητο σε σχέση με το 2022, που ήταν στο 26,3%. Ο κίνδυνος φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού είναι υψηλότερος στην περίπτωση των παιδιών ηλικίας 17 ετών και κάτω (28,1%)». Αυτό το 26% του πληθυσμού δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να συμμετέχει τακτικά σε δραστηριότητες αναψυχής, όπως αθλητισμός, σινεμά κ.λπ. Γεγονός σημαντικότατο, επειδή δείχνει το ξέκομμα των πιο φτωχών στρωμάτων εν γένει από τον Πολιτισμό και την πολιτιστική δραστηριότητα, και αυτό έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις στην κοινωνική συνείδηση και ψυχολογία – ιδίως όταν από τα ΜΜΕ διαφημίζεται η βία και προωθείται το κουτσομπολιό, η αδιαφορία και ο ατομικισμός, μαζί με όλα τα άλλα της ιστορικής και ταυτοτικής αποδόμησης.
Σε πρόσφατη δημοσκόπηση (MRB για OPEN) ο «Κανένας» προηγείται απέναντι σε όλους τους πολιτικούς αρχηγούς (στην ερώτηση ποιος είναι ο καταλληλότερος για πρωθυπουργός: Κανένας 29%, Μητσοτάκης 27,5%, Κασσελάκης 8,9%, Ανδρουλάκης 7,5%, Βελόπουλος 6,9%, Κωνσταντοπούλου 4,4%, Κουτσούμπας 4,3%). Σε άλλη πρόσφατη έρευνα (Pulse για SKAI), στην ερώτηση «Θέμα που σας απασχολεί περισσότερο», οι απαντήσεις ήταν οι ακόλουθες: Ακρίβεια 44%, εγκληματικότητα 7%, Υγεία και Δικαιοσύνη 5%, Διαφθορά-Πολιτικό σύστημα-Δυστύχημα στα Τέμπη 3%, Καθημερινότητα-Μεταναστευτικό-Παιδεία 2%, Άλλο 5% και ΔΓ/ΔΑ 16%. Φαίνεται καθαρά πως η ακρίβεια σχετίζεται άμεσα με το επιβιωτικό πρόβλημα του πληθυσμού, ενώ η εγκληματικότητα δημιουργεί ένα μεγάλο αίσθημα ανασφάλειας. Τα εθνικά ζητήματα απουσιάζουν από τα ερωτηματολόγια των δημοσκοπικών εταιρειών… Όλα τα παραπάνω δίνουν μια ιδέα του πόσο σοβαρή διάσταση έχει το «κοινωνικό ζήτημα» και πόσο πολύ επιδρά στη διάλυση της κοινωνικής συνοχής και την επέκταση αντικοινωνικών συμπεριφορών. Ακόμα και ένας πρωτοετής φοιτητής οποιασδήποτε σχολής θα μπορούσε να καταλάβει ότι η «παλαβομάρα» και η «ανομία» για τις οποίες κάνει λόγο ο κ. Παπαχελάς έχουν σχέση και συνδέονται με πολιτικές που εφαρμόζονται εδώ και 15 χρόνια τουλάχιστον.
Όσοι κυβερνούν τα χρόνια αυτά δεν ομιλούν, πρώτον, για τους λόγους που οδηγηθήκαμε στη χρεοκοπία το 2010, τι κόστος και τι δεσμά επιβλήθηκαν και για πόσο καιρό στην χώρα μας. Αντίθετα, λένε ψέματα ότι βγήκαμε από τα μνημόνια και επανερχόμαστε στην «κανονικότητα», στις «αγορές», κι ότι η οικονομία πάει καλά και η κοινωνία καλύτερα. Δεύτερον, κάνουν και σημαντικές λαθροχειρίες: Αναφέρονται συχνά στη μείωση της ανεργίας ενώ η πρόσκαιρη και μαύρη εργασία έχουν επεκταθεί σε όλους τους χώρους, και ακόμα επιμένουν να βλέπουν βελτίωση συγκρίνοντας π.χ. τα ποσοστά φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού που το 2015 ήταν στο 28% και τώρα, περίπου 10 χρόνια μετά «βελτιώθηκαν» στο 26,1%. Η λαθροχειρία είναι τεράστια γιατί «ξεχνούν» τι σημαίνει επί 10 ολόκληρα χρόνια το ένα τέταρτο της κοινωνίας να βρίσκεται σε τέτοια κατάσταση, και μάλιστα οι πιο νέες γενιές να είναι οι πλέον πληττόμενες και με λιγότερες ευκαιρίες. Ρίξτε σε αυτήν την κατάσταση ολόκληρη την κοινωνία (κι όχι απλά το φτωχότερο 26%) και τότε θα δείτε με μαθηματικό τρόπο την «ανομία» και την «παλαβομάρα» να απογειώνονται.
Συμπέρασμα: Το αληθές της στενής σχέσης κοινωνικού και εθνικού
Βιώνουμε μια τεράστια καταβύθιση, κοινωνική και εθνική. Βιώνουμε μια τεράστια εθνική και κοινωνική αλλοτρίωση. Αντισώματα υπάρχουν, και έχουν κάνει σημαντικό έργο μέσα στα 15 χρόνια. Αντίσταση, εθελοντισμός, αλληλεγγύη, οικογένεια, αγάπη για τον Τόπο: αυτά κράτησαν όρθιο ένα σημαντικό τμήμα της κοινωνίας, το προστάτευσαν από τη διάβρωση και διάλυση της συνοχής. Υπάρχει και ξεχνιέται στις μέρες μας (από όλους τους επίσημους) ο φόβος και ο κίνδυνος του πολέμου ή του εθνικού ακρωτηριασμού της χώρας, ή της υπόσκαψης της κυριαρχίας με πολλούς τρόπους. Αυτά εσκεμμένα δεν μετρώνται, δεν ερωτώνται στις έρευνες, δεν γίνονται αντικείμενο συζήτησης ή έρευνας στα ΜΜΕ.
Παλιά ξέραμε, μας μάθαιναν, τη φράση του ποιητή Σολωμού: «Το έθνος πρέπει να θεωρεί εθνικό ό,τι είναι αληθές». Πέρα από το ότι οι ταγοί μας έκαναν ό,τι μπορούσαν για να κρύψουν το αληθές από το πόπολο και το έθνος, σήμερα δεν επιτρέπονται δύο πράγματα: να αποσυνδέεται το εθνικό από το κοινωνικό, και να αποσυνδέεται το κοινωνικό από εθνικό. Αυτή η αλήθεια είναι η πρωταρχική βάση για μια μεγάλη αντιστροφή που χρειάζεται η χώρα, η κοινωνία και ο εργαζόμενος λαός, σε αντίθεση και σε αντιπαράθεση με την ψευδή «αλήθεια» του μεταπρατισμού, της υποτέλειας και της κοινωνικής διάλυσης που εκκρίνουν διαρκώς οι οικονομικές ελίτ και το πολιτικό σύστημα – πάντα υπό το πρίσμα της αθεράπευτης ιδιοτέλειάς τους σε βάρος του κοινωνικού και εθνικού συμφέροντος της Χώρας. Διότι, απλούστατα, από τη διάλυση και την καταστροφή-εκποίηση μεγαλώνει το πουγκί τους…
