Ανθεκτικοί μικροοργανισμοί
Επιστήμονες του Γερμανικού Αεροδιαστημικού Κέντρου (DLR) διαπίστωσαν ότι γήινοι οργανισμοί, κολλημένοι στο εξωτερικό του ISS, κατάφεραν να επιβιώσουν 533 ολόκληρες μέρες, παρά τις σκληρές συνθήκες κενού του διαστήματος, την ισχυρή υπεριώδη ακτινοβολία και τις ακραίες μεταβολές της θερμοκρασίας. Η ανθεκτικότητα αυτή αυξάνει τις πιθανότητες να βρεθούν μικροοργανισμοί σε εχθρικά περιβάλλοντα όπως ο Άρης.
Το πείραμα ΒΙΟΜΕΧ (BIOlogy and Mars EXperiment) σκοπίμως εξέθεσε από το 2014 έως το 2016 διάφορους οργανισμούς (βακτήρια, μύκητες, φύκη, λειχήνες) σε «αρειανές» συνθήκες στο εξωτερικό του Διαστημικού Σταθμού, ο οποίος κινείται σε απόσταση περίπου 400 χιλιομέτρων από τη Γη. Στη συνέχεια οι οργανισμοί αυτοί επιστράφηκαν στη Γη για να αναλυθούν οι επιπτώσεις του διαστήματος πάνω τους. Στην ανάλυση των δειγμάτων συμμετείχαν 30 ερευνητικά κέντρα σε 12 χώρες και τα τελικά αποτελέσματα παρουσιάσθηκαν προ ημερών στο Βερολίνο, καθώς και σε επιστημονικά περιοδικά όπως το Astrobiology (Αστροβιολογία).
«Μερικοί οργανισμοί και βιομόρια επέδειξαν τρομερή ανθεκτικότητα στην ακτινοβολία του εξώτερου διαστήματος και πραγματικά επανήλθαν σώοι στη Γη», δήλωσε ο επικεφαλής του πειράματος, αστροβιολόγος Ζαν-Πιερ Πολ ντε Βερά του Ινστιτούτου Πλανητικής Έρευνας του DLR.
Ιδιαίτερα ανθεκτικά αποδείχθηκαν τα αρχαιοβακτήρια, μονοκύτταροι μικροοργανισμοί με μακρά εξελικτική ιστορία τουλάχιστον τρεισήμισι δισεκατομμυρίων ετών στη Γη. Πολύ καλά τα πήγαν επίσης στο διάστημα σκληροτράχηλοι ακραιόφιλοι οργανισμοί που προέρχονταν από την Αρκτική, την Ανταρκτική, τις Άλπεις και τις στέπες. Τέτοιου είδους οργανισμοί θεωρούνται από τους επιστήμονες οι πιθανότεροι υποψήφιοι να βρεθούν σε κάποιον άλλο κόσμο, π.χ. στους δορυφόρους Ευρώπη και Εγκέλαδο και –γιατί όχι– στον πιο κοντινό μας Άρη.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Μετατόπιση θερμοκρασιών
Νέα έρευνα επιστημόνων του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) έδειξε πως οι θερμές μέρες με μέγιστη θερμοκρασία πάνω από 35 βαθμούς Κελσίου και οι θερμές νύχτες με ελάχιστη θερμοκρασία τουλάχιστον 26 βαθμούς, σταδιακά μετατοπίζονται όλο και πιο νωρίς μέσα στο έτος, ενώ, παράλληλα, διαρκούν όλο και περισσότερο
Η έρευνα, με επικεφαλής τη δρα Δήμητρα Φουντά, κύρια ερευνήτρια του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΕΑΑ, που δημοσιεύθηκε στο διεθνές περιοδικό Global and Planetary Change, μελέτησε τον χρόνο εμφάνισης και τις μεταβολές στην εποχικότητα διάφορων δεικτών θερμοκρασίας στην Ανατολική Μεσόγειο, κυρίως όσον αφορά στην επικράτηση θερμότερων και ξηρότερων συνθηκών.
Οι επιστήμονες βασίστηκαν σε ιστορικά κλιματικά δεδομένα σε διάφορες περιοχές στην Ελλάδα και στην Κύπρο (Αθήνα, Λευκωσία, Κρήτη, Ρόδο, Κέρκυρα κ.ά.), καθώς και σε ιστορικές μετρήσεις θερμοκρασίας του Εθνικού Αστεροσκοπίου από το τέλος του 19ου αιώνα μέχρι σήμερα. Η έρευνα αποκαλύπτει τη σταδιακή και σημαντική μετατόπιση νωρίτερα μέσα στο έτος της πρώτης εμφάνισης των θερμών ημερών και νυχτών, καθώς και τη μετατόπιση αργότερα μέσα στο έτος της τελευταίας εμφάνισής τους.
Η διάρκεια της εποχής ανάμεσα στην πρώτη και στην τελευταία μέρα του έτους με πολύ υψηλή θερμοκρασία αυξάνεται διαχρονικά με ρυθμό τριών έως δέκα ημερών ανά δεκαετία από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 μέχρι σήμερα. Η τάση για πρόωρη εμφάνιση είναι ακόμα σημαντικότερη σε σχέση με την τάση για πιο καθυστερημένη λήξη. Ιδιαίτερα οι τροπικές νύχτες (όταν η ελάχιστη θερμοκρασία της ημέρας είναι μεγαλύτερη από 20 βαθμούς Κελσίου) εμφανίζονται νωρίτερα με ρυθμό τεσσάρων έως έξι ημερών ανά δεκαετία.
Πρώτη γεώτρηση στην καρδιά ενός σεισμού
Νοτιοδυτικά της ακτής της Ιαπωνίας, στον βυθό του Ειρηνικού Ωκεανού, υπάρχει η τάφρος Νανκάι, μια ενεργή ζώνη υποβύθισης, όπου η μία τεκτονική πλάκα του φλοιού της Γης γλιστρά κάτω από την άλλη. Έχει δημιουργηθεί έτσι μια από τις πιο σεισμογόνες περιοχές στον πλανήτη, με περιοδικούς βίαιους σεισμούς, η οποία το 1944 είχε προκαλέσει καταστροφικό σεισμό 8,1 Ρίχτερ στην Ιαπωνία. Φέτος ξεκινά το πείραμα NanTroSEIZE (Nankai Trough Seismogenic Zone Experiment), που για πρώτη φορά στον κόσμο θα επιχειρήσει υποθαλάσσια γεώτρηση μέσα στο ρήγμα. Τα πετρώματα που θα συλλεχθούν, θα αναλυθούν για να βγουν συμπεράσματα σχετικά με τους μελλοντικούς σεισμικούς κινδύνους.
Αστεροειδής Μπενού
Η πρώτη στην ιστορία της απόπειρα που έχει σχεδιάσει η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA) για να φέρει στη Γη δείγμα από τον αστεροειδή Μπενού, θα είναι πιο δύσκολη από ό,τι είχε εκτιμηθεί αρχικά, όπως δείχνουν οι νέες ανακαλύψεις που έκανε το αμερικανικό σκάφος OSIRIS-REx που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον αστεροειδή από τις 31 Δεκεμβρίου 2018.
Τα στοιχεία που έχει έως τώρα συλλέξει η διαστημοσυσκευή, αποκαλύπτουν ότι ο Μπενού –το μικρότερο διαστημικό σώμα γύρω από το οποίο έχει ποτέ τεθεί σε τροχιά ένα σκάφος– είναι απρόσμενα κακοτράχαλος και γεμάτος βράχους, ενώ επιπλέον κάθε λίγο και λιγάκι, για άγνωστο λόγ,ο «ξερνά» πίδακες μεγάλων σωματιδίων.
Η συλλογή δείγματος, που προγραμματίζεται για τον Ιούλιο του 2020, εξελίσσεται σχεδόν παράλληλα με αντίστοιχη ιαπωνική αποστολή του σκάφους Hayabousa 2, που θα επιχειρήσει να πάρει δείγμα από το έδαφος του αστεροειδούς Ριούγκου.
Και οι δύο αποστολές έχουν πολλαπλούς στόχους, όπως να μάθουν ποια μυστικά μπορεί να κρύβουν οι αστεροειδείς για τη δημιουργία και την εξέλιξη του ηλιακού συστήματος, κατά πόσο μπορεί στο μακρινό παρελθόν να ήσαν η πηγή του νερού της Γης, σε ποιο βαθμό είναι επικίνδυνοι για τον πλανήτη μας, αλλά και ποιοι αστεροειδείς μπορεί να αποτελέσουν στόχο μελλοντικών εξορυκτικών διαστημικών επιχειρήσεων.
Το OSIRIS-RΕx θα αιωρηθεί λίγο πάνω από το έδαφος του Μπενού, καθώς διαθέτει ένα ρομποτικό βραχίονα μήκους 3,3 μέτρων που θα επιχειρήσει να «ρουφήξει» το δείγμα σαν ηλεκτρική σκούπα και να το φέρει πίσω στη Γη το Σεπτέμβριο του 2023. Αντίθετα, το Hayabusa 2 σε λίγες εβδομάδες θα πυροδοτήσει ένα εκρηκτικό βλήμα πάνω στην επιφάνεια του Ριούγκου και μετά θα αντλήσει το δείγμα που θα τιναχτεί στον αέρα.
Ανάμεσα στα άλλα νέα επιστημονικά ευρήματα για τον Μπενού, σύμφωνα με το ΑΜΠΕ, είναι ότι έχει αρκετούς μεγάλους κρατήρες, ότι διαθέτει ένυδρα ορυκτά (άρα πιθανώς κάποτε νερό κυλούσε στην επιφάνεια του μεγαλύτερου μητρικού αστεροειδούς από τον οποίο αποκόπηκε), ότι η ηλικία του εκτιμάται σε 100 εκατομμύρια ως ένα δισεκατομμύριο χρόνια (μεγαλύτερη της αναμενομένης), ότι η πλήρης περιστροφή του κάθε 4,3 ώρες επιταχύνεται διαχρονικά (περίπου ένα δευτερόλεπτο κάθε 100 χρόνια), ότι δεν είναι πολύ πυκνός (είναι πορώδης σε ποσοστό περίπου 60%) και ότι έχει μια από τις σκούρες επιφάνειες στο ηλιακό σύστημα λόγω μικρής ανακλαστικότητας (αντανακλά μόνο το 4% του ηλιακού φωτός).
Αποτυχημένες προβλέψεις
«Δεν είναι δυνατόν να πετάξουν μηχανές με μεγαλύτερο βάρος από τον αέρα». William Thomson, αργότερα λόρδος Kelvin, πρόεδρος της Royal Society, 1895.
«Γεωτρήσεις για πετρέλαιο; Εννοείς να κάνουμε τρύπες στη γη για να βρούμε πετρέλαιο; Είσαι τρελός!». Γεωτρυπανιστές, όταν τους ζητήθηκε να κάνουν γεωτρήσεις για πετρέλαιο αντί για νερό, 1859.
«Δεν νομίζω ότι θα μπορέσει να πάει ποτέ άνθρωπος στο φεγγάρι, είναι πολύ δύσκολο». Richard Wooly, Βρετανός αστρονόμος, 1957
«Τα αεροπλάνα είναι ενδιαφέροντα παιχνίδια, αλλά δεν έχουν στρατιωτική σημασία». Στρατάρχης Ferdinand Foch, καθηγητής στρατηγικής, Ecole Superieure de Guerre, 1917.
