Τι αιτήματα είχε το κίνημα;
Το προηγούμενο καλοκαίρι ο Σβαρτσενέγκερ (ο γνωστός ηθοποιός και κυβερνήτης της Καλιφόρνια) ανακοίνωσε ότι θα προτείνουν μέτρα λιτότητας στην παιδεία. Ενώ υπήρχαν διαφορετικές τάσεις μέσα στο κίνημα και με διαφορετικά αιτήματα, ο ελάχιστος κοινός παρανομαστής του κινήματος ήταν η υπεράσπιση της δημόσιας παιδείας. Βέβαια στις ΗΠΑ η δημόσια παιδεία είναι κάτι που πληρώνεις αλλά υπάρχει ακόμα η έννοια του δημόσιου αγαθού.
Στο κίνημα δρούσαν τρεις τάσεις. Η πρώτη ήταν ένα κομμάτι των καθηγητών που ουσιαστικά το μόνο που τους ενδιέφερε ήταν η αύξηση της χρηματοδότησης και καμία περαιτέρω αλλαγή του συστήματος εκπαίδευσης. Αυτή η πλευρά βλέποντας τις κινητοποιήσεις προσπάθησε να κατευθύνει όλη την κατάσταση προς τα λόμπι. Συνοπτικά γ’ι αυτούς η υπεράσπιση της δημόσιας παιδείας σήμαινε, «δώστε μας λεφτά, αλλά μη μας μπερδεύετε με τα πολιτικά και για το πώς θα ξοδευτούν αυτά τα χρήματα». Η δεύτερη τάση αποτελούνταν από τις επίσημες φοιτητικές ομάδες, και ένα άλλο κομμάτι των καθηγητών. Αυτοί ζητούσαν να μην αυξηθούν τα δίδακτρα, επαναπρόσληψη όλων των εργαζομένων που είχαν απολυθεί (από το χαμηλόβαθμο διδακτικό προσωπικό μέχρι τους επιστάτες) και εκδημοκρατισμό του συστήματος διοίκησης.
Τέλος, υπήρχε η τρίτη τάση που αποτελούνταν από ακροαριστερές και αναρχικές ομάδες που ζητούσε τη διάλυση του καπιταλιστικού πανεπιστημίου. Θεωρούσε ότι το πανεπιστήμιο απλά αναπαράγει το καπιταλιστικό σύστημα και σε συνθήκες κρίσης το ισχυροποιεί. Συνεπώς θα έπρεπε να το καταλάβουμε και να το λειτουργήσουμε αλλιώς ή αν δεν μπορούμε λόγω της αστυνομίας, να αναδείξουμε ότι το κράτος καταπιέζει κάθε νόμιμο φοιτητικό κίνημα. Δεν τους ενδιέφερε ούτε η χρηματοδότηση ούτε οποιαδήποτε διαπραγμάτευση με την πολιτειακή κυβέρνηση.
Ποιός ήταν ό ρόλος του Occupy California;
Το Occupy California είναι ένα δίκτυο φοιτητών σε όλα τα πανεπιστήμια της Καλιφόρνια που υποστηρίζει τις καταλήψεις, ως το επόμενο μετά τις πορείες, μέσο πάλης. Βέβαια γνωρίζοντας καλά ότι οι καταλήψεις είναι παράνομες, με ότι συνεπάγεται αυτό. Ουσιαστικά το επιχείρημα μας ήταν ότι οι καταλήψεις θα έκαναν μια τομή στην καθημερινότητα των πανεπιστημίων αλλά και θα απότρεπαν την κάμψη του κινήματος που μεθοδευόταν από τα λόμπι και τις δήθεν διαπραγματεύσεις.
Το σύνθημα μας ήταν, «Εμείς είμαστε η κρίση». Αυτό που θέλαμε να πούμε είναι ότι αν προσπαθούσαν να ιδιωτικοποιήσουν την εκπαίδευση ή να προχωρήσουν τα μέτρα λιτότητας, δε θα γινόταν χωρίς να δοθεί μάχη. Και αυτό που καταφέρθηκε ήταν ότι ακόμα και αν οργάνωναν τις καταλήψεις λίγοι φοιτητές, πάντα ερχόταν πάρα πολύς κόσμος. Ακόμα και όταν η αστυνομία τις περικύκλωνε. Ήταν μια διαδικασία που ριζοσπαστικοποιούσε τους συμμετέχοντες φοιτητές, σε σχέση με άλλα μέσα που χρησιμοποιούσε το κίνημα τον προηγούμενο καιρό.
Ποια ήταν η έκταση των κινητοποιήσεων;
Στην πολιτεία μας, από τις πρώτες ακόμα μέρες, το σύνολο των πανεπιστημίων βρισκόταν σε κίνηση. Οπότε μπορείς να πεις ότι συμμετείχε όλη η πολιτεία στο κίνημα. Συνέβη όμως το εξής. Από τον Νοέμβριο θέσαμε την 4η του Μάρτη ως την επόμενη μέρα μαζικής κινητοποίησης για τα ζητήματα τριτοβάθμιας παιδείας στην Καλιφόρνια. Αυτό που τελικά έγινε ήταν ότι υιοθετήθηκε από όλες τις βαθμίδες τις εκπαίδευσης μέσα στην πολιτεία, αλλά και από πολλά άλλα πανεπιστήμια της Αμερικής που αντιμετωπίζανε το ίδιο πρόβλημα. Η κατάσταση σε κάθε βαθμίδα και πανεπιστήμιο είναι διαφορετική, αλλά ουσιαστικά η οικονομική κρίση φέρνει τα ίδια μέτρα λιτότητας σε όλους. Γι αυτό και ήταν πολύ εύκολο να υιοθετήσουν το κάλεσμά μας. Γι αυτούς η 4η Μάρτη ήταν η ημερομηνία έναρξης.
Μέσα στα πανεπιστήμια υπήρχε μαζική συμμέτοχη των φοιτητών; Ποιες ήταν οι αντιδράσεις των φοιτητών;
Στις ΗΠΑ έχουμε ένα σύστημα που συμπεριφέρεται στους φοιτητές σαν καταναλωτές. Και οι φοιτητές ενσωματώνουν αναγκαστικά αυτόν τον ρόλο. Ένα μεγάλο κομμάτι των φοιτητών που χρεώνεται σε τράπεζες για τις σπουδές του, σκέφτεται ότι πρέπει να μεγιστοποιήσει το όφελος από αυτή την επένδυση. Όταν βλέπουν κινητοποιήσεις σκέφτονται ότι απλά χάνουν ένα κομμάτι των χρημάτων που έδωσαν. «Εγώ πλήρωσα γι αυτό το πράγμα, πώς τολμάς εσύ να με εμποδίζεις». Δεν είναι απάθεια, ούτε κάτι το πολιτικό. Είναι η αίσθηση του δικαιώματος ότι το πλήρωσα και θα το πάρω ακόμη και αν η ποιότητα του είναι χαμηλότερη. Αυτή είναι η βασική αντίδραση. Και γι αυτό δεν ήταν δυνατή η συμμετοχή της πλειοψηφίας των φοιτητών στους αγώνες. Και νομίζω ότι είναι ένα από τα μεγάλα προβλήματα στις ΗΠΑ. Παρ’ όλα αυτά, η πρώτη διαδήλωση στο Μπέρκλεϋ το Νοέμβρη θύμιζε αυτές της δεκαετίας του ’60. Άρα για τα δικά μας δεδομένα το κίνημα ήταν πολύ μαζικό, δηλαδή 5 χιλιάδες διαδηλωτές σε ένα πανεπιστήμιο των 30 χιλιάδων φοιτητών.
Ποια η διαφορά με τα κινήματα των προηγούμενων ετών; Μάλλον, υπήρχαν κινήματα τα προηγούμενα χρόνια; Ή βρίσκουμε τα τελευταία ίχνη στην δεκαετία του ’60;
Σίγουρα το τελευταίο μεγάλο φοιτητικό κίνημα ήταν το ‘60. Τότε έπρεπε να καλέσουν τον στρατό για να τους σταματήσουν. Μάλιστα, τότε ο στρατός περνούσε πάνω από τον χώρο του πανεπιστημίου με ελικόπτερα και έριχνε δακρυγόνα. Τα γεγονότα τότε είναι για όλους το μέτρο σύγκρισης.
Από τότε μέχρι σήμερα οι φοιτητές συμμετείχαν πιο πολύ σε θεματικά κινήματα. Ενάντια στο απαρτχάιντ, ενάντια στα πυρηνικά, ενάντια στην έρευνα των πανεπιστήμιων για τον αμερικάνικο στρατό κτλ. Για παράδειγμα πριν τις καταλήψεις το πιο σημαντικό κίνημα, που ήταν πολύ μικρό, είχε να κάνει με το περιβάλλον. Αλλά ουσιαστικά μέσα στα αμερικάνικα πανεπιστήμια δεν υπάρχει τίποτα πέρα από αυτές τις μικρές αναλαμπές.
Για αυτό οι 5 χιλιάδες φοιτητές που διαδήλωσαν είναι μια μεγάλη αλλαγή.
Ποιες ήταν οι αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας, των γονέων, γενικότερα του κόσμου;
Η τοπική κοινωνία έβλεπε ότι ενώ σε όλα τα επίπεδα και τις κοινωνικές παροχές υπήρχαν περικοπές, τα πανεπιστήμια ήταν ένα μέρος που ο κόσμος άρχιζε να αντεπιτίθεται. Να αγωνίζεται. Υπήρχε πολύ θετική αντίδραση.
Αλλά βέβαια μιλάμε και για μια περιοχή, την Καλιφόρνια, που ο κόσμος γενικά είναι προοδευτικός. Δεν είμαι σίγουρος πως ο κόσμος θα αντιδρούσε σε άλλες περιοχές της χώρας που τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά. Ακόμη και ο αστικός τύπος έδειξε ενδιαφέρον.
Πως αντέδρασε το επίσημο κράτος στις κινητοποιήσεις. Άλλαξε κάτι το κίνημα; Ποιο ήταν τελικά το αποτέλεσμα;
Ουσιαστικά αποτύχαμε να σταματήσουμε τα μέτρα. Θα μπορούσαμε να πούμε όμως δύο πράγματα. Πρώτο ότι παρ’ όλα αυτά το κίνημα επηρέασε και άλλαξε τις προτεραιότητες της τοπικής κυβέρνησης. Πλέον δηλαδή η παιδεία θα έρχεται πριν τις φυλακές και όχι ανάποδα. Και δεύτερον ότι πλέον γνωρίζουν ότι δεν μπορούν να παίρνουν ως δεδομένη την απάθεια των φοιτητών.
Τι βλέπεις να έρχεται τις επόμενες μέρες; Πιστεύεις ότι και άλλα κομμάτια της κοινωνίας θα ξεσηκωθούν;
Αυτό είναι κάτι στο οποίο ελπίζουμε. Αρκετοί άνθρωποι προσπάθησαν να μεταφέρουν τον αγώνα και σε άλλους τομείς, και μέχρι στιγμής υπάρχει μια μικρή επιτυχία. Τώρα υπάρχει μια μεγάλη κίνηση ενάντια στην αστυνομική βία. Αν και δεν συνδέεται άμεσα με τα μέτρα λιτότητας, είναι κάτι το οποίο συνδέει πλέον τους φοιτητές των πανεπιστημίων με τη φτωχή νεολαία των πόλεων. Επίσης υπάρχουν αρκετοί που καταλαμβάνουν σπίτια που έχουν κατασχέσει οι τράπεζες.
Αλλά όσον αφορά τα πανεπιστήμια, αυτό που γίνεται0 τώρα είναι ότι το κίνημα προσπαθεί να υπερασπιστεί αυτούς που διώκονται για τη συμμετοχή τους στις κινητοποιήσεις. Γιατί πολλοί απ αυτούς διώκονται και πειθαρχικά από το πανεπιστήμιο αλλά και ποινικά από το κράτος. Κάποιοι είναι πιθανόν να μπούνε και φυλακή. Και πιστεύω όμως ότι τη σκυτάλη του αγώνα θα πάρουν και άλλες βαθμίδες της εκπαίδευσης μετά το καλοκαίρι.
