Αναμφισβήτητα οι σχέσεις Ελλάδας-ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα την περίοδο διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, έχουν αναβαθμιστεί ποιοτικά και ποσοτικά. Οι ΗΠΑ εμφανίζονται ως οι καλύτεροι φίλοι για τη χώρα μας και σύμφωνα με διάφορες αμερικανικές πηγές ίσως αυτή τη στιγμή έχουμε τις καλύτερες σχέσεις τα τελευταία 50 χρόνια. Ο πολυάσχολος πρέσβης τους Τζ. Πάιατ έχει οργώσει όλη την επικράτεια και μιλά για αμερικανικές επενδύσεις και να τονίζει τον σταθεροποιητικό παράγοντα που καλείται να παίξει η Ελλάδα στην περιοχή. Φυσικά, οι ΗΠΑ, ως σωστά αρπακτικά, ποτέ και πουθενά στον κόσμο δεν πήγαν χωρίς να έχουν ισχυρά συμφέροντα. Πίσω από τις εταιρείες-κολοσσούς και τις επενδύσεις, υπάρχει αυτή η αρπακτική λογική, δεν θα δώσουν τίποτα αν δεν αρπάξουν ό,τι θέλουν. Και αυτά που θέλουν είναι στρατηγικής σημασίας λιμάνια, στρατιωτικές βάσεις και το γενικό κουμάντο στην πολιτική και οικονομική ζωή του τόπου.
Το σκάκι στην Ελλάδα
Οι Αμερικανοί είναι ειδικοί στο να εκμεταλλεύονται τις καταστάσεις πολιτικής αποσταθεροποίησης και «γενικής αναταραχής». Αυτό έπραξαν και στην πολιτική που ακολούθησαν με την Ελλάδα τα μνημονιακά χρόνια. Ενώ ενισχύθηκε –δικαίως– το αντιγερμανικό αίσθημα στον ελληνικό λαό, οι ΗΠΑ έμειναν στα παρασκήνια στην αρχή και προσφάτως εμφανίστηκαν ως οι σωτήρες και οι ατμομηχανές της ανάπτυξης που ευαγγελίζεται ο ΣΥΡΙΖΑ. Εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρο την υποχώρηση του αντιαμερικανικού αισθήματος που υπήρχε στα χρόνια της Μεταπολίτευσης.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, που κυβερνά στο όνομα της Αριστεράς, χρησιμοποιείται για να αμβλύνει τις κοινωνικές αντιστάσεις. Η συντριπτική εναντίωση του ελληνικού λαού απέναντι στη Συμφωνία των Πρεσπών, η οποία αποτελεί το πρώτο και σημαντικότερο «δωράκι»-αντάλλαγμα που ζητούν τα αρπακτικά της Ουάσιγκτον, παρακάμπτεται προκειμένου να συνεχιστεί ανενόχλητη η συμπόρευση με τις ΗΠΑ. Στα συλλαλητήρια χιλιάδων ανθρώπων, επιλέχθηκε από το Μαξίμου να υπερτονιστεί η μειοψηφική παρουσία της Ακροδεξιάς (και από αυτή την προπαγάνδα δεν απείχε η «αντιπολιτευόμενη» Αριστερά…). Αποσιωπήθηκαν το γνήσιο πατριωτικό αίσθημα καθώς και η βαθιά ανησυχία για το μέλλον της χώρας και της κοινωνίας που ήταν κυρίαρχα και στα εν λόγω συλλαλητήρια.
Οι Αμερικανοί γνωρίζουν καλά ότι ο χρόνος του Τσίπρα τελειώνει γι’ αυτό και πιέζουν για συμφωνίες που θα επικυρώσει η παρούσα κυβέρνηση και θα κληθεί να εφαρμόσει η επόμενη. Δεν τους ανησυχεί ιδιαίτερα ποιος θα πάρει τη σκυτάλη γιατί είναι βέβαιοι ότι Κ. Μητσοτάκης και Φ. Γεννηματά, παρά τα όσα –ελάχιστα– μπορεί να ψελλίζουν σήμερα, θα τους κάνουν τη δουλειά.
Οι ΗΠΑ θέλουν να ενισχύσουν τη θέση τους στην Ελλάδα για να εδραιώσουν τη γεωπολιτική και στρατιωτική παρουσία τους στην περιοχή. Είναι χαρακτηριστική η έννοια των «frontier states», που με απλά λόγια πρόκειται για κράτη τα οποία οι ΗΠΑ θεωρούν τόσο φιλικά που «επεκτείνουν» τα σύνορά τους στον κόσμο. Σ’ αυτά θέλουν να προστεθεί και η χώρα μας
Τα τρία ζητήματα της Ουάσιγκτον
Οι ΗΠΑ θέλουν να ενισχύσουν τη θέση τους στην Ελλάδα για να εδραιώσουν τη γεωπολιτική και στρατιωτική παρουσία τους στην περιοχή. Είναι χαρακτηριστική η έννοια των «frontier states» που κυριολεκτικά σημαίνει «συνοριακά κράτη» και έχει εισαγάγει ο νυν υφυπουργός Εξωτερικών Γουές Μίτσελ όταν ήταν πρόεδρος του think tank «Center For European Policy Analysis». Με απλά λόγια πρόκειται για κράτη τα οποία οι ΗΠΑ θεωρούν τόσο φιλικά που «επεκτείνουν» τα σύνορά τους στον κόσμο. Στο βιβλίο που συνέγραψε, στα frontier states περιλαμβάνονται χώρες όπως η Φινλανδία, η Βουλγαρία, το Ισραήλ, η Σαουδική Αραβία κ.ά.
Με δεδομένη την όξυνση των σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας το Στέιτ Ντιπάρτμεντ βλέπει με καλό μάτι την ενσωμάτωση στην ομαδοποίηση των frontier states της Ελλάδας και της Κύπρου. Κι αυτό γιατί ο Ερντογάν έχει εκφράσει ανοικτά τις επιθετικές βλέψεις του στην περιοχή πολλάκις. Μπορεί στρατιωτικά –για την ώρα τουλάχιστον– οι σχέσεις των δύο χωρών να μην ατονούν, πολιτικά όμως είναι σαφές ότι υπάρχει ρήγμα.
Το δεύτερο ζήτημα που θέλει να αντιμετωπίσει η Ουάσιγκτον είναι η εξάλειψη της όποιας παρουσίας και επιρροής της Ρωσίας στα Βαλκάνια. Η Αθήνα έδωσε σαφές μήνυμα με την απαράδεκτη ανακοίνωση από τον ΥΠΕΞ Ν. Κοτζιά και την απέλαση των Ρώσων διπλωματών. Εξού και ο διορισμός του Γκρέγκορι Φλέγκερ, διπλωμάτη και μέχρι πρότινος μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΠΑ, από το τέλος Αυγούστου στη θέση του γενικού πρόξενου στη Θεσσαλονίκη.
Οι πολεμικές συρράξεις στη Μέση Ανατολή αποτελούν το τρίτο ζήτημα για τους Αμερικανούς. Χωρίς ακόμη να έχει ξεκαθαριστεί προς τα πού γέρνει η πλάστιγγα εκεί, οι ΗΠΑ επιθυμούν η Ελλάδα να αποτελέσει ένα ισχυρό ενεργειακό, επικοινωνιακό και στρατιωτικό μετόπισθεν για όλη την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Γη και ύδωρ
Συνεχείς είναι οι συναντήσεις μεταξύ του Τζ. Πάιατ και του αρχηγού ΓΕΕΘΑ Ε. Αποστολάκη. Οι δυο τους είναι εκπρόσωποι των δύο χωρών στις προχωρημένες συζητήσεις για τη δημιουργία βάσης στην Κάρπαθο. Αν τελικά ευοδωθούν οι συνομιλίες στη αεροπορική βάση θα φιλοξενούνται υπερσύγχρονα αεροσκάφη και θα εγκατασταθεί πυραυλική προστασία. Αλλά η Κάρπαθος δεν είναι το μόνο πεδίο διαπραγματεύσεων, η κυβέρνηση συζητά για λιμάνια όπως αυτό της Αλεξανδρούπολης, ενώ έχει γίνει ήδη η παραχώρηση του ναυπηγείου της Σύρου. Για αεροδρόμια όπως αυτό της Λάρισας, που έχει κλειστεί συμφωνία για στάθμευση μη επανδρωμένων αεροσκαφών και συζητείται η στάθμευση ιπτάμενων τάνκερ και ραντάρ, καθώς επίσης και για μία νέα βάση στη Θεσσαλία. Συζητήσεις επίσης γίνονται για το αεροδρόμιο στο Τυμπάκι στη Νότια Κρήτη και για την επέκταση της βάσης της Σούδας. Κι αυτά είναι μόνο μερικά από τα σχέδια που έχουν δει το φως της δημοσιότητας τις τελευταίες ημέρες.
