Συνεχίζονται τα παζάρια 5 Αστέρων-Λέγκας υπό την επιτήρηση των ελίτ
Το μαγείρεμα της νέας ιταλικής κυβέρνησης, στο οποίο αναφερόμασταν την προηγούμενη εβδομάδα, παρατείνεται. Και δεν είναι σίγουρο όχι μόνο τι πιάτο θα σερβιριστεί στον ιταλικό λαό, αλλά ούτε καν αν θα παράξει κάτι η ιταλική κουζίνα. Η μοναδική πρόβλεψη που μοιάζει ασφαλής είναι ότι, εφόσον οι συνεχιζόμενες μέχρι σήμερα διαπραγματεύσεις των 5 Αστέρων και της Λέγκας ευοδωθούν (πράγμα όχι σίγουρο), το προϊόν θα είναι και άνοστο και ανθυγιεινό: οι πλέον «λαϊκίστικες» –δηλαδή φιλολαϊκές– υποσχέσεις των 5 Αστέρων έχουν ήδη πετσοκοφτεί και μπει στο ψυγείο. Αιτία, τα συνδυασμένα πυρά του προέδρου της Δημοκρατίας Σέρτζιο Ματαρέλα, του αναθαρρημένου Μπερλουσκόνι, και φυσικά των αλλεπάλληλων προειδοποιητικών βολών του Λετονού αντιπροέδρου της Κομισιόν Ντομπρόβσκις και άλλων αξιωματούχων των Βρυξελλών – με τη βοήθεια βέβαια των συστημικών ΜΜΕ και των spreads που ανεβοκατεβαίνουν ανάλογα με το βαθμό συμμόρφωσης των «λαϊκιστών» στα προαπαιτούμενα των ελίτ.
Το βασικό συμπέρασμα είναι λοιπόν ότι αυτές οι πολύπλευρες πιέσεις έχουν ήδη αποδώσει καρπούς. Καταρχήν έχει εγκαταλειφθεί οποιαδήποτε ουσιαστική αμφισβήτηση της πολιτικής του ευρωπαϊκού ιερατείου, και φυσικά οι αντι-ευρώ κορόνες και οι απειλές για δημοψηφίσματα έχουν αντικατασταθεί από διαβεβαιώσεις για «συνεννόηση με τους Ευρωπαίους εταίρους μας». Για δε το ΝΑΤΟ, ούτε κουβέντα δεν ξεστομίζεται. Έπειτα, βασικά στοιχεία του προεκλογικού προγράμματος των 5 Αστέρων (καθιέρωση ελάχιστου βασικού μισθού, ακύρωση της αντεργατικής νομοθεσίας του Ρέντσι, στοπ στα «μεγάλα έργα» κ.λπ.) έχουν μείνει αφηρημένες υποσχέσεις. Στο δε ασφαλιστικό έχουμε ένα ακόμη ευφάνταστο σχέδιο: για να βγει στη σύνταξη, ο κάθε Ιταλός θα πρέπει να βγάζει άθροισμα 100 αν προσθέσει την ηλικία του και τα χρόνια δουλειάς του. Έξυπνη διατύπωση, για να μην πεις κατάμουτρα, ιδίως στη νέα γενιά, «θα δουλεύετε μέχρι να πεθάνετε»…
Όλα στον αέρα
Μέχρι στιγμής οι δύο πιθανοί εταίροι δεν έχουν δημοσιοποιήσει το πρόγραμμα του ενδεχόμενου κυβερνητικού συνασπισμού τους. Από όσα διέρρευσαν χθες πάντως, γίνεται φανερό ότι το πρόγραμμα μπατάρει σαφώς δεξιά, αφού όσα επεδίωκαν οι 5 Αστέρες παραπέμπονται στο μέλλον. Ούτε για το πρόσωπο του πρωθυπουργού και των υπουργών υπάρχει ακόμη κατάληξη. Μάλιστα, αναγνωρίζοντας προκαταβολικά τη δυσκολία της συνύπαρξής τους, σκέφτηκαν την –αμφισβητούμενης συνταγματικότητας– πρωτοτυπία της καθιέρωσης μιας παράλληλης… παρακυβέρνησης: την ονομάζουν «επιτροπή συμφιλίωσης», και σκοπό θα έχει την επίλυση αντιθέσεων που δεν θα μπορεί να αντιμετωπίσει η επίσημη κυβέρνηση! Το μόνο που έχει γίνει σαφές μέχρι στιγμής όσον αφορά τη σύνθεση της κυβέρνησης είναι ότι ο Σαλβίνι διεκδικεί για τον εαυτό του το Υπουργείο Εσωτερικών, τουτέστιν λυτά χέρια ώστε να προχωρήσει στη «δυναμική αντιμετώπιση» του μεταναστευτικού.
Οι πολύπλευρες πιέσεις των ελίτ έχουν ήδη αποδώσει καρπούς: καταρχήν έχει εγκαταλειφθεί οποιαδήποτε ουσιαστική αμφισβήτηση της πολιτικής του ευρωπαϊκού ιερατείου – για δε το ΝΑΤΟ, ούτε κουβέντα δεν ξεστομίζεται
Οι Ντι Μάιο και Σαλβίνι έχουν να αντιμετωπίσουν ένα πρόσθετο πρόβλημα: τη σκλήρυνση της στάσης του (προβαλλόμενου πλέον από τα συστημικά φερέφωνα ως… «σοβαρού και δημοκρατικού») Μπερλουσκόνι. Πράγματι, ο μονίμως υπόδικος επικεφαλής της Φόρτσα Ιτάλια μέχρι πριν λίγες μέρες διαβεβαίωνε ότι θα τηρήσει στάση «ευμενούς αποχής» όταν έρθει η ώρα για ψήφο εμπιστοσύνης προς τη νέα κυβέρνηση. Τι μεσολάβησε; Η ικανοποίηση ενός από τα αιτήματά του ως αντάλλαγμα για την «υπεύθυνη» στάση του, δηλαδή η ελάφρυνση των κατηγοριών που τον βαραίνουν – πράγμα που σημαίνει ότι ανέκτησε πλήρως τα πολιτικά του δικαιώματα. Έτσι τώρα, με νέα αυτοπεποίθηση, πολλαπλασιάζει τις προσκλήσεις προς τον Σαλβίνι να εγκαταλείψει τα σχέδια σύμπραξης με τους 5 Αστέρες και να επιστρέψει στον κεντροδεξιό συνασπισμό, με στόχο νέες πρόωρες «και νικηφόρες» εκλογές.
Δράμα στα αριστερά
Ποιος λείπει από το παζλ; Ο Ρέντσι και το Δημοκρατικό Κόμμα του, με επιλογή του πρώτου. Αφού όρθωσε τείχος σε κάθε απόπειρα στελεχών του για συνεννόηση με τους 5 Αστέρες, τώρα αστειεύεται επαναλαμβάνοντας μια παλιότερη ρήση του Ντι Μάιο: «Θα κάθομαι στις όχθες του Τίβερη και θα τρώω ποπ-κορν». Και ονειρεύεται ένα «νέο κόμμα των μετριοπαθών» χωρίς τα βαρίδια που κληρονόμησε από το παρελθόν (δηλαδή τη λεγόμενη αριστερή πτέρυγα του Δημοκρατικού Κόμματος, ή τέλος πάντων ό,τι έχει απομείνει από αυτήν). Ίσως ακόμη και με τον Μπερλουσκόνι που, όπως είπαμε, δεν είναι πια λούμπεν σεξιστής και σκανδαλάρχης, αλλά πιθανός σωτήρας και αναμορφωτής του ανατιναγμένου παλιού πολιτικού συστήματος… Σε κάθε περίπτωση, ο Ρέντσι ελπίζει ότι, παραμένοντας πεισματικά στην αντιπολίτευση, θα κερδίσει κι αυτός έστω λίγες ποσοστιαίες μονάδες από τυχόν ναυάγιο της συνεργασίας 5 Αστέρων-Λέγκας.
Εξαιρουμένων υπαρκτών αλλά μικρών και με αβέβαιο μέλλον προσπαθειών (όπως το σχήμα «Εξουσία στο Λαό»), πελαγωμένη μέχρις εξαφανίσεως είναι και η αριστερά – εντός ή εκτός εισαγωγικών. Οι «Ελεύθεροι και Ίσοι» έχουν ουσιαστικά διαλυθεί στα εξ ων συνετέθησαν, με τον αντιδημοφιλή Ντ’ Αλέμα και τον κύκλο του να εξακολουθεί να ονειρεύεται –μάταια– ένα Δημοκρατικό Κόμμα χωρίς Ρέντσι, ενώ οι Βέντολα, Φρατογιάνι κ.ά. δεν θέλουν να επιστρέψουν σ’ αυτό. Αυτό που φαίνεται να απασχολεί τώρα τους παραδοσιακούς αριστερούς κύκλους (σε αντίθεση με την πάλαι ποτέ κοινωνική βάση της ιταλικής αριστεράς, που έχει άλλα βάσανα) είναι η επιβίωση μέσω των ευρωεκλογών. Έτσι, κάποιοι κλείνουν το μάτι προς τον Μελανσόν και άλλοι προς το Κόμμα Ευρωπαϊκής Αριστεράς. Αλλά και η αριστερή πτέρυγα των 5 Αστέρων, που απειλούσε με αποχώρηση σε περίπτωση συγκυβέρνησης με τη Λέγκα, δεν είναι σε καλύτερη κατάσταση: ο επικεφαλής της, ο Ρομπέρτο Φίκο, «φιμώθηκε» εκλεγόμενος πρόεδρος της νέας βουλής…
Τελικό συμπέρασμα;
Μα φυσικά ότι στην πατρίδα του fare politica, δηλαδή ενός χωρίς όρια ρεαλιστικού πολιτικαντισμού, όλα είναι πιθανά. Εκτός, μάλλον, από τη συγκρότηση μιας κυβέρνησης που θα εκφράζει τον απελπισμένο πόθο εκατομμυρίων Ιταλών για ριζοσπαστικές αλλαγές… Οι πάντες γνωρίζουν ότι σε ενδεχόμενες νέες πρόωρες εκλογές η αποχή θα αυξηθεί κι άλλο. Αλλά αυτό δεν απασχολεί ένα πολιτικό σύστημα που ανοιχτά πλέον αδιαφορεί για την ουσιαστική νομιμοποίησή του, και σπεύδει να σεβαστεί (παρά τις περί του αντιθέτου διακηρύξεις) όλες τις κόκκινες γραμμές που θέτουν εγχώρια και εξωχώρια συστημικά κέντρα. Τα οποία φυσικά εξακολουθούν να είναι καχύποπτα απέναντι σε δυνάμεις που δεν ήταν ακριβώς «δικές τους», αποσπώντας έτσι όλο και περισσότερες δεσμεύσεις. Οι Ντι Μάιο και Σαλβίνι θα πρέπει να δώσουν κι άλλες εξετάσεις πριν αποφοιτήσουν επιτυχώς από τη σχολή που ήδη έδωσε πτυχίο, μετ’ επαίνων, στον Αλέξη Τσίπρα. Χαρακτηριστικά, ο πρόεδρος Ματαρέλα τόνισε ότι θα δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης σε όποιον θεωρεί ότι θα σεβαστεί τις διεθνείς δεσμεύσεις της Ιταλίας, κι όχι ντε και σώνει σε όποιον προτείνει η ενδεχόμενη κοινοβουλευτική πλειοψηφία!
Εάν, μέσα σε όλο αυτό το παζάρι, ο Μπερλουσκόνι πετύχει να ξεχαστούν ακόμη και οι διακηρύξεις για καταπολέμηση της διαφθοράς, της μαφίας, της φοροδιαφυγής κ.λπ. (και να διατηρηθεί η γρήγορη παραγραφή αδικημάτων που έχουν διαπράξει οι εκάστοτε κυβερνώντες…), τότε θα δοθεί η χαριστική βολή στις λίγες ελπίδες που επιβιώνουν ακόμη στην πλειοψηφία των Ιταλών. Εξάλλου ο Μπερλουσκόνι με χθεσινές δηλώσεις του πρόσθεσε κι άλλες αμφιβολίες στο αν θα σχηματιστεί κυβέρνηση, λέγοντας ότι ο Σαλβίνι μιλά για τον εαυτό του κι όχι εξ ονόματος όλης της κεντροδεξιάς συμμαχίας. Έθεσε μάλιστα και υποψηφιότητα για πρωθυπουργός, λέγοντας ότι ο ίδιος είναι καταλληλότερος από κάθε άλλον για τη θέση! Ο Σαλβίνι ενίσχυσε τις αμφιβολίες σχολιάζοντας τις δηλώσεις του Μπερλουσκόνι: «Αν σχηματιστεί κυβέρνηση, έχει καλώς – αν όχι, μπορούμε να πούμε ότι τουλάχιστον προσπαθήσαμε». Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί πια υπογραμμίζουν πως 5 Αστέρες και Λέγκα έχουν μαζί πλειοψηφία μόλις 6 γερουσιαστών – θυμίζοντας ότι τόσοι ήταν και οι γερουσιαστές που είχε εξαγοράσει παλιότερα ο Μπερλουσκόνι για να ρίξει την κυβέρνηση Πρόντι!
