Του Γιώργου Κυριακού
Παρά την καταδίκη των ισραηλινών εγκλημάτων από τη μεγάλη πλειοψηφία των βαλκανικών λαών, οι ελίτ τα τελευταία χρόνια επιδιώκουν καλές σχέσεις με το Ισραήλ. Η συνεχιζόμενη γενοκτονία δεν το άλλαξε αυτό… Οι ισραηλινοί επίσης καταβάλλουν αντίστοιχες προσπάθειες, μεταξύ άλλων προσφέροντας επενδύσεις. Έτσι σχεδόν όλες οι χώρες των Βαλκανίων απείχαν από την ψηφοφορία καταδίκης του Ισραήλ στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Το Ισραήλ εκμεταλλεύεται προς όφελός του γεγονότα όπως η σύλληψη στην Τουρκία ενός Κοσοβάρου που κατηγορείται ως κατάσκοπος του Ισραήλ, ή το ότι η Βουλγαρία κατηγορήθηκε πως οι βομβητές της Χεζμπολά παγιδεύτηκαν στο έδαφός της.
Η νέα αυτή εμφάνιση του Ισραήλ ως αμερικανικού αποστήματος επισημαίνει τις μεγάλες αντιφάσεις που διαπερνούν το βαλκανικό υποσύστημα, αφού και οι σχέσεις με την Τουρκία επαυξάνονται διαρκώς σε όλα τα επίπεδα. Είναι η νέα πρόκληση για τις εξαρτημένες βαλκανικές ελίτ οι οποίες χωρίς περίσκεψη, χωρίς αιδώ, προσαρμόζονται καιροσκοπικά κι ανάλογα με τις πιέσεις ή τα δώρα που δέχονται. Το Ισραήλ είναι ένα παράδειγμα του πώς, μέσω διπλωματίας και «επενδύσεων», δημιουργούνται συμμαχίες που το υποστηρίζουν στους διεθνείς θεσμούς, παρά την κατακραυγή στον ΟΗΕ και την καταδίκη της παράνομης κατοχής της Παλαιστίνης από το Διεθνές Δικαστήριο.
Ελλάδα: Εξυπηρετικός μεσάζων
Η ταύτιση του ελληνικού πολιτικού συστήματος με την αμερικανική πολιτική εκφράζεται μέσω της αναγνώρισης του ανύπαρκτου για κατοχικό κράτος «δικαιώματος αυτοάμυνας» και των ανέξοδων εκκλήσεων για «αυτοσυγκράτηση», ενώ παρέχονται κάθε είδους «διευκολύνσεις» στο Ισραήλ και τις ΗΠΑ (μέσω αμερικανικών βάσεων, ελληνικών υποδομών, συμμετοχής στην εκστρατεία κατά της Υεμένης κ.ο.κ.). Επίσης, το εγχώριο πολιτικό σύστημα εξυπηρετεί περιφερειακής και ευρωπαϊκής σημασίας έργα όπως το Eurasia Interconnector, που συνδέει τα ενεργειακά δίκτυα του Ισραήλ και της Κύπρου. Συνεπώς η χώρα καθίσταται, πάλι ως μεσάζων, κόμβος ενέργειας που ενισχύει τη δυναμική του Ισραήλ στην περιοχή.
Κόσοβο: Πατά σε δύο βάρκες
Η συμφωνία της Ουάσιγκτον μεταξύ Σερβίας-Κοσόβου, που είχε υπογραφεί (παρουσία του Τραμπ) από τον Βούτσιτς και τον τότε Κοσοβάρο υπηρεσιακό πρωθυπουργό Χότι, ήταν ίσως η απαρχή της διπλής ισραηλινής διείσδυσης. Διότι προέβλεπε μεταξύ άλλων την καταδίκη της Χεζμπολά ως τρομοκρατικής από τα δύο συμβαλλόμενα μέρη, την αναγνώριση του Ισραήλ από το Κόσοβο και την ίδρυση πρεσβειών στην κατεχόμενη Ιερουσαλήμ. Πράγματι, Κόσοβο και Ισραήλ σύνηψαν διπλωματικές σχέσεις το 2021, και το 2024 καταργήθηκαν οι βίζες για τους Κοσοβάρους. Αυτή η στάση θα μπορούσε να χρεωθεί σε «οδηγίες» των ΗΠΑ. Υπάρχει βέβαια μια αντίφαση με το γεγονός ότι και η Τουρκία έχει αυξήσει την επιρροή της στο Κόσοβο, και επαίρεται επειδή ήταν η δεύτερη χώρα μετά τις ΗΠΑ που αναγνώρισε την ανεξαρτησία του. Όπως ήδη επισημάναμε, οι αντιφάσεις είναι μάλλον κανόνας παρά εξαίρεση.
Σερβία: Δεν μένει πίσω
Η ισραηλινή επίθεση «φιλίας» προς τους Σέρβους συνιστά άλλη μια αντίφαση, αν αναλογιστεί τη ραγδαία βελτίωση των σχέσεων του Ισραήλ και με το Κόσοβο. Είναι χαρακτηριστική η τοποθέτηση του Μάικλ Φροντ, προέδρου σερβο-ισραηλινής οργάνωσης και πρώην συμβούλου του Νετανιάχου: «Η Χαμάς είναι η ισλαμική εκδοχή της κροατικής φασιστικής οργάνωσης Ουστάσι… Στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι Κοσοβάροι πολέμησαν στο πλευρό των Ναζί… Έκανε λάθος το Ισραήλ που αναγνώρισε την ανεξαρτησία του Κοσόβου». Από κοντά ο Εφραίμ Ζούροφ, διευθυντής του Κέντρου Σίμον Βίζενταλ, καταδικάζει τις «διακρίσεις σε βάρος των Σέρβων στο Κοσσυφοπέδιο και τα Μετόχια». Τέτοιες τοποθετήσεις, που φυσικά προορίζονται αποκλειστικά για εσωτερική σερβική κατανάλωση, διευκολύνουν την ισραηλινή διείσδυση στη Σερβία. Επιπλέον, οι αμερικανοϊσραηλινές σχέσεις, ιδίως με πιθανό επόμενο πρόεδρο τον Τραμπ, αντιμετωπίζονται από την πολυεξαρτημένη Σερβία ως πύλη για τον Λευκό Οίκο. Ήδη το Βελιγράδι εμπορεύεται όπλα και πετρέλαιο με το Ισραήλ, σε μια σαφή μετατόπιση από την κληρονομιά της Γιουγκοσλαβίας, αφού τα τρέχοντα συμφέροντα της σερβικής ελίτ υπερισχύουν των ιστορικών δεσμών με την Παλαιστίνη.
Η εμφάνιση του Ισραήλ ως αμερικανικού αποστήματος επισημαίνει τις μεγάλες αντιφάσεις που διαπερνούν το βαλκανικό υποσύστημα, αφού και οι σχέσεις με την Τουρκία επαυξάνονται διαρκώς
Αλβανία: Στο πλευρό του Ισραήλ
«Το ισραηλινό έθνος δεν θα ξεχάσει ποτέ πώς στάθηκε το αλβανικό έθνος στο πλευρό του Ισραήλ», δήλωσε πρόσφατα ο ισραηλινός πρόεδρος Χέρτσογκ, προσθέτοντας ότι «κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος, οι Εβραίοι της Ευρώπης βρήκαν καταφύγιο στη χώρα σας». «Καλωσορίζουμε με ανοιχτές αγκάλες όλους τους Ισραηλινούς», απάντησε ο Έντι Ράμα. Αυτά συνιστούν βέβαια πρόκληση για τον έτερο μεγάλο φίλο των Τιράνων, τον Ερντογάν, η οποία επιτείνεται από το ότι ο Ράμα δεν εκδίδει στην Τουρκία τους γκιουλενιστές (αν και έχει παραδώσει στον ερντογανισμό όλη η διαχείριση του ισλαμικού τεμένους των Τιράνων). Τώρα ο Ράμα προκαλεί κι άλλο τον Ερντογάν: ανακοινώνει την ίδρυση φιλοϊσραηλινού «κράτους των Μπεκτασήδων» σε αλβανικό έδαφος, και ευθυγραμμίζεται περαιτέρω με την Ουάσιγκτον διαβεβαιώνοντας: «Η Αλβανία και ολόκληρος ο δημοκρατικός κόσμος στέκονται σταθερά στο πλευρό του Ισραήλ, που βρίσκεται στο στόχαστρο των τρομοκρατών της Χαμάς»… Σήμερα, η Αλβανία έχει τρεις προξένους στο Ισραήλ, ενώ 50 ισραηλινές εταιρείες δραστηριοποιούνται στην Αλβανία. Έκθεση της οργάνωσης Oil Change International αποκαλύπτει ότι (και) η Αλβανία προμηθεύει με καύσιμα τον ισραηλινό στρατό για τις «ανάγκες» του στη Γάζα και στη Δυτική Όχθη, παρά την πρόσφατη αντίθετη οδηγία του Διεθνούς Δικαστηρίου.
Ρουμανία: Ψώνια και ξαφνικές ευαισθησίες
Η Ρουμανία σχεδιάζει να προμηθευτεί μέχρι το 2025 από το Ισραήλ μη επανδρωμένα αεροσκάφη Watchkeeper X, αφού αγόρασε πρόσφατα και Bayraktar από την Τουρκία. Και ξαφνικά θυμήθηκε να ευαισθητοποιήσει τη νεολαία με ξεχωριστό μάθημα στα σχολεία για τη «σκοτεινή πλευρά της ιστορίας της χώρας» (το φασιστικό καθεστώς του Αντονέσκου, συμμάχου του Χίτλερ, δολοφόνησε 400.000 εβραίους στα σοβιετικά εδάφη που κατέλαβε στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου). Μέχρι τη σύσφιξη των σχέσεων με το Ισραήλ, η πλευρά αυτή παρέμενε σκοτεινή. Τώρα χρησιμοποιείται κυνικά…
Βουλγαρία: Αντίρροπες κινήσεις
Η Βουλγαρία ήταν αρνητική στο ψήφισμα του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ για την απαγόρευση πωλήσεων όπλων στο Ισραήλ την άνοιξη του 2024. Στο ιδεολογικό πεδίο υπήρξαν πρόσφατα δύο αντίρροπες κινήσεις. Ο Βούλγαρος πρέσβης δεν συμμετείχε τον Ιούνιο σε συνέδριο για την ιστορία του Ολοκαυτώματος, στο οποίο ανακοινώθηκε ότι ο σύμμαχος του Χίτλερ βασιλιάς Μπόρις Γ΄ είχε στείλει 11.343 Εβραίους στην Τρεμπλίνκα προς εξόντωση. Από την άλλη, ο Βούλγαρος πρόεδρος Ράντεφ σε συνάντησή του με την Αμερικανοεβραϊκή Επιτροπή (AJC) «διαφήμισε» τις προσπάθειες διάσωσης Εβραίων από Βούλγαρους. Ο επικεφαλής της AJC δήλωσε ότι αυτό ήταν πράξη υψηλού συμβολισμού, «πάνω στην οποία θα πρέπει να αναπτυχθούν οι φιλικές σχέσεις μεταξύ των δύο εθνών». Και σ’ αυτήν την περίπτωση, δηλαδή, το Ολοκαύτωμα ευτελίζεται ως άλλοθι για να δικαιολογηθούν τα σύγχρονα εγκλήματα.
Σλοβενία: Η ελπιδοφόρα παραφωνία
Η Σλοβένα υπουργός Εξωτερικών Τάνια Φαγιόν έχει εκφράσει σημαντικές ανησυχίες για τη γενοκτονία στη Γάζα, όπως και τώρα για την επίθεση στον Λίβανο. Ανακοίνωσε μάλιστα ότι θα συναντηθεί σύντομα με τον υπουργό Εξωτερικών του Λιβάνου για να αναζητηθούν τρόποι τερματισμού της ισραηλινής επίθεσης βάσει του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Εξάλλου τον περασμένο Μάιο η Σλοβενία αναγνώρισε επίσημα το κράτος της Παλαιστίνης, με την κυβέρνηση Νετανιάχου να δηλώνει με θράσος ότι η αναγνώριση «αποτελεί ανταμοιβή για τη Χαμάς».
