ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ αντιμέτωποι με τον… εαυτό τους και τις μεγάλες πολιτικές ανακατατάξεις που έρχονται. Του Ρούντι Ρινάλντι.
Μέσα σε 24 ώρες πραγματοποιήθηκαν, την προηγούμενη εβδομάδα, δύο συγκεντρώσεις της Αριστεράς. Την Παρασκευή, 14/5, το βράδυ, στην πλατεία Κοτζιά, η συγκέντρωση του ΣΥΡΙΖΑ, και το Σάββατο, 15/5, το μεσημέρι, στο Πεδίο του Άρεως, η πανελλαδική συγκέντρωση του ΚΚΕ. Στην πρώτη μίλησαν οι Αλέξης Τσίπρας και Μανώλης Γλέζος και χαιρέτισαν εκπρόσωποι κομμάτων της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, στη δεύτερη μίλησε η Αλέκα Παπαρήγα, χαιρέτισαν εκπρόσωποι κομμουνιστικών κομμάτων και ακολούθησε πορεία προς τη Βουλή.
Οι δύο συγκεντρώσεις ήταν διαφορετικές σε πάρα πολλά στοιχεία τους, αλλά είχαν και ορισμένες ομοιότητες. Γι’ αυτές τις διαφορές και τις ομοιότητες θα μιλήσουμε στο σημείωμα αυτό.
Η συγκέντρωση του ΣΥΡΙΖΑ
Με χαμηλή συμμετοχή και χωρίς ιδιαίτερο παλμό έγινε η συγκέντρωση του ΣΥΡΙΖΑ, μέσα σε ένα κλίμα φορτισμένο από αντιπαραθέσεις και διενέξεις τόσο στον ΣΥΝ, λόγω της προσυνεδριακής του διαδικασίας, όσο –και κυριότερο- μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ. Η εκδήλωση αυτή δεν έγινε για να ειπωθεί κάτι σημαντικό ή για να εκτεθεί μια γραμμή και πρόταση. Έγινε για να γίνει και, κυρίως, για να προλάβει πιθανά άλλες διεργασίες και να καλύψει το κενό που θα φαινόταν εύλογα, αν γινόταν μόνο η συγκέντρωση του Μετώπου Αλληλεγγύης και Ανατροπής, που είχε αναγγελθεί από καιρό. Είναι χαρακτηριστικό πως πολλά τεχνικά και πολιτικά θέματα, που αφορούσαν μια δημόσια κεντρική εκδήλωση του ΣΥΡΙΖΑ, αποφασίστηκαν και υλοποιήθηκαν όχι με τον πιο δημοκρατικό τρόπο και έπειτα από συζήτηση, αλλά μέσα από μια διελκυνστίδα διαβουλεύσεων, ψεμάτων, «αποφάσεων» και κυρίως τετελεσμένων, με παρονομαστή την κάθετη άρνηση να είναι ομιλητές και ο Αλ. Αλαβάνος και ο Αλ. Τσίπρας και να έχει ενωτικό χαρακτήρα η εκδήλωση.
Η βασική ομιλία στη συγκέντρωση δεν έθεσε κανένα ζήτημα πολιτικής γραμμής, έκανε μια περιγραφή της κατάστασης δεν είχε καμιά επίκαιρη αιχμή, πρόταση, κανένα σύνθημα που να δείχνει πως ο ΣΥΡΙΖΑ είναι στην καρδιά των εξελίξεων και εκφέρει μια εναλλακτική πρόταση και, κυρίως, πως παλεύει για να αλλάξει το πολιτικό σκηνικό.
Δέκα μέρες μετά την απεργία της 5/5 και τη νέα φάση στην οποία μας εισήγαγε η επιτροπεία Ε.Ε.-ΔΝΤ, η ριζοσπαστική Αριστερά δεν μπόρεσε να βγάλει κανένα συμπέρασμα, να δείξει κάτι καινούριο, κάτι κρουστικό. Σαν να μην κατάλαβε ποιο πολιτικό ζήτημα έθεσε η τεράστια οργή και ο θυμός του λαού στην απεργία, λες και δεν έχουμε περάσει σε μια νέα καθεστωτική φάση, σαν να μην έχει τεθεί ένα τεράστιο θέμα δημοκρατίας και συνταγματικότητας. Και ρωτάμε: Ποια είναι η απάντηση της Αριστεράς σε αυτή τη νέα κατάσταση; Με τα τελευταία λόγια του Αλ. Τσίπρα; «Μπορούμε να τους σταματήσουμε. Η κοινωνία θα νικήσει. Η δημοκρατία θα νικήσει». Πώς θα το κάνουμε; Απάντηση: «Θα νικήσουμε»…
Πιο συγκεκριμένος ήταν ο δεύτερος ομιλητής, ο Μανώλης Γλέζος, που έθεσε ορισμένα πολιτικά ζητήματα: Μίλησε για την επίσκεψη Ερντογάν. Είπε: «Αν είναι ειλικρινής, να ξεκινήσει αυτός τη μείωση των εξοπλισμών, να κάνει συγκεκριμένες κινήσεις καλής θελήσεως». Μίλησε για την υποτέλεια της αστικής τάξης της Ελλάδας. Έθεσε το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων και απόδειξε ότι μας χρωστάνε και δεν τους χρωστάμε. Χαρακτήρισε την κυβέρνηση Παπανδρέου επικίνδυνη και είπε πως έχει δύο μονάχα επιλογές, ή να προχωρήσει σε δημοψήφισμα ή να κάνει εκλογές. Σε όλες αυτές τις σημαντικές αποστροφές του λόγου, πολύς κόσμος χειροκροτούσε, ενώ τίποτα από αυτά που είπε δεν πέρασε στο ρεπορτάζ της επόμενης μέρας στην Αυγή (που δίνει μεγάλα «μαθήματα» αντικειμενικότητας και δεοντολογίας το τελευταίο διάστημα).
Η συγκέντρωση του ΚΚΕ
Μεγάλη, μαζική, επιβλητική, καλά προετοιμασμένη, με παλμό και συμμετοχή ανθρώπων κάθε ηλικίας η πανελλαδική συγκέντρωση του ΚΚΕ. Οι προσυγκεντρώσεις από τα πούλμαν που κατέφθαναν από διάφορες μεριές της χώρας όδευαν προς το χώρο της συγκέντρωσης δημιουργώντας κλίμα. Ήταν μια συγκέντρωση «απολογισμού» μιας έντονης κινητικότητας του ΚΚΕ το τελευταίο διάστημα, με την πρόβα της 48ωρης απεργίας του ΠΑΜΕ τον περασμένο μήνα, τις πρωτομαγιάτικες ξεχωριστές συγκεντρώσεις, την απεργία της 5/5, το συνέδριο της ΚΝΕ 7-9/5. Απολογισμού με τη μορφή οργανωτικο-πολιτικών αποκρυσταλλωμάτων, δηλαδή συγκρότησης και ενίσχυσης των γραμμών του κόμματος αυτού. Γι’ αυτό είχε σχεδιαστεί και προετοιμαστεί από καιρό και δούλεψαν όλες οι δυνάμεις του ΚΚΕ για την πραγματοποίησή της.
Στο πολιτικό μέρος της εκδήλωσης, δηλαδή στην ομιλία της Αλ. Παπαρήγα, φάνηκε ένα τεράστιο κενό που εμφανίζει η στάση και η δράση του ΚΚΕ. Κατ’ αρχάς, δεν αναδείχθηκε και δεν τονίστηκε με την ιδιαίτερη σημασία που πρέπει το τι ακριβώς έχει γίνει τον τελευταίο μήνα στη χώρα μας. Από δύο πλευρές: Πρώτον, από τη νέα καθεστωτική φάση, που μπήκαμε, και την ουσιαστική κατάλυση στοιχείων της λαϊκής κυριαρχίας και την παράδοση της χώρας στην κατοχή Ε.Ε.-ΔΝΤ. Αυτό το ιδιαίτερο στοιχείο δεν είναι «γενικά ο καπιταλισμός», «γενικά το κεφάλαιο», αλλά ένα ιδιαίτερο πολιτικό ζήτημα που χρήζει όχι μόνο καταγγελίας αλλά ειδικής πάλης ενάντιά του. Δεύτερο, οι λαϊκές μάζες έθεσαν με την αυθόρμητη κίνησή τους ένα τεράστιο ζήτημα, το ζήτημα του πολιτικού συστήματος στο σύνολό του (δεν ανέχονται τους ψεύτες, όσους τους κοροϊδεύουν συστηματικά, όσους κλέψανε, όσους μας κυβερνάνε σαν να μη συμβαίνει τίποτα, όσους τους στερούν το μέλλον). Η 5η Μαΐου και η κίνηση των μαζών ακόμα και ενάντια στη Βουλή δεν ήταν απλά σχέδιο προβοκατόρων. Ήταν ένα ποτάμι λαϊκής οργής, που ζητά σήμερα μια διέξοδο, μια λύση, μια φωνή, ένα μέτωπο ανατροπής, εδώ και τώρα, των μέτρων που στραγγαλίζουν την επιβίωση και το μέλλον, πέρα από τα όρια του πολιτικού συστήματος που μετατρέπει τη χώρα σε μπανανία.
Το κενό, λοιπόν, έγκειται στο άλμα που έκανε η γενική γραμματέας, όταν διακηρύσσει ότι η απάντηση είναι περίπου ο σοσιαλισμός, η λαϊκή εξουσία και η λαϊκή οικονομία. Αυτό το άλμα, άλμα φάσεων, περιόδων, συσχετισμών, κοινωνικοοικονομικών μπλοκ, συμμαχιών κ.λπ. οδηγεί στην έλλειψη, στην παντελή έλλειψη κάθε πολιτικής αιχμής και στόχευσης που, σήμερα, θα δημιουργούσε προβλήματα και αναστατώσεις στην αστική τάξη και καλύτερους όρους για το λαϊκό κίνημα. Για παράδειγμα, αιχμές και συνθήματα άμεσης υλοποίησης, όπως η έξοδος από την Ευρωζώνη άμεσα και από το ευρώ, η εθνικοποίηση των τραπεζών, η επαναδιαπραγμάτευση του χρέους, η ακύρωση των συμφωνιών με ΔΝΤ-Ε.Ε., να φύγει η κυβέρνηση Παπανδρέου κ.λπ. είναι ορισμένα παραδείγματα. Η επίδειξη περιχαρακωμένης δύναμης και σύνεσης δεν είναι τόσο ενοχλητική. Ενοχλητικές είναι συγκεκριμένες ενέργειες, όπως αυτές που γίνονται στα λιμάνια ή στις απεργιακές φρουρές. Αλλά τώρα μιλάμε για την κεντρική πολιτική γραμμή που παρουσιάζει το ΚΚΕ την περίοδο αυτή και την αναντιστοιχία της με τις ανάγκες που η ζωή και η πάλη του λαού θέτει. Δεν απεργεί μόνο το ΠΑΜΕ, δεν υπάρχει μια μοναδικότητα στον αγώνα και, κυρίως, στην απεργία της 5/5, που είναι κάτι διαφορετικό από μια κομματική πετυχημένη συγκέντρωση, οι δυνάμεις της οργανωμένης Αριστεράς μάλλον ήταν μια μειοψηφία (και αυτό δεν είναι κακό).
Στο μόνο ζήτημα που υπήρχαν αιχμές από την Αλ. Παπαρήγα ήταν το ζήτημα του συντάγματος, και αυτό γιατί υπήρξε μια πίεση το τελευταίο διάστημα από τον αστισμό προς το ΚΚΕ.
Κατά τη άποψή μας, δεν είναι ζήτημα άμεσης αντιμετώπισης η προώθηση ή ακόμα και η εξήγηση των μέτρων που θα πάρει η λαϊκή οικονομία. Το δεύτερο μισό της ομιλίας της Αλ. Παπαρήγα αναλώθηκε σε αυτό. Κοινωνικοποιούμε τα μέσα παραγωγής, δίπλα σε αυτά δημιουργούμε τον παραγωγικό συνεταιρισμό, αξιοποιούμε τα επιτεύγματα των τεχνολογιών και της επιστήμης, καταργούμε κάθε είδους ιδιωτική δραστηριότητα σε υγεία, πρόνοια, ασφάλιση, παιδεία, πολιτισμό, αθλητισμό. Θέτουμε σε εφαρμογή κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας, δημιουργούμε νέους λαϊκούς θεσμούς που θα στηρίζουν τη λαϊκή εξουσία η οποία θα θεσμοθετεί και θα παίρνει πρακτικά μέτρα, ώστε να εξασφαλίζεται η άσκηση του εργατικού ελέγχου. Διαμορφώνεται ένα νέο δίκαιο και ένα σύνταγμα που κατοχυρώνει τις νέες σχέσεις.
Κι αφού τα περιγράψει όλα αυτά, η γενική γραμματέας θα πει: «Αυτή είναι σε γενικές γραμμές η πολιτική πρόταση εξουσίας του ΚΚΕ, πρόταση συσπείρωσης και συνεργασίας».
Θέτει όμως το ερώτημα: «Από πού θα αρχίσουμε για να κατακτήσουμε μια νέα ζωή σε μια κοινωνία νέα, ανθρώπινη, της εργατικής λαϊκής εξουσίας;» Η απάντηση; «Με τη συστράτευση και συμμαχία με το ΚΚΕ, μαζί με την ΚΝΕ κ.λπ.». Η συστράτευση αυτή, το μέτωπο ή. σύμφωνα με το νέο όρο. «η συμμαχία» τη στιγμή αυτή αφορά το ΠΑΜΕ, την ΠΑΣΥ (αγρότες), ΜΑΣ (φοιτητές) και επαγγελματοβιοτέχνες. Δηλαδή, το ΚΚΕ και τις παρατάξεις του.
Στο τέλος της ομιλίας, ρίχνεται μεγάλο βάρος και στα άμεσα καθήκοντα. Όχι πολιτικής γραμμής και αιχμών που θίξαμε, αλλά εκλογικών διαδικασιών.
Γίνεται αρκετή μνεία στις εκλογές που έρχονται: «Να μην υπάρξει εκλογική μάχη που η μαζική ψήφος να μην οδηγεί στον παραμερισμό των εξαγορασμένων, των συμβιβασμένων με την κυβερνητική πολιτική και την εργοδοσία».
«Μπροστά μας έρχονται οι τοπικές και περιφερειακές εκλογές με προμετωπίδα τον “Καλλικράτη”».
«Είναι ευκαιρία να διορθωθεί η λαϊκή ψήφος, να εκφραστεί και με την ψήφο η αγανάκτηση και η δυσαρέσκεια, οι διεργασίες συνείδησης που συντελούνται στο λαό και στη νεολαία».
«Τα ψηφοδέλτια του ΚΚΕ μπορούν να εκφράσουν την ανερχόμενη λαϊκή δυσαρέσκεια, τη δυναμική των εξελίξεων, η συνεργασία με το ΚΚΕ, η στήριξη των εκλογικών του συνδυασμών θα κάνει τη διαφορά. Θα είναι ένα ηχηρό μήνυμα με πρακτική αξία ότι ο λαός δεν δέχεται τη φοβέρα, τον εκβιασμό και την παραπλάνηση».
Σημερινή κατάσταση: Κάπως άσχημη. Πρόταση: Περίπου ο σοσιαλισμός. Άρνηση κάθε συνεργασίας. Άμεσα ιδιαίτερη έμφαση στα ψηφοδέλτια και στις ψήφους. Άτσαλη κάπως προσγείωση στη ζοφερή πραγματικότητα, που δεν την ανατρέπει το κλίμα μιας κόκκινης συγκέντρωσης…
Με το βλέμμα στην Αριστερά και όχι στον κόσμο
Ποια είναι, λοιπόν, τα κοινά στοιχεία των δύο τόσο διαφορετικών συγκεντρώσεων της Αριστεράς;
Ήταν κυρίως συγκεντρώσεις αυτοαναφοράς, ενδοαριστερής απεύθυνσης και συσπείρωσης, χωρίς μήνυμα για το λαό που κινητοποιήθηκε ακριβώς εκείνες τις μέρες και έθεσε καίρια πολιτικά ζητήματα. Αυτή η τεράστια σιωπή, αυτό το κενό, σε μια κοινωνία που κοχλάζει και βράζει από οργή, σε ένα πολιτικό σκηνικό που τρίζει και σε ένα ευρωπαϊκό οικοδόμημα που βρίσκεται σε βαθύτατη κρίση, η Αριστερά, στη μεν ριζοσπαστική εκδοχή της (που η Αλ. Παπαρήγα χαρακτήρισε «ναυάγιο της ταξικής πάλης»), δηλώνει ότι «θα νικήσουμε», στη δε πιο συγκροτημένη ορθόδοξη εκδοχή της, λέει «έλα μαζί μας», «για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή»…
Λείπει σε απίστευτο βαθμό η κεντρική πολιτική γραμμή καθώς και η σύνδεση της πολιτικής Αριστεράς με την κοινωνία, που συμπιέζεται και αλλάζει με γοργούς τρόπους. Και η ζωή δεν αρέσκεται για πολύ στα κενά…
Το επιτελείο του ΚΚΕ δείχνει να έχει συνειδητοποιήσει σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι ο ΣΥΝ ότι έρχονται μεγάλες πολιτικές ανακατατάξεις κι αλλαγές. Η γραμμή της περιχαράκωσης είναι μια κάποια άμυνα. Το να συμπεριφέρεται ένας οργανισμός (π.χ. ο ΣΥΝ ή ο ΣΥΡΙΖΑ) χωρίς να έχει συναίσθηση των αλλαγών που έρχονται είναι καταστροφικό.
Και στις δύο εκδοχές της Αριστεράς το «πολιτικό» είναι πολύ πιο πίσω από το «αυθόρμητο». Το 2008, το σκίρτημα της νεολαίας, το 2010, η απεργία της 5/5 το επιβεβαιώνουν. Οι κοινωνικές εκρήξεις που έρχονται θα δοκιμάσουν όλους τους πολιτικούς οργανισμούς και θα ανατρέψουν πολλές «κανονικότητες» και τακτοποιήσεις της πολιτικής Αριστεράς. Εκτός εάν…
