Επιμέλεια: Βάννα Σφακιανάκη
Ένας νέος ενεργειακός χάρτης έρχεται σύντομα να προστεθεί στους χάρτες της ΡΑΕ για τα χερσαία έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και της παραχώρησης «οικοπέδων» για έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων, με τη Δυτική Ελλάδα να κατέχει το θλιβερό προνόμιο να εντάσσεται και στους δύο. Ο νέος χάρτης θα απεικονίζει δέσμευση θαλάσσιων «οικοπέδων» για ανάπτυξη αιολικών.
Αν και περιγράφονται στη νομοθεσία από το 2006, τα θαλάσσια αιολικά δεν προχώρησαν για διάφορους λόγους, με πολύ σημαντικό πρόβλημα να φαίνεται να είναι η συγγένεια που εμφανίζει η διαδικασία χωροθέτησης και αδειοδότησής τους με την παραχώρηση «οικοπέδων» για την έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων.
Σε μελέτη που είχε αναθέσει το 2015 το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) προβλέπονται θαλάσσια αιολικά σταθερής έδρασης, σε απόσταση μόνο 1,5 km από την ακτογραμμή, σε μια προσπάθεια να βρεθούν βάθη μικρότερα των 50 m. και μέσα σε χωρικά ύδατα 6 ναυτικών μιλίων. Στις νέες μελέτες οι θέσεις θα πυκνώσουν, επειδή θα συμπεριλαμβάνονται χώροι και για πλωτά αιολικά.
Γι’ αυτό οι εταιρείες ζητούν «μεταβατική λύση» με κατάρτιση Ειδικών Πλαισίων Όρων Ανάπτυξης θαλάσσιων αιολικών -στο πρότυπο των Ειδικών Σχεδίων Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίων Ακινήτων (ΕΣΧΑΔΑ)- και μια περιβαλλοντική επισκόπηση (screening) που θα υποβληθεί σε διαδικασία Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης. Ζητούν παράλληλα νομοθετική κατοχύρωση ότι τα Ειδικά Σχέδια θα συμπεριληφθούν στα Θαλάσσια Χωροταξικά Πλαίσια, όποτε αυτά εκπονηθούν και εγκριθούν! Οι προτάσεις αυτές καταδεικνύουν με τον πιο τραγελαφικό τρόπο, την εργαλειοποίηση τόσο του χωροταξικού όσο και του περιβαλλοντικού σχεδιασμού.
Ως προς τις διασυνδέσεις των θαλάσσιων αιολικών με το Σύστημα Μεταφοράς προτείνεται η ανάπτυξη των δικτύων να συνδυαστεί με τις διασυνδέσεις των νησιών του Αιγαίου, με ευθύνη του ΑΔΜΗΕ, που καλείται να καθορίσει κάποια hubs στο Αιγαίο εκπονώντας Στρατηγική Μελέτη ως επέκταση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ).
Το πανελλαδικό Δίκτυο συλλογικοτήτων για την ενέργεια σε ανακοίνωσή του την οποία παραθέτουμε, καυτηριάζει τη διαδικασία επεξεργασίας του θεσμικού πλαισίου από τις εταιρείες, όπως και τη διενέργεια της διαβούλευσης από τις ίδιες [2] και τονίζει το γεγονός ότι τα θαλάσσια αιολικά αποτελούν ένα νέο και όχι εναλλακτικό πεδίο εμπορευματοποίησης της ενέργειας και της θάλασσας.
Κυβέρνηση και εταιρείες καταρτίζουν «businessplan» για το αιολικό δυναμικό του Αιγαίου! [3]
Έντονη κινητικότητα εκδηλώνεται το τελευταίο διάστημα για τις θαλάσσιες αιολικές εγκαταστάσεις και το αιολικό δυναμικό του Αιγαίου. Όπως γίνεται, συνήθως, τον τόνο τον δίνουν οι εταιρείες, που προσπαθούν να προδιαγράψουν το τοπίο και το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο. Καθόλου παράξενο, λοιπόν, το ότι η σχετική συζήτηση άνοιξε με ένα κύκλο «διαβούλευσης» της -γνωστής και μη εξαιρετέας- ΕΛΕΤΑΕΝ, που υποδεικνύει το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο για θαλάσσια αιολικά και η οποία ολοκληρώθηκε με διαδικτυακή ημερίδα, που πραγματοποιήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου.
Η διαβούλευση περιελάμβανε μελέτη που εκπονήθηκε από την ίδια την ΕΛΕΤΑΕΝ σε συνεργασία με την νορβηγική ένωση αιολικής ενέργειας NORWEA και σχέδια νομοθετικών ρυθμίσεων, επιβεβαιώνοντας με τον πιο επίσημο τρόπο ότι ο σχεδιασμός που γίνεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εξειδικεύεται από τις εταιρείες και απλά εκτελείται από την ελληνική κυβέρνηση. Με μεγάλη ικανοποίηση η κυβέρνηση αποδέχτηκε την πρόσκληση της ΕΛΕΤΑΕΝ για συμμετοχή στην ημερίδα, όπως και όλες οι μεγάλες ενεργειακές εταιρείες και όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, μεταξύ των οποίων περίσσεψε η σύμπνοια και οι αμοιβαίες φιλοφρονήσεις.
Οι διεργασίες αυτές δείχνουν ότι κυβέρνηση και εταιρείες σχεδιάζουν ένα νέο και όχι εναλλακτικό πεδίο εμπορευματοποίησης της ενέργειας και της θάλασσας, στα «κενά» ανάμεσα στα «οικόπεδα» που παραχωρούνται για την εξόρυξη υδρογονανθράκων και τα ίχνη των διεθνών ενεργειακών διασυνδέσεων και αγωγών, που διαγκωνίζονται να επιλεγούν μεταξύ των ευρωπαϊκών έργων κοινού ενδιαφέροντος. Όλος αυτός ο «συνωστισμός» συνθέτει το επικίνδυνο τοπίο μιας χώρας «ενεργειακού κόμβου» και επιφυλάσσει μόνο κινδύνους για τις θάλασσές μας και τη ζωή σ΄ αυτές όπως την ξέραμε μέχρι σήμερα.
Το πανελλαδικό Δίκτυο συλλογικοτήτων για την ενέργεια, με το κείμενο που επισυνάπτεται σκιαγραφεί τα βασικά χαρακτηριστικά του υπό διαμόρφωση τοπίου, εκτιμώντας ότι επιχειρείται να διαμορφωθεί ένα νέο πεδίο εμπορευματοποίησης της ενέργειας και της θάλασσας. Επισυνάπτεται, επίσης, μια πολύ συνοπτική καταγραφή των θέσεων που εκφράστηκαν στην ημερίδα της ΕΛΕΤΑΕΝ.
[1] Μελέτη ΚΑΠΕ 2015
[1] ΕΛΕΤΑΕΝ: Δημόσια διαβούλευση για το νέο θεσμικό πλαίσιο θαλάσσιας αιολικής ενέργειας
[3] Ανακοίνωση πανελλαδικού Δικτύου συλλογικοτήτων για την ενέργεια
