Η ολιγόλογη «Διακήρυξη του Λονδίνου» που δόθηκε στη δημοσιότητα μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ επιχειρεί να καταγράψει την ελάχιστη συναίνεση που υπήρξε στη διάρκειά της. Αμοιβαίοι εκβιασμοί, ανοιχτές απειλές και δημόσιες αντιπαραθέσεις, στις οποίες αυτή τη φορά δεν πρωταγωνίστησε μονάχα ο «συνήθης ύποπτος» Τραμπ, ήταν αυτά που κυρίως χρωμάτισαν την πιο προβληματική ίσως συνάντηση στην πρόσφατη ιστορία του επιθετικού Βορειοατλαντικού Συμφώνου. Ο Αμερικανός πρόεδρος επανέλαβε μεταξύ άλλων την απαίτηση των ΗΠΑ για αύξηση των στρατιωτικών δαπανών των υπόλοιπων 28 κρατών μελών, καθώς 20 από αυτά εξακολουθούν να ξοδεύουν λιγότερο από το 2% του ΑΕΠ τους στην «άμυνα» [βλ. πίνακα]. Κι αυτό παρόλο που, στη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας, η μεγάλη πλειοψηφία αύξησε θεαματικά τις στρατιωτικές δαπάνες. Η απαίτηση επαναλήφθηκε άκομψα και σε διμερείς συναντήσεις, με αποκορύφωμα την αποστροφή του Τραμπ προς τον Καναδό πρωθυπουργό Τριντό: «Πλούσια χώρα είστε, σίγουρα μπορείτε να ξοδέψετε κάτι παραπάνω»!
Οι ΗΠΑ, από την άλλη, ήταν μεταξύ των λίγων κρατών που μείωσαν τις «αμυντικές» δαπάνες τους – άλλο ένα παράδοξο του τραμπισμού. Γεγονός που υποχρεώνει τους Ευρωπαίους να σκέφτονται ότι πλέον επείγει η χάραξη «κοινής ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής». Χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι είναι ικανοί να κάνουν οτιδήποτε περισσότερο από το να συζητούν την ανάγκη, αφού οι αποκλίσεις μεταξύ τους παραμένουν απαγορευτικές για ουσιαστικές αποφάσεις. Το δόγμα «ο καθένας για την πάρτη του» εξακολουθεί να καθοδηγεί τα σημαντικότερα κράτη μέλη της Ε.Ε., αλλά και γενικότερα όλες τις δυνάμεις του ευρωατλαντικού μπλοκ. Με βάση αυτό το δόγμα, αλλά και την ένταση των εκβιασμών που ασκούν άλλοι «εταίροι», συμπήσσουν προσωρινές και εύθραυστες συμμαχίες, αλλά και τις χαλάνε. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η οξύτητα της αντιπαράθεσης μεταξύ Μακρόν και Ερντογάν, τον οποίο αβαντάριζε εμμέσως πλην σαφώς η Μέρκελ.
Η συγκεκριμένη αντιπαράθεση επέτρεψε να είναι αυτή η σύνοδος μία από τις σπάνιες που συζητήθηκαν και οι τουρκικές απειλές έναντι της Ελλάδας – έστω κι από σπόντα, αφού ήταν η συμφωνία της Τουρκίας με το εγκάθετο λιβυκό καθεστώς που εξόργισε το Παρίσι, το οποίο φοβάται ότι θα μειωθεί το μερίδιό του από τη λεηλασία του φυσικού πλούτου της Λιβύης. Φυσικά η ελληνική κυβέρνηση, καταφεύγοντας στην αδρανοποιητική ψευδαίσθηση της δήθεν προστασίας κάτω από ξένες φτερούγες και της συνέχισης της πολιτικής διαρκούς κατευνασμού του «γείτονα», δεν κατάφερε να εκμεταλλευθεί αποτελεσματικά την ευκαιρία. Προφανώς έχει παρέλθει η εποχή που Έλληνες πρωθυπουργοί έβαζαν έστω και αστερίσκους στα κοινά ανακοινωθέντα του ΝΑΤΟ.
Ρωσία και Κίνα στο στόχαστρο
Κι όμως, κάπου κατέληξαν οι ηγέτες, έστω και τσαλακωμένοι από τους καβγάδες τους, κι έχοντας αποφύγει τα βέτο που απειλούσε να βάλει η Τουρκία, π.χ. στο θέμα της ενίσχυσης της Πολωνίας απέναντι στη… ρωσική αρκούδα. Η Διακήρυξη του Λονδίνου, πέρα από τους προπαγανδιστικούς πανηγυρισμούς για τα 70χρονα του ΝΑΤΟ και για τα 30χρονα από την πτώση του «Σιδηρού Παραπετάσματος», ξεκινά, στο 1ο από τα 9 συνολικά σημεία της, με την επαναβεβαίωση της πρωταρχικής σημασίας του άρθρου 5 του Βορειοατλαντικού Συμφώνου: «Επίθεση σε έναν από τους Συμμάχους σημαίνει επίθεση εναντίον 
όλων μας». Χωρίς βέβαια να διευκρινίζει τι συμβαίνει σε περίπτωση επίθεσης ενός συμμάχου σε άλλον: αυτή θα είναι μια απλή «διμερής διαφορά», όπως λέει και ο Νορβηγός γενικός γραμματέας Στόλτενμπεργκ… Το σημείο 2 αναφέρεται στη δέσμευση που απαιτεί ο Τραμπ, για στρατιωτικές δαπάνες στο 2% τουλάχιστον του ΑΕΠ κάθε κράτους μέλους. Ταυτόχρονα υπόσχεται περισσότερες «ειρηνευτικές αποστολές και επιχειρήσεις», σε τρίτες χώρες βέβαια – πάντα για… αμυντικούς σκοπούς.
Το σημείο 3 επαναβεβαιώνει ότι βλέπουν τη Ρωσία ως κύρια απειλή, μαζί με την «τρομοκρατία σε όλες τις μορφές και εκδηλώσεις της», ενώ το επόμενο σημείο επαναλαμβάνει τα περί κινδύνων από τη Ρωσία μαζί με τη διαβεβαίωση ότι θα παραμείνει μια συμμαχία αμυντική αλλά και εξοπλισμένη μέχρι τα δόντια και με πυρηνικά όπλα. Στο σημείο 5 εξηγείται ο… αμυντικός χαρακτήρας του ΝΑΤΟ, μέσα από διαβεβαιώσεις για συνέχιση της «σταθερότητας» στο Αφγανιστάν και για περαιτέρω διεύρυνση, με ονομαστική αναφορά στη «Βόρεια Μακεδονία». Το επόμενο σημείο υπόσχεται «ασφαλή» δίκτυα 5G, κι αν δεν κατάλαβε κάποιος σε ποιον αναφέρεται, καταλήγει υπογραμμίζοντας ότι «η αυξανόμενη επιρροή και οι διεθνείς πολιτικές της Κίνας αποτελούν ταυτόχρονα ευκαιρίες και προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσουμε συλλογικά»… Τα τελευταία τρία σημεία είναι λίγο-πολύ «διακοσμητικά».
Παραμένει το γεγονός ότι το ευρωατλαντικό μπλοκ [βλ. πίνακα] στέκεται με το ζόρι. Πόσο μάλλον που ο Τραμπ απειλείται σοβαρά και στο εσωτερικό μέτωπο με τη διαδικασία παραπομπής του. Και ειδικά η νοτιοανατολική πτέρυγά του έχει γίνει σουρωτήρι, κυρίως εξαιτίας της αυτονόμησης της Άγκυρας. Μπορεί η συνεργασία της τελευταίας με τη Μόσχα να παραμένει ασταθής, αλλά και μόνο το γεγονός ότι οι Δυτικοί αγωνιούν για το πού θα καταλήξει τελικά ο Ερντογάν φαίνεται να ικανοποιεί τη Ρωσία. Έτσι εξακολουθεί να του κάνει «δωράκια» ακόμη και σε επικοινωνιακό επίπεδο, με αποκορύφωμα την πρόσφατη άποψη του Κρεμλίνου ότι για την κατάρριψη του ρωσικού αεροπλάνου από τους Τούρκους «τελικά δεν φταίει η Τουρκία – ήταν απόφαση του ΝΑΤΟ»!
