του Βασίλη Ρόκου*
Ως περιφερειακή παράταξη «ΣΥΝ-εργασία» δεν υπερψηφίσαμε και δεν θα υπερψηφίσουμε θέματα του Περιφερειακού Συμβουλίου που σχετίζονται με τους Αναπτυξιακούς Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΑΟΤΑ), όπου συμμετέχει και η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, διότι πρόκειται για μια ταφόπλακα των ΟΤΑ την οποία το Υπουργείο Εσωτερικών χαρακτηρίζει ως νέο αναπτυξιακό σχεδιασμό των ΟΤΑ.
Πρόκειται για Ανώνυμες Εταιρίες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με τις οποίες η κυβέρνηση προτρέπει τις Περιφέρειες και τους Δήμους να αντικαταστήσουν σταδιακά το ρόλο των δημόσιων υπηρεσιών τους, με εμφανή τον κίνδυνο να καταστρατηγηθούν κάθε μορφής δημοκρατικές διαδικασίες.
Η απαρχή αυτής της μετάλλαξης των ΟΤΑ έγινε τον Μάρτιο του 2020 με την ψήφιση του ν.4674 «Στρατηγική Αναπτυξιακή Προοπτική των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Ρύθμιση ζητημάτων αρμοδιότητας υπουργείου Εσωτερικών και άλλες διατάξεις», και εν συνεχεία με την έκδοση εγκυκλίου πάνω στον ίδιο νόμο, με αρ. 200/16-6-2020 αρ. Πρωτ. 37620, δίνοντας τη δυνατότητα τόσο της δημιουργίας Αναπτυξιακών Οργανισμών Α.Ε. από την αρχή μεταξύ των Δήμων και Περιφερειών, όσο και μετατροπής υπαρχόντων Αναπτυξιακών Εταιρειών ΟΤΑ.
Μάλιστα, πριν μερικές ημέρες, το υπ. Εσωτερικών επέλεξε με τροπολογία που κατατέθηκε στο νομοσχέδιο για την επιστολική ψήφο, να παρατείνει την προθεσμία σύστασης των αναπτυξιακών οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης έως την 30ή Ιουνίου 2024, αντί να προωθήσει διαδικασίες για προσλήψεις επιστημονικού προσωπικού σε Δήμους και Περιφέρειες. Αναφέρει δε, ότι οι ΑΟΤΑ μπορούν να προχωρήσουν παρεμβάσεις για την «υποστήριξη Τεχνικών Υπηρεσιών και Υπηρεσιών Δόμησης των ΟΤΑ».
Ουσιαστικά οι Αναπτυξιακές που θα λειτουργούν με μορφή Α.Ε., θα έχουν ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων όπως, εκπόνηση επιχειρησιακών προγραμμάτων των Δήμων, αποφάσεις για επενδύσεις σε τοπικό επίπεδο και αξιοποίησης της κινητής και ακίνητης περιουσίας των Δήμων (ακόμη και παραχώρησης περιουσιακών στοιχείων των Δήμων προς των ΑΟΤΑ που συμβάλλονται για επίτευξη των σκοπών του), αποφάσεις για αλλαγή χρήσεων γης, διαχείριση αναπτυξιακών ή συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων, εκπόνηση μελετών, σύναψη συμβάσεων, επίβλεψη έργων και προμηθειών των τεχνικών υπηρεσιών και υπηρεσιών δόμησης των Δήμων κ.ά. Θα μπορούν να ασχολούνται με τη διαχείριση αποβλήτων, τις ΑΠΕ, με έργα και δράσεις βιώσιμης ανάπτυξης κ.λπ. Επίσης θα μπορούν να αναλαμβάνουν υπηρεσίες και προγράμματα της κοινωνικής πολιτικής των Δήμων, αλλά και των οικονομικών και διοικητικών υπηρεσιών, όπως και τη μηχανοργάνωση των υπηρεσιών.
Το έργο των εταιρειών αυτών είναι ευρύτερα επιτελικό, συντονιστικό και εκτελεστικό. Πρόκειται στην ουσία για δημιουργία παράλληλης δομής στα πλαίσια λειτουργίας των ΟΤΑ, η οποία σε σύντομο χρόνο θα υποκαταστήσει βασικές λειτουργίες των Δήμων και Περιφερειών, γεγονός που δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016, που ρυθμίζει τις διαδικασίες ανάθεσης, σύναψης και εκτέλεσης των δημοσίων συμβάσεων.
Από αυτά συνάγεται η απουσία ελέγχου και η υποχρεωτική απολογία σε θεσμοθετημένα συλλογικά όργανα, όπως το Δημοτικό ή Περιφερειακό Συμβούλιο, και η παράκαμψη νόμιμων διαδικασιών εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων.
Με απλά λόγια, ως περιφερειακή παράταξη «ΣΥΝ-εργασία», πιστεύουμε ότι με τη μετατροπή σε ΑΟΤΑ των υπαρχόντων Αναπτυξιακών Εταιρειών, επιδιώκεται η παράκαμψη της όποιας διαβούλευσης και ελέγχων είχαν απομείνει στις δικαιοδοσίες των συλλογικών οργάνων της Τ.Α. και η ανάθεση με fast track διαδικασίες της σχεδίασης και της υλοποίησης έργων, υπηρεσιών και προμηθειών προς εξυπηρέτηση των συμφερόντων ιδιωτικών ομίλων.
Η ιδιωτικοποίηση των δημοσίων έργων και άλλων υπηρεσιών των ΟΤΑ, η παράκαμψη των ελεγκτικών διαδικασιών, η απουσία συζήτησης και διαβούλευσης στα δημοκρατικά εκλεγμένα όργανα και η απουσία συζήτησης στην ίδια την κοινωνία για τις πραγματικές της ανάγκες, θα αυξήσει κατακόρυφα το κόστος εκτέλεσης των έργων και θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον.
Τέλος, θα θέλαμε να τονίσουμε ότι δεν είναι λίγα τα παραδείγματα αναπτυξιακών εταιρειών που στο παρελθόν και μετά από κάποια χρόνια λειτουργίας, τέθηκαν σε καθεστώς εκκαθάρισης, επιβαρύνοντας τελικά τους Δήμους ή τις Περιφέρειες, δηλαδή τους ίδιους τους πολίτες που πλήρωσαν το κόστος.
* Ο Βασίλης Ρόκος είναι επικεφαλής της παράταξης «ΣΥΝ-εργασία» και περιφερειακός σύμβουλος Θεσσαλονίκης ΠΚΜ.
