Του Κώστα Ανδριανόπουλου.
Η συγκάλυψη της Siemens ολοκληρώθηκε. Τα κατάφεραν όλα. Προσχηματική έρευνα, εξασφαλισμένη ατιμωρησία, διακομματικό αντιλογισμό στα ονόματα των εμπλεκόμενων, κυρίως όμως εξασφάλισαν την κοινωνική ανοχή.
Είτε γιατί η Ελλάδα συγκλονίζεται από άλλα, είτε γιατί ήταν προεξοφλημένη η έκβαση, οι πολιτικές συνέπειες, σε πρώτη ανάγνωση, ήταν μικρές, εξουδετερώσιμες. Μένουν οι βαθύτερες επιπτώσεις, οι μονιμότερες, εκεί τα πράγματα είναι διαφορετικά.
Μεγάλο μέρος της κοινωνίας δεν κρίνει τα πράγματα από το Μνημόνιο. Θέτει άλλες προτεραιότητες: τη διαπλοκή, την ανασυγκρότηση του κράτους, την ανάδειξη νέου κοινωνικού αξιολόγιου κ.λπ. Κρίνει απτά, ρεαλιστικά, μέσα από τη χρησιμότητα, δεν απαιτεί την ηθική υπεροχή των κυβερνώντων (γι αυτό και ίσως δέχεται την ψευδολογία, τα «λεφτά υπάρχουν»). Θέλει να αντιμετωπίσει συνθετότερα το πρόβλημα. Θεωρεί, για παράδειγμα, ότι το διαφθαρμένο πολιτικό δυναμικό κληροδοτήθηκε, υπάρχει, δεν αντιμετωπίζεται με εφάπαξ κινήσεις αλλά στα πλαίσια μιας πορείας που το εξουδετερώνει, το περιθωριοποιεί, καθιστά άνευρα τα υπολείμματά του. Σε αυτό το παιχνίδι ο αρχηγός πρέπει να δείξει ότι θέλει, μπορεί, ότι δεν είναι δέσμιος αυτού του δυναμικού και πολύ περισσότερο ότι δεν είναι ίδιος.
Για το μέρος της κοινής γνώμης που κρίνει κατά αυτόν τον τρόπο, η ζημιά του ΠΑΣΟΚ από το σκάνδαλο Siemens είναι εκτεταμένη, απαράγραπτη. Τα σκάνδαλα, η διαπλοκή δεν επιτρέπουν καμία επανεκκίνηση. Το πολιτικό σύστημα δεν έχει δυνατότητα να αυτοκαθαρθεί. Οι ψευδεπίγραφές λύσεις αποκαλύπτονται. Το πολιτικό σύστημα πρέπει να ανατραπεί.
Το παράδειγμα από τον πολιτικό κύκλο του Καραμανλή είναι διδακτικό. Η κορύφωση συμβάδιζε με την υπόθεση για ανασυγκρότηση του κράτους, απάλειψη της κλεπτοκρατίας, σύγκρουση με τους νταβατζήδες της χώρας. Η πτώση δεν ήρθε εξαιτίας της γενικής ανεπάρκειας, αλλά όταν τα σκάνδαλα και η διαχείρισή τους διέψευσαν με τον εγκυρότερο τρόπο όλα τα παραπάνω.
Το ΠΑΣΟΚ υπερτερεί, δεν είναι Ν.Δ. Γνωρίζει πώς να χειρίζεται την αδυναμία του. Καλύπτει γρήγορα τα χάσματα που ανοίγει η πολιτική του. Το αλλοπρόσαλλο παίρνει υπόσταση μέσα από τη λογική του. «Σας πιάσανε να μας λαδώνεται για χρόνια, θα σας βάλουμε πρόστιμο και έτσι θα πάρουμε αποστάσεις από εσάς». Άλλωστε, με αυτόν τον τρόπο η κοινωνία εθίζεται στη λογική ότι τα μέγιστα αδικήματα έναντι του κράτους και της κοινωνίας συμψηφίζονται, εξαγοράζονται. Ότι η Siemens και η εξαγορά πολιτικών είναι ένα μεμονωμένο αδίκημα, όχι ένα πολιτικό καθεστώς, μία ιδιότυπη κρατική συγκρότηση.
Στην εποχή της κρίσης, οι άνθρωποι σκληραίνουν. Υπό την ανάγκη της επικέντρωσης στα ουσιώδη, η κυνικότητα και οι γκρίζες σκέψεις εισβάλουν. Δημιουργείται το έδαφος αποδοχής του συμβιβασμού, της ηττοπάθειας, της εξαγοράς ως γενικευμένης πρακτικής. Μόνο οι πολιτικοί αγώνες, οι μεγάλες πολιτικές ρίξεις έχουν τη δυνατότητα να μετασχηματίσουν την κοινωνία αλλά και την λαϊκή ψυχολογία.
