Κ’ἂν εἴμαστε ὀλίγοι εἰς τὸ πλῆθος τοῦ Μπραΐμη, παρηγοριόμαστε μ’ ἕναν τρόπον, ὅτι ἡ τύχη μᾶς ἔχει τοὺς Ἕλληνες πάντοτε ὀλίγους. Ὅτι ἀρχὴ καὶ τέλος, παλαιόθεν καὶ ὡς τώρα, ὅλα τὰ θερὶα πολεμοῦν νὰ μᾶς φᾶνε καὶ δὲν ποροῦνε· τρῶνε ἀπό μᾶς καὶ μένει καὶ μαγιά. Καὶ οἱ ὀλίγοι ἀποφασίζουν νὰ πεθάνουν· κι’ ὅταν κάνουν αὐτήνη τὴν ἀπόφασιν, λίγες φορὲς χάνουν καὶ πολλὲς κερδαίνουν. Ἡ θέση ὁπού εἴμαστε σήμερα ἐδῶ εἶναι τοιούτη· καὶ θὰ ἰδοῦμεν τὴν τύχη μας οἱ ἀδύνατοι μὲ τοὺς δυνατούς.
Μακρυγιάννης, Απομνημονεύματα
Το κείμενο αυτό του Μακρυγιάννη, μαζί με στίχους του Σολωμού και του Κάλβου και δυο κείμενα του Κολοκοτρώνη απαρτίζουν τις «Πέντε θέσεις για το 1821» που παρατίθενται αντί «σημειώματος της έκδοσης», στον πραγματικά ξεχωριστό τόμο, το τριπλό τεύχος των Τετραδίων πολιτικού διαλόγου έρευνας και κριτικής, που κυκλοφόρησε πρόσφατα με ένα πολύ σημαντικό αφιέρωμα στα 200 χρόνια από την Εθνικοαπελευθερωτική Επανάσταση του 1821.
Στο αφιέρωμα, πλην των μελών της τριμελούς γραμματείας: Λουκά Αξελού, Βασίλη Ασημακόπουλου και Δημήτρη Δεληολάνη και των μελών της Σ.Ε. του περιοδικού: Ηλία Νικολόπουλου και Πέτρου Παπαπολυβίου, συμμετείχαν οι: Λαοκράτης Βάσσης, Κώστας Δημητρόπουλος, Στέλιος Ελληνιάδης, Παναγιώτης Ήφαιστος, Ευαγγελία Κανταρτζή, Δημήτρης Καραμπερόπουλος, Βασίλης Καραποστόλης, Ερατοσθένης Καψωμένος, Γιώργος Κοντογιώργης, Γιώργος Μαργαρίτης, Γιάννης Μαυρής, Χρήστος Μπιντούδης, Μιχάλης Ντόστας, Γιώργος Σκλαβούνος, Κώστας Στοφόρος, Γιώργος Τασιόπουλος, Ιωάννα Τσιβάκου, Ηλίας Φιλιππίδης, Βασίλης Φούσκας και Κώστας Φωτιάδης.
Είχα την τύχη αλλά και την ευθύνη να συμμετέχω κι εγώ στο εγχείρημα αυτό με ένα κείμενό μου για τον Λυκούργο Λογοθέτη, νιώθοντας μεγάλο το βάρος να υπάρχει ένα κείμενό μου ανάμεσα σε αυτά ανθρώπων που σαφέστατα διαθέτουν πολύ περισσότερες γνώσεις για την Επανάσταση του 1821.
Συζητήσαμε πολύ με τον Λουκά Αξελό για όλο αυτό το εγχείρημα, που κρίνοντας πια εκ τους αποτελέσματος, αποτελεί την καλύτερη –και τεκμηριωμένη– απάντηση στις διάφορες παραχαράξεις της Ιστορίας που επιχειρούνται στο πλαίσιο της επετείου κυρίως από όσους έχουν αναλάβει τον «εορτασμό» και στηρίζονται παντοιοτρόπως από κυβέρνηση και ιδιωτικούς φορείς.
Στο σημείωμα που λάβαμε οι συντελεστές με αφορμή την έκδοση, και πιστεύω ότι έχει αξία να μοιραστώ μαζί σας, γράφονται – μεταξύ άλλων:
«Όταν στα τέλη του 2018 κάναμε τις πρώτες συζητήσεις στη Σ.Ε. των “Τετραδίων” για την προετοιμασία του τεύχους με αφορμή τα 200 χρόνια από την Επανάσταση, αυτό που δέσποζε στη σκέψη μας ήταν ότι θα έπρεπε να καταβάλουμε όλες τις δυνατές προσπάθειες για την έκδοση ενός αφιερώματος που θα στεκόταν με προσήλωση και σεβασμό στο μέγα γεγονός, ένα αφιέρωμα στο οποίο δεν θα είχαν θέση η ιδεολογική χρήση της ιστορίας και η παρουσίαση ενός 1821 στα μέτρα της σύνολης σημερινής μας παρακμής.
Δύο και πλέον χρόνια κράτησε η περιπέτεια αυτή και τολμώ να πω, με όλο τον κίνδυνο να σας προκαταλάβω, ότι για τα μέλη της τριμελούς γραμματείας (τους Δημήτρη Δεληολάνη, Βασίλη Ασημακόπουλο και εμένα στον ρόλο και του γενικού συντονιστή), η Ιθάκη δεν μας έδωσε μόνον το ωραίο ταξίδι, αλλά και το συμπέρασμα ότι δεν την βρήκαμε διόλου φτωχική.
Έχοντας πλέον, τυπωμένο ανά χείρας, το πλουσιότερο σε ύλη (450 σελίδες) και συνεργάτες (25), τεύχος μας, θέλουμε, χωρίς λόγια περιττά, να επισημάνουμε ότι είμαστε ικανοποιημένοι από το αποτέλεσμα.
Πρώτον γιατί τα σχεδιασθέντα και συμφωνηθέντα επετεύχθησαν πλήρως και στον αυστηρά καθορισμένο χρόνο, γεγονός ασύνηθες στα καθ’ ημάς στην Ιερουσαλήμ.
Δεύτερον, γιατί στο εγχείρημα αυτό ανταποκρίθηκαν, πλην κυριολεκτικά ελαχίστων, όλοι οι προσκληθέντες, με κείμενα κριτικού στοχασμού που –κατά τη γνώμη μας– φωτίζουν με επάρκεια και σε ικανοποιητικό βαθμό, πλείστες όσες πλευρές της Παλιγγενεσίας και δη από ποικίλες και διαφορετικές πτυχές, γεγονός που δίνει τη δυνατότητα για μια σφαιρικότερη αποτίμηση της ανεπανάληπτης αυτής εφόδου στους ουρανούς.
Τρίτον γιατί η συμμετοχή στο παρόν εγχείρημα, η συγκέντρωση δυνάμεων και πυρός, δείχνει, χωρίς όμως αυταπάτες, ότι “ο πόλεμος δεν έχει τελειώσει“ και πολλά θα κριθούν από την περαιτέρω ενίσχυση αυτού που θα μπορέσουμε να θεωρήσουμε ως σοβαρή επιστημονική και συνεκτική πολιτισμική εθνικολαϊκή παρέμβαση-αντίσταση απέναντι στον επελαύνοντα και υπερεκχυλίζοντα στον δημόσιο βίο ιστορικό και πολιτικό αναθεωρητισμό.»
Διαβάζοντας τα κείμενα που διαπραγματεύονται πολλά και διαφορετικά, από «τη μουσική των Ελλήνων στους επαναστατικούς πόθους» (Στ. Ελληνιάδης) μέχρι τις προσλήψεις της Επανάστασης στον αγώνα της ΕΟΚΑ (Π. Παπαπολυβίου) και από τη συμβολή των Ελλήνων του Πόντου (Κ. Φωτιάδης) μέχρι το 1821 στα βιβλία Ιστορίας (Ευ. Κανταρζή), φωτίζονται πολλά και συχνά άγνωστα θέματα και πτυχές της Επανάστασης, χαρίζοντάς μας ένα βιβλίο –έτσι θα το χαρακτηρίσω– που σίγουρα βοηθά στην κατανόηση της Επανάστασης αλλά και στην πρόσληψή της μέσα στις δυο εκατονταετίες που ακολούθησαν.
Μια έκδοση πραγματικό απόκτημα, με την οποία θα ασχοληθούμε αναλυτικότερα προσεχώς…
