Διαβάστε το Μέρος Α’
Ο προβληματισμός μου περιστρέφεται γύρω από το πώς δελεαστήκαμε και παγιδευτήκαμε από τα «δώρα» της Δύσης και χάσαμε την εμπιστοσύνη στις ιδέες και τα ιδανικά μας. Πώς η Δύση χρησιμοποίησε τα πάντα για να μας διαβρώσει, από τα πιο δυσάρεστα ως τα πιο ευχάριστα, από τα πιο άχρηστα ως τα πιο χρήσιμα, ακόμα κι αυτά που αμφισβητούσαν το μοντέλο της. Πώς τα στοιχεία του πολιτισμού, παραδοσιακά και σύγχρονα, χρησιμοποιήθηκαν σαν Δούρειος Ίππος για να αλλοτριώσουν τις προοδευτικές συνειδήσεις στη Δύση και σαν όπλα μαζικής επιβολής και λεηλασίας σε όλη την ανθρωπότητα. Πώς οι κορυφαίες εκφάνσεις του ανθρώπινου πνεύματος παγκοσμίως, από την αρχαιότητα μέχρι την εποχή μας, υφαρπάχτηκαν, στρεβλώθηκαν και κακοποιημένες πλασαρίστηκαν με νέα συσκευασία σαν αξίες της Δύσης. Από τη δημοκρατία και την ειρήνη μέχρι το εμπόριο και την ψυχαγωγία, όλα έγιναν παρανάλωμα της απληστίας και της αλαζονείας.
Εξάρτηση
Τα ναρκωτικά, όχι μόνο τα παράνομα, αλλά και τα νόμιμα που είναι τα περισσότερα και διατίθενται μέσω των γιατρών και των φαρμακείων, προβλήθηκαν ως προωθημένα γνωρίσματα του σύγχρονου ανθρώπου και δη του πιο «προχωρημένου» που δεν έχει ταμπού. Έτσι βρήκαν απήχηση και διαδόθηκαν σε πολύ μεγάλη έκταση, ενώ πάντοτε υπήρχαν αλλά η κατάχρησή τους ήταν περιορισμένη σε περιθωριακούς κύκλους. Όπως και τα οινοπνευματώδη τα οποία από ευχάριστα έγιναν κι αυτά προβληματικά, εξαρτησιογόνα, εκφυλιστικά και θανάσιμα. Πάντοτε υπήρχαν άνθρωποι που για διάφορους κοινωνικούς και ψυχολογικούς λόγους εξαρτιόνταν -οικεία βουλήσει- από το αλκοόλ. Η διαφορά είναι ότι το καπιταλιστικό σύστημα για εμπορικούς και πολιτικούς λόγους εξωράισε την αρνητική πλευρά και με ένα πελώριο αμπαλάζ αισθητικό, ψυχολογικό, ιδεολογικό και πολιτικό, τη μυθοποίησε. Και συνέβαλαν σ’ αυτό και όσοι από μας παρασύρθηκαν από το παραπλανητικό περιτύλιγμα.
Μέσα από τη διαφήμιση, την τυποποίηση και τις αλυσίδες καταστημάτων, αλλά και μέσα από το σινεμά, τη λογοτεχνία, τη μουσική, τις εφημερίδες κ.λπ. κάθε τι που είναι ευχάριστο σε λελογισμένη χρήση μεταβλήθηκε σε must, στο κοινωνικά και πολιτισμικά απαραίτητο αξεσουάρ ενός σύγχρονου ατόμου, ενός μοντέρνου τρόπου ζωής. Φτάνοντας στο σημείο, ακόμα κι όταν λέγονταν και γράφονταν αποκαλυπτικές αλήθειες για τις καταστροφικές συνέπειες της εξάρτησης από τις διάφορες ουσίες, να συμβάλλουν κι αυτές οι αποκαλύψεις στη μυθοποίηση και διάδοσή τους. Το βάλιουμ, το ουίσκι και η Κόκα Κόλα έγιναν απαραίτητα μπραντ νέιμ για τον σύγχρονο τρόπο ζωής και λανσαρίστηκαν σαν ο απαραίτητος σύντροφος της σύγχρονης νοικοκυράς και εργαζόμενης μητέρας, του πετυχημένου επαγγελματία και του ανέμελου νέου που διασκεδάζει στις παραλίες και τις σχολικές εκδρομές.
Ήμασταν παιδιά ακόμα, που αγοράζαμε βερμούτ, μπανάνα λικέρ και κονιάκ, που δεν μπορούσαμε να τα πιούμε γιατί δεν αντέχαμε το οινόπνευμα, ειδικά το ουίσκι μας φαινόταν σαν ποντικοφάρμακο, μόνο και μόνο για να συμπεριφερθούμε όπως είχαμε πειστεί ότι συμπεριφέρονται οι αντίστοιχοι έφηβοι στον εξελιγμένο κόσμο, στο Λονδίνο, το Παρίσι και τη Νέα Υόρκη, προκειμένου να διαφοροποιηθούμε από το συντηρητικό μας περιβάλλον.
Επιδημία
Όλες οι καταχρήσεις που σε ναρκώνουν και σε αποβλακώνουν προωθήθηκαν ως μορφές ελευθερίας. Το γεγονός ότι πέθαναν από αλκοόλ και ναρκωτικά, ή κι απ’ τα δύο, ανέβασε μετά θάνατον τις μετοχές της Marilyn Monroe, της Janis Joplin, του Jimi Hendrix, του Jim Morrison, του Kurt Cobain, της Amy Winehouse, αλλά και του δικού μας Παύλου Σιδηρόπουλου. Έγιναν «cult» από τον τρόπο που πέθαναν. Και είναι τόσο ωραία κάποια σχετικά τραγούδια, σαν μελωδίες και ερμηνείες, των Velvet Underground και των Rolling Stones, που ακόμα κι αυτοί που είναι κατά της χρήσης σκληρών ναρκωτικών δεν άρθρωσαν έναν αρνητικό λόγο για τη χρήση των θανατηφόρων ουσιών στις περιπτώσεις των διάσημων θυμάτων τους. Οι εξαρτήσεις και καταχρήσεις θεωρήθηκαν σχεδόν σαν κάτι σύμφυτο με την προσωπικότητα και τη δημιουργικότητα του καλλιτέχνη. Συστατικό ενός στυλ ζωής στο οποίο όλα όχι μόνο επιτρέπονται, αλλά εξωραΐζονται κιόλας. Ως αποτέλεσμα, για πολλούς ανθρώπους, ιδίως νέους, το image, η εικόνα, το ψυχοπνευματικό περίγραμμα ενός καλλιτέχνη από ένα τέτοιο θάνατο, από αλκοόλ ή ηρωίνη, είναι πιο συναρπαστικό και ελκυστικό από το image που δημιουργεί ένας θάνατος για κάποιον ευγενή σκοπό στα γράμματα ή τα οδοφράγματα.
Η ελευθερία να επιλέξεις να πεθάνεις ή να ταλαιπωρηθείς από αλκοόλ ή από νόμιμα χάπια οπίου όπως και η ελευθερία να οπλοφορείς και να πυροβολείς όποιον πατάει το γρασίδι σου, προστατεύεται στις ΗΠΑ. Είναι συνταγματική υποχρέωση του κράτους να διασφαλίζει την ελεύθερη πρόσβασή σου στα όπλα, ενώ το δικαίωμα των παιδιών σου να έχουν στέγη και τροφή δεν αποτελεί υποχρέωση του κράτους και η διασφάλισή τους εναπόκειται στις αγορές και την ατομική σου ικανότητα.
Κάθε ένας που χαρακτηρίζεται τρομοκράτης εντοπίζεται και εξουδετερώνεται σε χρόνο μηδέν. Όταν απειλείται η καθεστηκυία τάξη το σύστημα είναι άκρως αποτελεσματικό. Αντιθέτως, οι αρχές, με όλα τα τελειοποιημένα μέσα παρακολούθησης και εντοπισμού που διαθέτουν, εμφανίζονται ως αδύναμες να εξουδετερώσουν το τεράστιο κύκλωμα που εμπορεύεται τα ναρκωτικά, τα οποία πουλιούνται σε γνωστά σημεία κάθε πόλης σε εκατομμύρια «πελάτες». Γέμισαν τις φυλακές με χρήστες και βαποράκια, αλλά το εμπόριο παραμένει ακμαίο από την εποχή ιδίως που τα σκληρά ναρκωτικά διοχετεύτηκαν με τη συνδρομή των μυστικών υπηρεσιών και των παρακρατικών οργανώσεων στα νεανικά κινήματα και τα διέβρωσαν. Τώρα, που η προσοχή επικεντρώνεται στους μικρομεσαίους, αδιάφορα για την πολιτική τους τοποθέτηση, επειδή, καθώς φτωχαίνουν, φθείρονται και αποτελούν μια πιθανή βραδυφλεγή βόμβα από δυσαρέσκεια κατά της εξουσίας, τα νόμιμα ναρκωτικά αναλαμβάνουν την προληπτική καταστολή των νοικοκυραίων και πουλιούνται στα φαρμακεία σαν τις ασπιρίνες. Είναι η γνωστή ως «επιδημία των οπιοειδών». Εκατό χιλιάδες άνθρωποι πέθαναν πέρσι στις ΗΠΑ από τα χαπάκια που πουλιούνται στα φαρμακεία προωθημένα με τεράστιες διαφημιστικές καμπάνιες από τις μεγάλες φαρμακευτικές εταιρίες. Για τα μάτια του κόσμου, επιβάλλονται πρόστιμα στις φαρμακοβιομηχανίες για ανεπαρκή ενημέρωση των πελατών τους για την εξάρτηση και τα άλλα σοβαρά προβλήματα που δημιουργούν σε βασικά όργανα του οργανισμού τα νόμιμα σκευάσματά τους. Οι αιτίες, όμως, που οδηγούν στην εξάρτηση και το θάνατο δεν θίγονται.
Χαλάρωση
Και όλα αυτά, άθελα μεν αλλά από εσωτερική συνειδησιακή χαλάρωση, μια μεγάλη μερίδα του προοδευτικού κόσμου τα ανέχεται, τα αντιμετωπίζει παθητικά ή τα θεωρεί, μαζί με ένα σωρό άλλα νόμιμα αλλά βλαβερά προϊόντα, αναγκαίο τίμημα για τα αγαθά που προσφέρει η αστική δημοκρατία και η ελεύθερη αγορά.
Ο πολίτης, όπως συμβιβάζεται και εγκρίνει τους πολέμους εναντίον της Γιουγκοσλαβίας, του Ιράκ ή της Συρίας, έτσι συμβιβάζεται με όλες τις «δημοκρατικές» καταχρήσεις που αποσυνθέτουν –όχι τυχαία- τις κοινωνίες ακόμα κι αν δεν τις ακολουθεί ως τρόπο ζωής. Και αυτή η αδυναμία να μην συνδέουμε τις εξαρτήσεις με τον έλεγχο που ασκεί ο καπιταλισμός στους πολίτες συνέβαλε και στη δική μας εξάρτηση από τις «αξίες» που καλλιεργεί το σύστημα για να κερδοσκοπεί και να διαιωνίζει την κυριαρχία του.
Το σύστημα, η αστική δημοκρατία, εκτός από τη φανερή θεσμικά κατοχυρωμένη βία, κατάφερε να χρησιμοποιήσει εναντίον μας κάθε τι που είναι ωραίο ή ευχάριστο στη ζωή μας. Ένα τσιγάρο είναι απόλαυση, είκοσι τσιγάρα είναι αργό δηλητήριο. Όμως, όταν καπνίζεις λίγα τσιγάρα ή πίνεις με μέτρο θεωρείσαι ξενέρωτος, σύμφωνα με τις επιταγές του lifestyle που ορίζε σε κάθε εποχή τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνεις για να είσαι μέσα στην εποχή σου, να είσαι «in». Το Keep walking, το μότο το Johnny Walker, μπορεί να ισχύει όταν πιεις ένα ποτήρι ουίσκι∙ όταν πίνεις κάθε μέρα και εξαρτηθείς πνευματικά ή/και σωματικά, δεν ισχύει το παραπλανητικό «Συνέχισε να περπατάς», αλλά το αντίθετό του, αφού τρικλίζεις εσωτερικά και εξωτερικά. Το σύστημα μετατρέπει μια γήινη απόλαυση σε εφιάλτη και μέσο χειραγώγησης.
