Οι εκλογές για τα Συμβούλια Διοίκησης των ΑΕΙ που πραγματοποιούνται τις τελευταίες εβδομάδες με ηλεκτρονική ψηφοφορία αποτελούν μια σημαντική στιγμή στην ιστορία των εκλογικών ηθών όχι μόνο για την Ανώτατη Εκπαίδευση αλλά και συνολικά για την κοινωνία.
Οι υποψήφιοι σύμβουλοι έστειλαν ορισμένες ηλεκτρονικές επιστολές ή μηνύματα SMS στους ψηφοφόρους τους, χωρίς να εμφανίζουν κάποιο πρόγραμμα διοίκησης πέρα από τις γενικολογίες περί διαφάνειας και αριστείας. Οι ψηφοφόροι μπορούν να ψηφίζουν από το σπίτι τους ή από το ίντερνετ καφέ της γειτονιάς τους. Οι εφορευτικές επιτροπές είναι περίπου διακοσμητικές, μιας και τη βασική ευθύνη για τη διεξαγωγή της διαδικασίας την έχουν οι διαχειριστές του συστήματος ηλεκτρονικής ψηφοφορίας ΖΕΥΣ. Παρατηρήθηκαν αδιανόητα φαινόμενα, όπως στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου η Εφορευτική Επιτροπή έστελνε SMS στους εκλέκτορες από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας!!! (αναφέρεται στον ημερήσιο τύπο της 16ης/11ου). Οι εκλογές στο συγκεκριμένο Πανεπιστήμιο διήρκεσαν τέσσερις ολόκληρες ημέρες μετά από αλλεπάλληλες παρατάσεις.
Με δυο λόγια, το Υπουργείο Παιδείας ήθελε πάση θυσία να συγκροτήσει Συμβούλια Διοίκησης. Όπου δε, έχει ολοκληρωθεί η συγκρότησή τους, τα εξωτερικά μέλη είναι συχνά πανεπιστημιακοί από το εξωτερικό (π.χ. ΤΕΙ Καβάλας, ΑΠΘ) προκειμένου να επιτευχθεί η «διεθνοποίηση» και να επιβεβαιωθεί ο ραγιαδισμός.
Η φθινοπωρινή επίθεση για την «αλλαγή του DNA των ελληνικών πανεπιστημίων» μοιάζει να είναι επιτυχής για τους επιτιθέμενους. Προηγήθηκαν δύο χρόνια αγώνων από την πανεπιστημιακή κοινότητα. Ωστόσο, στην τελευταία δύσκολη φάση –μετά τις τροποποιήσεις του νόμου από την τρικομματική κυβέρνηση– οι αδυναμίες του μετώπου στα πανεπιστήμια έγιναν φανερές: οι πρυτανικές αρχές εγκατέλειψαν τη μαχητική θέση τους και προκήρυξαν τις εκλογές, η κυβερνώσα ανανεωτική αριστερά (αλλά και ορισμένα στελέχη της αντιπολιτευόμενης ανανεωτικής αριστεράς) έλαβαν μέρος στις εκλογές –με σημαντική μάλιστα επιτυχία–, ενώ η καθοριστική συμβολή των φοιτητών στη ματαίωση των δια ζώσης εκλογών δεν μπόρεσε να μεταφραστεί σε ζωντανό φοιτητικό κίνημα στις Σχολές. Τέλος, αλλά όχι και ασήμαντο, η σιωπηλή πλειοψηφία των μελών ΔΕΠ έδειξε ότι «κουράστηκε» από την παράταση του κενού διοίκησης και την «διατάραξη της καθημερινότητας». Αντανακλαστικά φόβου, καθώς και οι χειρότερες συμπεριφορές υποτακτικότητας στις επιταγές των υψηλόβαθμων καθηγητών δεν έλειψαν.
Ωστόσο, είμαστε μόνο στην αρχή ενός μακρόχρονου αγώνα: οι αντίπαλοι, εκείνοι που θέλουν να διαλύσουν το δημόσιο πανεπιστήμιο καθώς και τις ερευνητικές υποδομές της χώρας είναι ισχυροί και αδίστακτοι. Τα σημαντικά καθήκοντα τίθενται σε όσους αγωνίζονται για ένα άλλο μέλλον για τη νέα γενιά αυτής της χώρας.
Μπορούμε να είμαστε νικηφόροι, όταν ακολουθούμε τις έως τώρα γνωστές πολιτικές παραδόσεις της μεταπολίτευσης; Απλώς θα δίνουμε μάχες οπισθοφυλακής με ημερομηνία λήξεως.
Μπορεί να υπάρξει αριστερή πολιτική στα πανεπιστήμια όταν κάποια τμήματα της πανεπιστημιακής αριστεράς θεωρούν αδιανόητο να βρεθούν έξω από τα ολιγαρχικά Συμβούλια Διοίκησης; Προφανώς και όχι: δεν ζούμε στην εποχή που τους χωράει όλους. Συμμετέχοντας στα Συμβούλια Διοίκησης σημαίνει να είσαι απλώς «με τον χωροφύλαξ».
Μπορεί να υπάρξει αριστερή πολιτική στα πανεπιστήμια όταν τα ζητήματα της δημοκρατίας δεν είναι η απόλυτη προτεραιότητα; Προφανώς και όχι. Η δημοκρατία είναι όπλο για τους αδύναμους, δεν είναι άλλο ένα αστικό ιδεολόγημα.
Μπορεί να υπάρξει αξιοπρεπής ακαδημαϊκή στάση από καθηγητές που δεν τολμούν να σηκώσουν το ανάστημά τους, όταν φοιτητές συκοφαντούνται και διώκονται; Προφανώς και όχι. Οι δάσκαλοι είναι κυρίως το παράδειγμα που δίνουν και όχι οι φτηνές διακηρύξεις. Οι δάσκαλοι δίνουν τη μάχη τους μπροστά στα μάτια των νέων ανθρώπων και όχι με τη γενική επίκληση της κοινωνίας που δοκιμάζεται.
Το αμέσως επόμενο διάστημα τα ολιγαρχικά Συμβούλια Διοίκησης θα κληθούν να εφαρμόσουν τη μνημονιακή πολιτική στα πανεπιστήμια: συγχωνεύσεις και κλείσιμο τμημάτων και πανεπιστημίων, απολύσεις διοικητικών υπαλλήλων (πιθανόν δε και ΔΕΠ), δίδακτρα στα μεταπτυχιακά (και σε λίγο και στα προπτυχιακά). Εννοείται ότι ο αυταρχισμός θα επιταθεί και γι αυτό το κλίμα φόβου που εγκαθιδρύθηκε με τις εκλογές θα χρησιμεύσει στην εφαρμογή αυτής της πολιτικής.
Ας προετοιμαζόμαστε για τις νέες μάχες με πολιτική οραμάτων και όχι με μάχες οπισθοφυλακών. Η ελληνική κοινωνία έχει επείγουσα ανάγκη για ένα απελευθερωτικό μορφωτικό πρόταγμα!
Γιάννα Γιαννουλοπούλου
Μέλος ΔΕΠ Πανεπιστημίου Αθηνών
