Του Μιχάλη Βιδιαδάκη*
Ξεκίνησε στο τέλος του 2009, εξελίχτηκε με ρυθμούς ταχύτατους, ανέτρεψε βεβαιότητες στηριγμένες σε ψευδαισθήσεις, αποκάλυψε με τον πλέον οδυνηρό τρόπο το διεφθαρμένο οικοδόμημα του πολιτικού δικομματικού συστήματος, οδήγησε μεγάλα τμήματα των εργαζομένων και των μικροαστικών στρωμάτων σε βίαιη φτωχοποίηση, τα πιο ευαίσθητα τμήματα του πληθυσμού-νεολαία, συνταξιούχους- σε αδιέξοδο. Η κρίση πολύμορφη -οικονομική, κοινωνική, πολιτιστική, δημοκρατικών θεσμών- δεν έχει παροδικό χαρακτήρα. Ήρθε για να μείνει. Σε αυτό το διάστημα οι διαπιστώσεις περισσεύουν. Τις περισσότερες φορές προέρχονται από τους πολιτικούς χώρους που διαχειρίστηκαν την εξουσία και οδήγησαν στο δραματικό αδιέξοδο. Με προφανή και ιδιοτελή σκοπό την κάλυψη των ευθυνών τους. Το «Όλοι μαζί τα φάγαμε» του κ. Πάγκαλου αποτέλεσε τομή στη χυδαιότητα του πολιτικού λόγου, κορωνίδα στην έκφραση του πολιτικού αμοραλισμού. Ήταν η απελπισμένη αλλά και προκλητική προσπάθεια ενός ολόκληρου συστήματος να ερμηνεύσει τα αίτια της καταστροφής, μεταθέτοντας τη συζήτηση στο θολό πεδίο της συλλογικής ενοχής. Βολικό… Αν η κοινωνία στο σύνολό της νιώθει υπεύθυνη, η ατομική ευθύνη όσων άσκησαν εξουσία μετριάζεται, εξαφανίζεται σχεδόν μέσα σε συνθήκες όπου το συλλογικό υποκείμενο απολογείται.
Το λαϊκό κίνημα αντέδρασε, καταδικάζοντας αρχικά την εθνική παρωδία της Σοσιαλδημοκρατίας σε πολιτικό ξεπεσμό. Στράφηκε κατόπιν στην πλειοψηφία του με ένστικτο αυτοσυντήρησης στην Αριστερά, αναζητώντας καταφύγιο στις αξίες της, ανακαλύπτοντας ξανά τις ιδέες που η ψεύτικη ευμάρεια της αγοράς και της κατανάλωσης είχε κρατήσει στο περιθώριο. Ένα άλλο κομμάτι του παρέμεινε εγκλωβισμένο στη συντηρητική παράταξη κάτω από το βάρος του φόβου, αλλά και λόγω της αδυναμίας της Αριστεράς να αρθρώσει άμεσα και συγκροτημένα εναλλακτική πρόταση και προγραμματικό λόγο εξουσίας. Και τέλος ένα τελευταίο, ανησυχητικά σημαντικό τμήμα φώλιασε στο αποκρουστικό μόρφωμα του χρυσαυγίτικου νεοναζισμού, αδυνατώντας να αντιληφθεί τον κίνδυνο για τη Δημοκρατία, παρασυρμένο από ψεύτικες «αντισυστημικές» κορώνες.
Αν θεωρήσουμε πως η αντίδραση αποτελεί ένα μεταβατικό στάδιο που έχει ήδη ολοκληρωθεί, το λαϊκό κίνημα θα πρέπει να περάσει πλέον στη δράση. Να πάρει δηλαδή στα χέρια του την υπόθεση «Εθνική Ανασυγκρότηση» συνολικά, υλοποιώντας άμεσα πρωτοβουλίες που βάζουν τα θεμέλια οριστικής διεξόδου από την κρίση.
Ξεκινώντας από μια μεγάλη μορφωτική επανάσταση στο επίπεδο των αξιών -ατομικών και κοινωνικών- επενδύοντας μακροχρόνια σε θεσμούς αλληλεγγύης που δεν θα έχουν αποσπασματικό χαρακτήρα, ενισχύοντας συμμετοχικά κινήματα προστασίας του περιβάλλοντος, θωράκισης του κοινωνικού χαρακτήρα αγαθών όπως η ενέργεια, το νερό, οι βασικές υποδομές από την εκχώρηση σε ιδιωτικά συμφέροντα, προάγοντας και υλοποιώντας σε καθημερινή βάση δράσεις εθελοντισμού σε επίπεδο γειτονιάς, χωριού, συνοικίας.
Συνεχίζοντας, στην πάλη για την προάσπιση της Δημοκρατίας και τα ατομικά δικαιώματα στο καφενείο, το χώρο δουλειάς, την αγορά, τους χώρους ψυχαγωγίας. Καταγγέλλοντας πρώτιστα το φασιστικό εγκληματικό μόρφωμα αλλά και τον ολοκληρωτισμό της κυβερνητικής προπαγάνδας μέσα από τα ΜΜΕ.
Ολοκληρώνοντας, τέλος, στο επίπεδο της Παραγωγικής Ανασυγκρότησης μέσα από δράσεις που αξιοποιούν μια ιδιαίτερα αρνητικά φορτισμένη έννοια – τους συνεταιρισμούς. Καταναλωτικοί, προμηθευτικοί, παραγωγικοί, αγροτικοί, τουριστικοί συνεταιρισμοί που θα αποβλέπουν συστηματικά σε οικονομίες κλίμακας, καθετοποίηση της παραγωγής, τυποποίηση του προϊόντος. Στελεχωμένοι με οικονομολόγους, γεωπόνους, μηχανικούς που θα μεγιστοποιούν τα οφέλη και θα προσδίδουν κύρος και αξιοπιστία στο αποτέλεσμα.
Θέλησαν να μας προσάψουν, ως κοινωνία, τη συλλογική ενοχή. Ας απαντήσουμε με τη συλλογική ευθύνη, οικοδομώντας ένα συμμετοχικό παραγωγικό μοντέλο ανάπτυξης…
* Ο Μιχάλης Βιδιαδάκης είναι οικονομολόγος
