«Το κίνημά μας συναντήθηκε με την ιστορική αναγκαιότητα»
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στην Τίνα Στρίκου
Στο σημερινό φύλλο φιλοξενούμε τη συνέντευξη του Ερτουρούλ Κιουρτσιού, ιστορικού ηγέτη της τουρκικής Αριστεράς και επίτιμου προέδρου του HDP, που έπαιξε σπουδαίο ρόλο στη «συνάντηση» της νέας γενιάς του κουρδικού εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος με τις δυνάμεις της τουρκικής ριζοσπαστικής και επαναστατικής αριστεράς. Και, με την ευκαιρία της συνέντευξης, να ανακοινώσουμε ότι σε λίγες μέρες θα έχουμε την τιμή να τον υποδεχθούμε στην Αθήνα, στο Resistance Festival!
Ποια είναι για εσάς η σημασία της πρόσφατης εκλογικής επιτυχίας του HDP;
Το σημαντικότερο είναι ότι καταφέραμε να σταματήσουμε την πορεία προς ένα σύστημα που θα μετέτρεπε τον πρόεδρο σε σουλτάνο, δίνοντάς του σχεδόν απόλυτη δικαιοδοσία για όλα τα ζητήματα της Τουρκίας. Αυτή είναι μια τεράστια επιτυχία για όλους τους πολίτες, στην οποία σαφώς το HDP έπαιξε σημαντικό ρόλο. Κατά δεύτερο λόγο, καταφέραμε να ξεπεράσουμε τα «κουρδικά» όρια. Στο παρελθόν η υποστήριξη των αριστερών κομμάτων προερχόταν κυρίως από τον κουρδικό λαό. Τώρα όμως η μεγαλύτερη εκλογική μας δύναμη κερδήθηκε στις μητροπολιτικές πόλεις: Κωνσταντινούπολη, Άγκυρα, Σμύρνη, Άδανα, Μερσίνα και Αντάλια. Έτσι δημιουργείται στη χώρα μας η δυναμική μιας πολυπολιτισμικής, πολυεθνικής και διεθνιστικής αντιπολίτευσης με ευρεία κοινωνική βάση.
Σε πολύ νεαρή ηλικία, ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’60, πρωτοστατήσατε στη συγκρότηση μιας νέας, επαναστατικής αριστεράς στην Τουρκία. Μετά από μια περιπετειώδη διαδρομή αγώνων και διώξεων επί δεκαετίες, παίξατε σπουδαίο ρόλο στην ίδρυση του HDP. Μιλήστε μας γι’ αυτό…
Πραγματικά αφιερώθηκα στην υπόθεση ενός ενωτικού αριστερού μπλοκ σε όλη την πολιτική μου δραστηριότητα. Από το 1970 συμμετείχα στην Ομοσπονδία Επαναστατικής Νεολαίας (DEV-GENÇ), η οποία συσπείρωνε όλα σχεδόν τα επαναστατικά ρεύματα. Ήδη από τότε εκκρεμούσε η ικανοποίηση μιας αδήριτης ανάγκης, να συγκροτηθεί μια πλατιά αντιπολιτευτική συμμαχία – όχι απαραίτητα ένα ενιαίο κόμμα. Τελικά το απαραίτητο νέο κύμα επαναστατικής ενέργειας ήρθε από το κουρδικό κίνημα. Από την αρχή προσπάθησα να μιλήσω με ανθρώπους από το κίνημα αυτό, να τους καταλάβω και να συνεργαστώ μαζί τους. Τελικά, χάρη στις προσπάθειες πολλών ανθρώπων και την κοινή προσέγγιση σε πολλά ζητήματα, δημιουργήθηκαν συνθήκες ευνοϊκές για έναν ειλικρινή διάλογο. Στη συνέχεια συγκροτήσαμε ένα μπλοκ αριστερών και κουρδικών δυνάμεων που συμμετείχε από το 1995, με διάφορες μορφές, στις εθνικές εκλογές. Το HDP είναι λοιπόν γέννημα αυτών των κοινών αγώνων. Η δημιουργία του ήταν μια σπουδαία αλλαγή για τη χώρα, και διευκόλυνε την πιο αποτελεσματική προώθηση και εξάπλωση των απόψεών μας. Στο επιτυχές εκλογικό αποτέλεσμα βοήθησε βέβαια και η διεθνής και εγχώρια συγκυρία, κυρίως ο αγώνας στο Κομπάνι, που υποστηρίχθηκε από τα κοσμικά κομμάτια της τούρκικης κοινωνίας και μας έδωσε την ενίσχυση της αλεβίτικης κοινότητας. Δηλαδή η ίδρυση του HDP ήταν η συνάντηση της συνεννόησης διαφόρων κομματιών του πολιτικού κινήματος με την ιστορική αναγκαιότητα. Οπότε, ναι, μπορώ να πω κι εγώ ότι υπηρέτησα όσο μπορούσα το νόμο της ιστορικής προόδου!
Ο κόσμος του HDP συμμετείχε στο κίνημα του πάρκου Γκεζί το 2013, και το κόμμα συγχρωτίστηκε με τη νεολαία που εξεγείρεται…
Η εξέγερση του πάρκου Γκεζί ζητούσε μια εναλλακτική πολιτική λύση, την οποία δεν έβρισκε στα υπάρχοντα κόμματα. Το κεντροαριστερό CHP προσπάθησε να οικειοποιηθεί την εξέγερση της νεολαίας, αλλά παραήταν παλιομοδίτικο και διαπλεκόμενο με το καθεστώς για να τα καταφέρει. Πολλοί πολιτικοί ακτιβιστές αναδείχτηκαν από το κίνημα του Γκεζί, και αρκετοί συμμετείχαν στα ψηφοδέλτιά μας. Κυρίως, όμως, τα αιτήματα του Γκεζί σφράγισαν τη διαμόρφωση του δικού μας προγράμματος. Υπ’ αυτήν την έννοια, δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριστώ ότι το πάρκο Γκεζί έχει πλέον το κόμμα του στη βουλή!
Όσο πλησίαζαν οι εκλογές, το κόμμα σας υπέστη όλο και πιο βίαιες επιθέσεις. Εσείς απαντάτε με την επιμονή σας στην πολιτική δραστηριότητα και επιδιώκετε να κάνετε τις επιθέσεις θέμα όλης της κοινωνίας. Γιατί υιοθετήσατε αυτή τη στάση;
Η απεύθυνση στην κοινωνία θέτοντας αυτά τα ζητήματα και χρησιμοποιώντας φρασεολογία με θετικό πνεύμα κατά κάποιο τρόπο επιβλήθηκε, μπορώ να πω, από τη νέα γενιά. Η δική μου αντίληψη εδραζόταν στα πολιτικά μπλοκ, σε μια παλιού τύπου μετωπική αντιπαράθεση ανάμεσα στους αντιδραστικούς και την αριστερά. Η στάση που υιοθετήσαμε τελικά είναι πολύ πιο αποτελεσματική, αν και όντως απαιτεί γερό στομάχι! Είναι αλήθεια ότι η κυβέρνηση και τα ΜΜΕ εξαπέλυσαν κάθε είδους συκοφαντίες εναντίον μας. Αν προσθέσουμε και τις δολοφονικές τρομοκρατικές επιθέσεις που έχουμε υποστεί, η τήρηση μιας ψύχραιμης στάσης δεν ήταν διόλου εύκολη. Όμως η ψύχραιμη αντιμετώπιση μας έδωσε το πάνω χέρι. Πρόκειται για επίτευγμα της νέας γενιάς μας!
Ελλείψει αυτοδυναμίας υπάρχουν πολλά σενάρια για το σχηματισμό νέας κυβέρνησης στην Τουρκία…
Το κόμμα μας έχει δηλώσει ότι δεν θα συμμετέχει σε κανένα κυβερνητικό συνασπισμό που περιλαμβάνει το AKP, λόγω των θέσεών του σε θέματα ασφάλειας, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στο κουρδικό ζήτημα. Οι επιχειρηματικοί κύκλοι της Τουρκίας προσδοκούν μια κυβέρνηση συνεργασίας ανάμεσα το AKP και το CHP, που είναι εφικτή. Οι ψηφοφόροι της δεξιάς θέλουν μια κυβέρνηση με το AKP και το MHP, το φασιστικό κόμμα – μια τέτοια εξέλιξη θα σημάνει βέβαια την επανέναρξη του πολέμου ενάντια στους Κούρδους. Υπάρχουν και άλλες πιθανότητες για κυβέρνηση συνασπισμού τριών κομμάτων, αλλά και κυβέρνηση μειοψηφίας από το πρώτο κόμμα, η οποία όμως θα είναι ευάλωτη.
Το HDP είναι σαφώς αντίθετο στην εξωτερική πολιτική της προηγούμενης κυβέρνησης, ειδικά στο θέμα της Συρίας. Τι θέση παίρνετε στα θέματα εξωτερικής πολιτικής;
Είμαστε ενάντια στη δημιουργία άξονα με τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ. Η Τουρκία έχει γίνει μια από τις επιθετικές χώρες στη Μέση Ανατολή, και εχθρός κάθε προοδευτικής πολιτικής δύναμης. Θα κάνουμε λοιπόν τα πάντα για να σταματήσει κάθε εμπλοκή της Τουρκίας στα εσωτερικά ζητήματα της Συρίας, και κάθε επίθεση ενάντια στις αυτόνομες κουρδικές κυβερνήσεις στη Συρία και το Ιράκ. Θα πιέσουμε για πραγματική εναντίωση στο Ισλαμικό Κράτος, την Αλ Κάιντα και άλλες αντιδραστικές δυνάμεις. Επιπλέον, θέλουμε να προωθήσουμε μια ειρηνική διευθέτηση στην Κύπρο μέσα από συμφωνία ανάμεσα στους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους, με ενοποίηση του νησιού και απομάκρυνση όλων των ξένων στρατευμάτων. Τώρα έχουμε περισσότερες δυνατότητες να πιέσουμε για φιλικές και συνεργατικές σχέσεις με την Ελλάδα, και φυσικά με όλα τα Βαλκάνια και τον Καύκασο.
Μια ζωή ταυτισμένη με την Αριστερά
H ζωή του Ερτουρούλ Κιουρτσιού είναι συνυφασμένη με τη μαχητική και σκληρή ιστορία της τούρκικης Αριστεράς. Γεννήθηκε το 1948 και σε πολύ νεαρή ηλικία εντάχθηκε στο επαναστατικό κίνημα που ξεπήδησε μέσα από τη θυελλώδη δεκαετία του ’60, ξεκόβοντας από την παραδοσιακή αριστερά. Το 1970 εκλέχθηκε πρόεδρος της Ομοσπονδίας Επαναστατικής Νεολαίας (DEV-GENÇ), μέσα από τους κόλπους της οποίας γεννήθηκαν όλα τα νέα ρεύματα της Αριστεράς. Το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1971 ανέκοψε αυτή τη διαδικασία. Τότε ο Κιουρτσιού πήρε μέρος στην απαγωγή δύο τεχνικών του NATO, που στόχευε στην ανταλλαγή τους με φυλακισμένους αγωνιστές. Η χούντα «απάντησε» βομβαρδίζοντας το κρησφύγετο, με αποτέλεσμα να βρουν το θάνατο όλοι, πλην του Κιουρτσιού. Συνελήφθη και καταδικάστηκε σε θάνατο. Πέρασε 14 χρόνια στη φυλακή.
Μετά την απελευθέρωσή του άρχισε να δημοσιογραφεί, και συνέχισε την πολιτική του δράση μέσα από διάφορες συλλογικότητες της Αριστεράς, μεταξύ των οποίων το Κόμμα Ελευθερίας και Αλληλεγγύης (ÖDP). Το 1997 καταδικάστηκε εκ νέου σε δέκα χρόνια φυλάκιση για τη μετάφραση «ανατρεπτικών» κειμένων, αλλά τελικά η ποινή ακυρώθηκε. Το 2013-14 έγραψε τα βιβλία «Παρακολουθώντας τα γεγονότα της εξέγερσης» και «Πρακτικά μυαλά και ο ενθουσιασμός της θεωρίας». Είναι ιδρυτικό στέλεχος του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών, και πρώτος πρόεδρός του μέχρι πέρυσι, οπότε αποσύρθηκε μαζί με την παλιά ηγεσία για να δώσει τη θέση του στη νέα γενιά. Επανεξελέγη βουλευτής στη Μερσίνα, όπου είχε εκλεγεί και το 2011 ως ανεξάρτητος.
Διαβάστε εδώ και το άρθρο του Δρόμου για το αποτέλεσμα των εκλογών στην Τουρκία
