Τα ψευτοδιλήμματα δεν πιάνουν, αλλά η επόμενη μέρα απαιτεί απαντήσεις.
Του Γιάννη Τσούτσια.
Όσο πλησιάζουμε προς τις εκλογές, τόσο οι στοχεύσεις των εκπροσώπων του κομματικού συστήματος διαφοροποιούνται σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο. Σε άλλα ζητήματα εστίαζαν ώς σήμερα, σε άλλα επικεντρώνουν τώρα. Η πολιτική επικαιρότητα έχει αλλάξει. Οι προεκλογικές τηλεοπτικές διαφημίσεις πιστοποιούν τη στροφή των συστημικών κομμάτων. Τα περί μονόδρομων, τα περί χρεοκοπίας, το «Μνημόνιο ή χάος», τα «Εντός ή εκτός Ευρωζώνης», έχουν σχολάσει, ξεχάστηκαν, αποσύρονται. Άρον-άρον, επιχειρείται να υποκατασταθούν από το «κυβέρνηση ή ακυβερνησία», σε αυτό το δίλημμα επενδύει τώρα το πολιτικό σύστημα για να συγκροτήσει το νέο εκβιασμό. Η αλήθεια είναι, πάντως, ότι η επιχειρηματολογία της προηγούμενης φάσης αποδείχτηκε ανενεργή. Μέχρι το παρά πέντε, ο λαός εξακολουθεί να γυρίζει με θυμηδία την πλάτη στους εκβιασμούς και την κομματική τυπολογία. Ως διά μαγείας, η πίεση που ασκούσαν τα διλήμματα, σταδιακά εξασθένησε. Το πολιτικό σύστημα έχει άλλαξε ρότα και επιχειρεί να ανασυστήσει νέους εγκλωβισμούς, ως απάντηση στην αποστασιοποίηση των ψηφοφόρων. Και στοχοποιεί την Αριστερά για έλλειψη θέσεων και για αδυναμία διατύπωσης πρότασης εξουσίας. Το ρήγμα μνημονιακοί-αντιμνημονιακοί ακυρώνεται, υποκαθίσταται από το ποιος θα κυβερνήσει αυτή τη χώρα; (Επιβεβαιωτική είναι εδώ η στάση του ΚΚΕ που αποσύρεται και δεν αναγνωρίζει την αντιμνημονιακή διαχωριστική). Η εξαφάνιση όλων των διλημμάτων που κυριάρχησαν την τελευταία διετία, αποτελεί το κεντρικό χαρακτηριστικό της προεκλογικής περιόδου, μαζί και η αποστασιοποίηση των ψηφοφόρων. Και το ερώτημα είναι, γιατί συνέβη αυτό; Και πώς τόσο ξαφνικά συνειδητοποιήθηκε;
Αυτή η στροφή στη δημόσια συζήτηση είναι ένα γεγονός μεγάλης σημασίας. Σηματοδοτεί τη μετατόπιση της κοινωνικής ζύμωσης από την αντιμνημονιακή ρητορική (που πλέον μετατρέπεται σε καρικατούρα ή συνδέεται με τη δυναμική των εκτός Αριστεράς χώρων), προς πιο ουσιαστικά ερωτήματα, που αγγίζουν τη φυσιογνωμία και την προοπτική του συστήματος εξουσίας. Αυτήν την επιστροφή στο «πολιτικό» επιχειρούν να θεραπεύσουν οι εγχώριοι και ξένοι υποστηριχτές του Μνημονίου με τα νέα διλήμματα. Έτσι ερμηνεύεται και η αδιαφορία της κοινής γνώμης απέναντι σε μια προβληματική που καθηλώθηκε στο Μνημόνιο, όταν το επίδικο αφορούσε σε ζητήματα της επόμενης ημέρας. Η κοινωνία προσβλέπει σε μια ολότελα διαφορετική προοπτική μετά τις εκλογές, που να μη θυμίζει σε τίποτα τους πρωταγωνιστές της περιόδου που οδήγησαν τα πράγματα ως εδώ. Αυτά ειπώθηκαν από κάποιους μέσα στο κίνημα, ωστόσο παρέμειναν στο περιθώριο, διότι γραμμή πλεύσης της Αριστεράς αποτέλεσε η αντιμνημονιακή ρητορεία.
Τι, όμως, συντέλεσε στη μεταστροφή; Ήρθαν οι εκλογές για να καταδείξουν την οριακή εμβέλεια του αντιμνημονιακού αγώνα. Σε συνθήκες υποχώρησης του κινήματος τέθηκε, εκ των πραγμάτων, το πολιτικό πρόβλημα (όχι συνεπεία της κριτικής της Αριστεράς), που έκανε να μοιάζει κάθε άλλη ανάγνωση ως δευτερεύουσα. Πώς θα κυβερνηθεί και σε ποια κατεύθυνση ο τόπος; Αυτό το ερώτημα εκτόπισε τη φιλολογία της προηγούμενης φάσης. Ξεχείλωσε και το αντιμνημονιακό, το οποίο πράγματι θα μπορούσε να έχει αποτελέσει εφαλτήριο αντίστασης, αν στην ωρίμανσή του είχε εκτραπεί στην αναζήτηση μιας πολιτικής διεξόδου. Η Αριστερά, καλείται επ’ αυτών να τοποθετηθεί, ανοιχτά, στο πολιτικό πεδίο, πεδίο πάντως, γενικότερα ευνοϊκό για τις λαϊκές δυνάμεις. Εξού και η αμηχανία της, λόγω της μακρόχρονης ζύμωσης σε οικονομίστικη και αντιμνημονιακή κατεύθυνση.
Έστω όμως και την τελευταία ώρα, έχει σημασία να αναγνωριστούν τα πραγματικά επίδικα της περιόδου και να αντληθούν διδάγματα. Να αναζητηθεί μια στρατηγική για την κατεδάφιση του πολιτικού συστήματος και την ανασυγκρότηση μιας νέας διαδικασίας εκπροσώπησης. Ποιο είναι τελικά το πολιτικό πρόβλημα, αν όχι το ζήτημα της πολιτικής εξουσίας και της κοινωνικής προοπτικής; Αλλιώς οι εκλογές θα οδηγήσουν και πάλι σε εγκλωβισμούς, όπου ένα μεγάλο κίνημα, με δυναμική και προοπτική, θα εξανεμιστεί σε συζήτηση περί εκλογικών ποσοστών και της νέας κομματικής γεωγραφίας, τροφοδοτώντας και πάλι την απάθεια και την απογοήτευση του κόσμου.
Δεν είναι λοιπόν τυχαίο πως σήμερα διαμορφώνεται στη λαϊκή συνείδηση ένα στοίχημα αποτροπής της δυνατότητας σχηματισμού κυβέρνησης από την πλευρά των μνημονιακών κομμάτων. Αυτονόητο αίτημα και με βαρύτητα, υπό τις σημερινές περιστάσεις. Προκειμένου όμως τι; Ποιο είναι το επόμενο βήμα και η συνολικότερη άμεση διέξοδος; Οι απαντήσεις που θα δοθούν δεν πρέπει και πάλι να αποδειχτούν ελλιπείς…
