Η προσπάθεια της κυβέρνησης «να πουλήσει φύκια για μεταξωτές κορδέλες» στο λαό και ταυτόχρονα να εξυπηρετήσει μεγάλα συμφέροντα βρήκε ένα ακόμα ευαίσθητο σημείο που αφορά κυρίως τις νεότερες, παραγωγικές ηλικίες και τις νέες οικογένειες. Πρόκειται για το θέμα της κατοικίας.
Με τη μορφή του προσχεδιασμένου εγκλήματος υλοποιεί ένα σχεδιασμό που ξεκινά από το 2019, για την εξυπηρέτηση των ξένων κυρίως συμφερόντων που βρίσκονται άμεσα ή έμμεσα πίσω από τα θέματα της κτηματαγοράς όσον αφορά τα παλαιά κτίσματα.
Το έγκλημα στον τομέα της κατοικίας
1) Μνημόνια και λαϊκή χρεοκοπία: Η αποδοχή και εφαρμογή των μνημονίων από τις κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ, ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ διαμόρφωσε μια κατάσταση αρχικά χάους στην αγορά ακινήτων. Οι τιμές τους «έφτασαν στον πάτο». Μόνοι χαμένοι οι πλατιές λαϊκές μάζες που είδαν τα εισοδήματά τους να μειώνονται δραματικά και η αξία της περιουσίας τους να εκμηδενίζεται. Παράλληλα οι περισσότεροι από αυτούς ήταν με δάνεια στις τράπεζες για την αγορά της κατοικίας τους.
2) Προσέλκυση ξένων «επενδύσεων» για την οικονομική ανάκαμψη: Η λύση που αποδέχθηκε και καλλιέργησε το πολιτικό σύστημα ήταν η πώληση της Ελλάδας. Δημόσια και ιδιωτική περιουσία έπρεπε «να βγει στο σφυρί». Η εύκολη λύση που αναδείχθηκε στον χώρο του ιδιωτικού τομέα ήταν όπως πάντοτε τα ακίνητα.
Έτσι διαφήμισαν στο εξωτερικό το «επενδύστε στην Ελλάδα» με διάφορους τρόπους ανάλογα με τις εποχές. Αυτό είχε σαν συνέπεια να έρθει φυσικά ξένο κεφάλαιο. Μόνο που αυτό που ήρθε, όπως αποδεικνύουν τα στοιχεία, δεν επενδύθηκε σε παραγωγικές δραστηριότητες. Πήγε, όσον αφορά τον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας, στα σίγουρα, εγγυημένα από την κυβέρνηση κέρδη που συνδέονται με τα υπάρχοντα, αρχικά δραματικά υποτιμημένα, ακίνητα. Μόνο που αυτού του είδους οι επενδύσεις δεν συνιστούν ανάπτυξη αλλά αναδιανομή του εισοδήματος υπέρ των κερδοσκόπων, κοινώς των «αεριτζήδων».
3) Συνοδευτικές πολιτικές που βοηθούν την κερδοσκοπία στο χώρο των ακινήτων. Δύο σημαντικά στοιχεία η εφαρμογή της «χρυσής βίζας» και η θεσμοθετημένη άκριτη εξάπλωση του «Airbnb». Η κυβέρνηση Μητσοτάκη τα πρόβαλε και τα χρησιμοποίησε στο έπακρο.
4) Τα αποτελέσματα συνολικά στην αγορά των ακινήτων ήταν η εξαγορά σε χαμηλές τιμές πολύ μεγάλου αποθέματος που α) ανακαινίστηκε και αξιοποιείται όχι όμως ως χώρος κατοικίας του ντόπιου πληθυσμού και β) αγοράστηκαν ακίνητα για να πάρει κάποιος ξένος την ευρωπαϊκή βίζα και έκτοτε παραμένουν κλειστά και εγκαταλελειμμένα. Όμως οι συνέπειες είναι η ανεπάρκεια πλέον κατοικιών για τον ελληνικό λαό, η σταδιακή εκτόξευση των τιμών για αγορά κατοικίας και κατ’ επέκταση των ενοικίων, χωρίς φυσικά την ανάλογη αύξηση των εισοδημάτων. Το αντίθετο μάλιστα για τα εισοδήματα λόγω του πληθωρισμού, που έχουν πραγματική μείωση.
5) Τράπεζες και Funds επιδεινώνουν την κατάσταση στη λαϊκή κατοικία. Η σταδιακή πλήρης κατάργηση της προστασίας της κατοικίας, από τις τράπεζες και τα αρπακτικά funds, που προκάλεσαν όλες οι κυβερνήσεις, οι μαζικοί πλειστηριασμοί κ.λπ. έχουν σαν συνέπεια ένα μεγάλο μέρος το κόσμου να χάνει το σπίτι του και μετά να αναζητά άλλο για ενοικίαση. Την ίδια στιγμή το μεγαλύτερο μέρος από αυτά τα ακίνητα πηγαίνει στις τράπεζες μέσω των θυγατρικών τους Real Estate, για να εξασφαλιστούν και τα κέρδη που έχουν υποσχεθεί στους αγοραστές (funds) των δανείων. Όσο βρίσκονται στην ιδιοκτησία των τραπεζών φυσικά δεν ενδιαφέρονται να τα διαθέσουν προς ενοικίαση αλλά μόνο να κερδοσκοπήσουν πουλώντας τα. Όμως ο τεράστιος αριθμός που έχουν αποθεματοποιήσει δημιουργεί μεγάλο οικιστικό πρόβλημα. Έτσι ακόμα και «η δική τους» κυβέρνηση υποχρεώθηκε, κάτω από την πίεση που δέχεται από τη λαϊκή δυσαρέσκεια για το θέμα της κατοικίας, να τους επιβάλει κάποιο επιπλέον φόρο (κοινώς «της πλάκας») επειδή ακριβώς τα ακίνητα αυτά είναι κλειστά. Σημειώνουμε ότι το σύνολο των ακινήτων που συνοδεύουν τα κόκκινα δάνεια, που έχουν πωληθεί στα funds, ξεπερνά τις 700.000. Σχεδόν το σύνολο από αυτά αφορούν ακίνητα με παλαιά ημερομηνία έκδοσης της άδειας οικοδομής που φθάνει έως την 31/12/2005. Το θέμα αυτό παρακάτω θα δούμε ότι είναι πολύ σημαντικό σε σχέση με το πρόγραμμα «Σπίτι μου 2». Πολλά δε από αυτά τα 700.000 ακίνητα προχωρούν με ταχύτατους ρυθμούς στην διαδικασία πλειστηριασμού, όπως καταγράφουν οι ανακοινώσεις και οι στατιστικές των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών.
6) Η κυβέρνηση αβανταδόρος των μαζικών πωλητών ακινήτων: Η κυβέρνηση φροντίζει για «τα δικά της παιδιά», που κατέχουν μαζικά τα ακίνητα σύμφωνα με τα παραπάνω, μέσω του προγράμματος «Σπίτι μου 2». Το πρόγραμμα αφορά την απόκτηση με κάποιους ευνοϊκούς όρους σπίτι για άτομα, κυρίως οικογένειες ηλικίας 25-50 ετών.
Ένα βασικό στοιχείο του προγράμματος που έχει περάσει «στα ψιλά» είναι το γεγονός ότι γίνονται αποδεκτά ακίνητα που έχουν ημερομηνία έκδοσης της άδειας οικοδομής έως την 31/12/2005! Δηλαδή η κυβέρνηση προωθεί την αγορά και κατ’ επέκταση τις μεταβιβάσεις μόνο παλαιών ακινήτων. Φυσικά οι λόγοι είναι προφανείς. Να ενισχύσει τη ζήτηση για τα συγκεκριμένα ακίνητα τα οποία σε «ποσότητα» τα έχουν οι θυγατρικές των τραπεζών μέσω των πλειστηριασμών, οι ξένοι επενδυτές που έχουν αγοράσει για κερδοσκοπικούς λόγους ακίνητα όπως είπαμε στην περίοδο της μέγιστης μνημονιακής κρίσης και όσοι από το Airbnb θέλουν να πάρουν άμεσα πίσω με μεγάλο κέρδος τα χρήματά τους.
Πόσο βοηθά το πρόγραμμα «Σπίτι μου 2»;
Η συνοπτική απάντηση είναι βοηθά μερικώς καθώς δίνει το 90% της τιμής πώλησης του ακινήτου με ανώτατο όριο τις 190.000 ευρώ Συνεπώς λύνει ένα μεγάλο πρόβλημα όσον αφορά το ύψος της ίδιας συμμετοχής του αγοραστή που είναι μόνο 10%. Όμως από εκεί και μετά ξεκινούν τα προβλήματα και φυσικά η τελείως διαφορετική – εμπορική λογική του συγκεκριμένου προγράμματος σε σχέση με αντίστοιχα του παρελθόντος, όπως τα οικιστικά του «Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας» που καταργήθηκε μέσω των μνημονίων. Ας δούμε κάποιες πλευρές:
1) Το 50% από τα χρήματα που λαμβάνει κάποιος είναι από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), τα οποία είναι άτοκα, και το άλλο 50% είναι από κεφάλαια της τράπεζας με το εκάστοτε ισχύον τραπεζικό επιτόκιο. Δεν υπάρχει κάποια άμεση επιχορήγηση – βοήθεια από το κράτος στο κεφάλαιο, σε αντίθεση με όσα ισχύουν στον επιχειρηματικό τομέα.
2) Φυσικά τα κριτήρια χορήγησης του δανείου επαφίενται στην πιστωτική πολιτικής της τράπεζας. Τα κοινωνικά κριτήρια που αξιολογούνται είναι ελάχιστα και δεν θα κάνουν τη διαφορά για όλους αυτούς που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη στήριξης. Πρακτικά άνθρωποι που πτώχευσαν τη μνημονιακή περίοδο, που μπορεί να έχασαν και την περιουσία τους αποκλείονται, αφού δεν εκπληρώνουν τα τραπεζικά κριτήρια καθώς είναι καταγεγραμμένοι στον μαύρο πίνακα του οργανισμού «Τειρεσίας».
3) Ο αριθμός των περιπτώσεων που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα είναι πολύ περιορισμένος, μόνο 20.000 περιπτώσεις όταν οι ανάγκες είναι τεράστιες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι στις πρώτες 20 μέρες έχουν υποβληθεί 105.000 αιτήσεις.
4) Το γεγονός ότι μπορούν να ενταχθούν σπίτια με άδεια ως την 31/12/2005 και όχι μετά από αυτήν, όπως προαναφέραμε, έχει σαν συνέπεια να μην υπάρχουν διαθέσιμα σπίτια, εκτός από τις περιπτώσεις που περιγράψαμε των τραπεζών κ.λπ. Ήδη από αυτούς που έχουν υποβάλλει αίτηση ελάχιστοι έχουν βρει το προς αγορά ακίνητο και οι προθεσμίες είναι ασφυκτικές για την ολοκλήρωση, όταν δίνεται η κατ’ αρχήν έγκριση. Συνεπώς υπάρχει μια τεράστια πίεση για ζήτηση στην αγορά που δεν μπορεί με τα τρέχοντα δεδομένα να καλυφθεί άμεσα και αυτό οδηγεί σε πλασματική άνοδο των τιμών ακόμα και για πολύ παλαιά σπίτια. Τα στοιχεία που κυκλοφορούν για τη διαθεσιμότητα των κατοικιών είναι χαρακτηριστικά του προβλήματος που έχει δημιουργηθεί. Το τελικό αποτέλεσμα, εκτός από το «βούτυρο στο ψωμί» των τραπεζών θα είναι ότι αντί το πρόγραμμα να προσφέρει στέγη θα συμβάλει στην αύξηση των τιμών και φυσικά των ενοικίων και θα επιδεινώσει ακόμα περισσότερο το στεγαστικό πρόβλημα.
