Στην Αλγερία έχει ξεκινήσει η προεκλογική καμπάνια για τις προεδρικές εκλογές. Αλλά ο πρόεδρος Αμπντελαζίζ Μπουτεφλίκα, που ήδη συμπληρώνει 20 χρόνια στο αξίωμα, βρίσκεται καθηλωμένος σε αναπηρικό αμαξίδιο εδώ και χρόνια, μετά από σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο. Αυτό δεν τον εμποδίζει όμως να διεκδικεί μια πέμπτη θητεία, και κάπου εδώ υπεισέρχεται και ο σουρεαλισμός: τα στελέχη της κυβέρνησης πραγματοποιούν προεκλογικές συγκεντρώσεις, κι αυτό που δεσπόζει στην εξέδρα του ομιλητή είναι ένα… τεράστιο πορτρέτο του Μπουτεφλίκα, ενώ τα μεγάφωνα μεταδίδουν ενθουσιώδεις προτροπές προς τους ψηφοφόρους να τον επανεκλέξουν. Μάλιστα στις 9 Φεβρουαρίου, σε μια προεκλογική συγκέντρωση σε γειτονιά του Αλγερίου, οι τοπικοί κομματάρχες του κυβερνητικού στρατοπέδου έκαναν δώρο ένα πορτρέτο του Μπουτεφλίκα στο… πορτρέτο του Μπουτεφλίκα. Δεν μοιάζει πια διόλου υπερβολικό το πανό που αναρτήθηκε σε ένα γήπεδο της πρωτεύουσας: «Εάν θέλετε να τιμήσετε έναν νεκρό, μην τον επανεκλέξετε – Θάψτε τον»…
Το πολιτικό σύστημα, περιλαμβανομένης της αντιπολίτευσης, και ο στρατός (χωρίς την έγκριση του οποίου δεν γινόταν τίποτα) περίμεναν άλλη μια «συνηθισμένη» εκλογική αναμέτρηση. Από το 1999 ως σήμερα έχουν γίνει τέσσερις προεδρικές εκλογές, κι όλες τις έχει «κερδίσει» ο Μπουτεφλίκα: πήρε 74% το 1999, 85% το 2004, 90% το 2009 και 81% το 2014. Κι αφού έχει εδραιώσει για τα καλά την εξουσία του έστω και από το αναπηρικό αμαξίδιο, θέτοντας υπό έλεγχο ακόμη και τον στρατό που τον στήριξε, δήλωσε (μάλλον, οι σύμβουλοί του δήλωσαν) ότι θα είναι και πάλι υποψήφιος. Έτσι αναμενόταν άλλη μια εύκολη επανεκλογή, αφού τα περισσότερα κόμματα της αντιπολίτευσης (ισλαμιστές, αριστεροί και Βέρβεροι) δεν είχαν ποτέ την παραμικρή ελπίδα κόντρα στον εκάστοτε εκλεκτό του κατεστημένου. Εξάλλου μερικά από τα σημαντικότερα, γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, δεν κάνουν καν τον κόπο να συμμετάσχουν στην παρωδία προεδρικών εκλογών. Σύμπασα πάντως η αντιπολίτευση διαμαρτύρεται κοσμίως, καθώς όλοι θυμούνται τι συνέβη όταν οι ισλαμιστές κέρδισαν τις εκλογές του 1991: ο στρατός ακύρωσε τις εκλογές και εγκατέστησε δικτατορική διακυβέρνηση. Οι πολίτες πλήρωσαν βαρύ φόρο αίματος καθώς ο στρατός (υποστηριζόμενος από Γαλλία κ.ά.) συγκρουόταν με τους ένοπλους τζιχαντιστές (που τότε δούλευαν για λογαριασμό των ΗΠΑ, οι οποίες επιχειρούσαν να αντικαταστήσουν τη γαλλική επιρροή στην Βόρεια και Μαύρη Αφρική).
Σπάει η απάθεια
Αυτό το κλίμα θεσμικής απάθειας ξαφνικά άρχισε να ραγίζει πριν μία εβδομάδα. Οι πρώτες ρωγμές εμφανίστηκαν στα γήπεδα, όπου εμφανίστηκαν αυτοσχέδια σατιρικά πανό και οι φίλαθλοι διαφόρων ομάδων άρχισαν να φωνάζουν αντικυβερνητικά συνθήματα στη διάρκεια των αγώνων. Σύντομα πέρασαν από τις κερκίδες των γηπέδων στους δρόμους: «Όχι 5η εντολή» ήταν το κοινό σύνθημα. Στην Καμπυλία, που έχει δεχτεί ιδιαίτερη καταστολή λόγω της βερβέρικης πλειοψηφίας των κατοίκων της, ακούστηκαν κι άλλα: «Δεν σας συγχωρούμε», «Κάτω η δολοφονική εξουσία»… Χθες μπήκαν στο παιχνίδι και οι ισλαμιστές, βγαίνοντας στους δρόμους όλης της χώρας μετά την προσευχή της Παρασκευής, ενώ αύριο αναμένονται διαδηλώσεις των αριστερών και κοινωνικών οργανώσεων. Είναι άγνωστο αν η καταστολή που ήδη έχει εξαπολυθεί εναντίον των νεαρών διαδηλωτών θα μπορέσει να επαναφέρει τη σιγή νεκροταφείου που έχει επιβληθεί στην αλγερίνικη κοινωνία, κι έτσι να διασφαλιστεί η «ομαλή» προεδρική εκλογή.
Πώς έφτασε η Αλγερία του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα και των τεράστιων θυσιών (ένα εκατομμύριο νεκρούς κόστισε η αποτίναξη του γαλλικού ζυγού…) στη σημερινή κατάσταση; Το πρόβλημα ξεκινά από παλιά, όταν η πιο συντηρητική πτέρυγα του FLN (Μέτωπο Εθνικής Απελευθέρωσης) συνέτριψε την πιο ριζοσπαστική, και επέλεξε έναν «ιστορικό συμβιβασμό» με τους Γάλλους. Είναι μεγάλη και πικρή ιστορία. Για τη σχετικά πιο πρόσφατη περίοδο, όμως, θα μπορούσε κανείς να ρωτήσει τον… Μπουτεφλίκα. Διατέλεσε υπουργός πριν το πραξικόπημα του 1991, όντας εκφραστής της πιο δεξιάς γραμμής στο FLN και πρωταγωνιστής αλλεπάλληλων κυμάτων ιδιωτικοποιήσεων και λιτότητας. Έπειτα, το 1991-1999 κράτησε χαμηλό προφίλ, για να εμφανιστεί μετά την «επιστροφή στη δημοκρατία» ως ανεξάρτητος υποψήφιος, με τη βούλα του στρατού. Στα επόμενα 20 χρόνια βάθυνε τις νεοφιλελεύθερες «μεταρρυθμίσεις», εξυπηρέτησε τις πολυεθνικές (η Αλγερία είναι ο δεύτερος προμηθευτής της Ε.Ε. σε φυσικό αέριο) και τσαλαπάτησε το αλγερίνικο Σύνταγμα. Θα εξηγούσε λοιπόν πολύ καλά τη διαδρομή ευτελισμού μιας μεγαλειώδους αντιαποικιοκρατικής επανάστασης… αν μπορούσε να μιλήσει.
