Τέλος αυταπατών και αναζήτηση διεξόδου
του Βασίλη Ξυδιά
Πέφτει το ευρώ στην εκτίμηση των Ελλήνων; Τα δημοσκοπικά στοιχεία δείχνουν ξεκάθαρη δυσαρέσκεια, η οποία όμως δεν φτάνει να μετατραπεί σε εξίσου σαφή απόρριψη του σημερινού νομισματικού στάτους. Προφανώς διότι ο κόσμος αντιλαμβάνεται ότι κάτι τέτοιο θα είχε νόημα σε συνδυασμό με ανάλογες πολιτικές προϋποθέσεις εναλλακτικής διακυβέρνησης, τις οποίες και δεν βλέπει. Ας δούμε, όμως, τι λένε τρεις πρόσφατες έρευνες*.
Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση της Κάπα Research, που δημοσιεύθηκε στο Βήμα της περασμένης Κυριακής (3/1/2016), το 55,2% θεωρεί ότι η Ελλάδα ζημιώθηκε από την υιοθέτηση του ευρώ (32,8% ζημιώθηκε και 22,4% μάλλον ζημιώθηκε), ενώ το 42,2% απαντά ότι η χώρα ωφελήθηκε από το ευρώ (22% ωφελήθηκε και 20,2% μάλλον ωφελήθηκε) και δεν απάντησε το 2,6%. Τα πράγματα αλλάζουν όταν τίθεται το ερώτημα τι πρέπει να κάνουμε τώρα: Το 60,8% θεωρεί ότι πρέπει να παραμείνουμε στην Eυρωζώνη, και υπάρχει και ένα αξιοσέβαστο 28,9% που προτιμά να φύγουμε. 10,3% δεν απαντά.
Ανάλογη είναι η εικόνα για την Ελλάδα από τη διεθνή έρευνα της ORB International για 14 ευρωπαϊκές χώρες. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν από το Reuters μόλις την Πέμπτη που μας πέρασε (7/1/2016) το 44% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα δήλωσαν ότι θα προτιμούσαν να είχε η χώρα δικό της νόμισμα, ενώ το 43% δήλωσαν ότι θα ήθελαν να μείνει η χώρα στην Ευρωζώνη και ένα 12% απάντησε ότι δεν έχει ιδιαίτερη προτίμηση μεταξύ ευρώ ή δραχμής. Τα νούμερα είναι εντυπωσιακά, ας ληφθεί όμως υπ’ όψιν πως τα αντίστοιχα περυσινά ποσοστά ήταν 55% κατά και 33% υπέρ του ευρώ, πράγμα που σημαίνει ότι στο χρόνο που πέρασε έχουμε αισθητή μετατόπιση υπέρ του ευρώ.
Πιο ισχυρή είναι η αντι-ευρώ εικόνα όταν το ερώτημα γίνεται σύνθετο και το ευρω συναξιολογείται μαζί με τις συνθήκες ζωής. Σε έρευνα που διεξήγαγε η QED τον Νοέμβριο και η οποία δημοσιεύθηκε στα μέσα Δεκεμβρίου, το 52% τάσσεται «υπέρ της ανακούφισης της φτώχειας, ακόμα και με έξοδο από το ευρώ», το 22% επιμένει σε «παραμονή στο ευρώ, ακόμα κι αν επιβαρυνθούν οι συνθήκες ζωής», ενώ ένα 26% μένει αναποφάσιστο.
Τα παραπάνω στοιχεία έχουν ασφαλώς το ενδιαφέρον τους και δείχνουν τη συνεχιζόμενη κατάρρευση των ευρωπαϊστικών αυταπατών σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού. Από μόνα τους όμως τα στοιχεία αυτά δεν δικαιολογούν ενθουσιαστικές προβλέψεις για «έκρηξη των λαϊκών αισθημάτων κατά της παραμονής της χώρας στο ευρώ» («Ευρωπαϊκή δημοσκόπηση: το 44% των Ελλήνων θέλει έξοδο από το ευρώ», Iskra, 7/1/2016).
Πολύ περισσότερο όταν η κατάρρευση των αυταπατών δεν συνοδεύεται από ανατρεπτικό ενθουσιασμό, αλλά από γενικευμένη απελπισία, όπως σαφώς προκύπτει από τις έρευνες που παρουσιάσαμε στα προηγούμενα φύλλα του Δρόμου, αλλά και από την πρόσφατη έρευνα της Καπα Research για Το Βήμα που αναφέραμε στην αρχή του σημειώματος και από την οποία προκύπτει η ίδια εικόνα απόγνωσης**.
(*) Σημ. Το παρόν σημείωμα είναι συνέχεια των τριών προηγουμένων: «Η κοινή γνώμη σε σύγχυση» (ΔτΑ 5/12/2015), «Δεν … πετάει πια ο ΣΥΡΙΖΑ» (ΔτΑ 24/12/2015) και «Δημοσκοπική απελπισία» (ΔτΑ 3/1/2016)
(**) Ο κόσμος αναμένει χειροτέρευση τόσο σε γενικό-εθνικό επίπεδο (55,1%) όσο και σε προσωπικό-οικογενειακό (57,7%). Αν εξαιρέσουμε την αύξηση του τουρισμού (στην οποία ελπίζει το 74,6%), αποκλείεται κάθε θετικό οικονομικό ενδεχόμενο. Αποκλείουν π.χ. οι ερωτώμενοι το να υπάρξει μείωση φόρων (97,7%), μείωση της ανεργίας (93,1%) και θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης (90,8%). Θεωρούν απίθανο να εμφανιστούν ξένες επενδύσεις (87,2%) ή να βγει η χώρα στις αγορές (84,6%), όπως επίσης αποκλείουν, πρακτικά, το ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης του χρέους (75%). Αντιθέτως, θεωρούν πολύ πιθανό το να επανεμφανιστεί το σενάριο του Grexit (61,1%) οδηγώντας είτε σε νέα κυβέρνηση από την παρούσα Βουλή (51,5%), είτε σε νέες εκλογές (48,6% προς 47,5%).
