Διάλυση του δημόσιου ερευνητικού ιστού της χώρας επιχειρεί κυβερνητικό νομοσχέδιο
Τον κώδωνα του κινδύνου κρούουν η Ένωση Ελλήνων Ερευνητών και οι ομοσπονδίες ΠΟΕΕΚ-Ι και ΠΟΣΕΕΙΙΔ, που βλέπουν να απειλείται σοβαρά η επιστημονική Έρευνα στην Ελλάδα από την κυβερνητική πολιτική όσο και από το νομοσχέδιο που έχει καταθέσει η κυβέρνηση για την Έρευνα, την Τεχνολογική Ανάπτυξη και την Καινοτομία (ΕΤΑΚ).
Παρά τις ρητές δεσμεύσεις για χρηματοδότηση της Έρευνας και Ανάπτυξης στις χώρες της Ε.Ε. σε ποσοστό 3% του ΑΕΠ έως το 2020 (Στρατηγική της Λισαβόνας, Σύμφωνο της Βαρκελώνης), η χρηματοδότηση αυτή στην Ελλάδα συνεχώς μειώνεται (το 2012 ανερχόταν σε μόλις 0,69% του ΑΕΠ). Τα δέκα δημόσια Ερευνητικά Κέντρα της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας έχουν υποστεί αλλεπάλληλες περικοπές στη χρηματοδότησή τους (η συνολική περικοπή ανέρχεται σε ποσοστό 68%) και η στοιχειώδης λειτουργία τους καθίσταται πλέον αδύνατη.
Επιπλέον, οι πρόσφατες περικοπές (έως 28%) στους προϋπολογισμούς ερευνητικών προγραμμάτων του Υπουργείου Παιδείας που βρίσκονται σε εξέλιξη, υπονομεύουν την ομαλή υλοποίησή τους, και εκθέτουν σοβαρά τόσο την αξιοπιστία των ερευνητών, όσο και την ίδια την ελληνική κυβέρνηση.
Την απαράδεκτη αυτή κατάσταση επιβαρύνει το υπό ψήφιση νομοσχέδιο για την Έρευνα, την Τεχνολογική Ανάπτυξη και την Καινοτομία, με το οποίο καταργεί στην ουσία τον Νόμο Πλαίσιο για την Έρευνα (Ν. 1514/1985) που αποτέλεσε τη βάση για την ανάπτυξη του δημόσιου ερευνητικού συστήματος της χώρας. Η ψήφιση του νομοσχεδίου αυτού και η εφαρμογή του προδικάζουν διάλυση του δημόσιου ερευνητικού ιστού της χώρας, ο οποίος παρουσιάζει αξιόλογες ερευνητικές επιδόσεις, βασισμένες στον κόπο και τις θυσίες του ερευνητικού προσωπικού.
Επιχείρηση ή λουκέτο
Τα δημόσια Ερευνητικά Κέντρα της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας, με 1.800 άτομα τακτικό προσωπικό και 3.000 συμβασιούχους έργου και εργασίας σε ερευνητικά έργα, κυρίως νέους επιστήμονες, κινδυνεύουν να κλείσουν με την ψήφιση του εν λόγω νομοσχεδίου, διότι αυτό περιλαμβάνει την κατάργηση των οργανισμών λειτουργίας των Κέντρων, ενώ δεν περιλαμβάνει οποιαδήποτε πρόβλεψη για την τύχη του υπηρετούντος σε αυτά ερευνητικού προσωπικού, δεν δεσμεύει το κράτος ως προς οποιοδήποτε ποσοστό δημόσιας εθνικής χρηματοδότησης των Κέντρων (για το 2015 ο κρατικός προϋπολογισμός διαθέτει στα 10 Κέντρα λιγότερα από 27 εκατ. ευρώ), προτρέπει τα Κέντρα να μετατραπούν σε «επιχειρήσεις» και τους ερευνητές σε «επιχειρηματίες», ώστε να επιβιώσουν με «ίδιους πόρους», ισοπεδώνει το υπάρχον ερευνητικό τοπίο, δεν ρυθμίζει με σαφήνεια το «διάδοχο σχήμα» του ερευνητικού ιστού και καθιστά το χώρο της Έρευνας πεδίο ευάλωτο σε κάθε αυθαιρεσία.
Όπως εκτιμά η Ένωση Ελλήνων Ερευνητών, «με αυτές τις συνθήκες, η ελεύθερη και ανεξάρτητη έρευνα στην υπηρεσία της επιστήμης, της κοινωνίας και της ανάπτυξης υπονομεύεται και είναι αδύνατον να αποδώσει τους αναγκαίους για την παρούσα συγκυρία καρπούς. Παράλληλα διακυβεύεται ο βασικός, όπως έχει επισημανθεί από έγκυρους επιστήμονες, πυλώνας για την ενίσχυση της καινοτομίας στο ελληνικό αναπτυξιακό πρότυπο. Η ερευνητική κοινότητα διαμαρτύρεται για την πολιτική απαξίωσης της έρευνας που οδηγεί τη χώρα σε οπισθοδρόμηση. Μάχεται για την απόσυρση του προς ψήφιση νομοσχεδίου και για την εξασφάλιση της απρόσκοπτης λειτουργίας του υφιστάμενου ερευνητικού συστήματος της χώρας, που προϋποθέτει επαρκή εθνική χρηματοδότηση».
Τις τελευταίες μάλιστα μέρες κυκλοφορεί ευρέως στο διαδίκτυο σχετικό ψήφισμα, και έχουν ήδη συγκεντρωθεί χιλιάδες υπογραφές, όλων εκείνων που ενώνουν τη φωνή τους με τους ερευνητές ώστε να αποσυρθεί το νομοσχέδιο για την ΕΤΑΚ. Τα βασικότερα αιτήματα συνοψίζονται ως εξής: «Να μην καταλυθούν οι εθνικές ερευνητικές δομές της Ελλάδας, να μην καταστραφεί ανεπανόρθωτα το εθνικό επιστημονικό κεφάλαιο που έχει σωρεύσει το υπάρχον ερευνητικό προσωπικό της χώρας, να μην αποτελέσει ο ελληνικός ερευνητικός ιστός βορά ευκαιριακών τυχοδιωκτικών βλέψεων και ιδιοτελών συμφερόντων, να προστατευθούν οι αναγκαίες συνθήκες ερευνητικής εργασίας που εγγυώνται τη λειτουργία του ερευνητικού χώρου ως φυτωρίου ανάδειξης νέων, λαμπρών επιστημόνων, που θα αναλάβουν τη σκυτάλη της έρευνας για την παραγωγή γνώσης προς όφελος της επιστήμης, της κοινωνίας και της ανάπτυξης της χώρας μας».
