του Γιώργου Κυριακού
«Με την αναγνώριση του Κοσόβου άνοιξε το κουτί της Πανδώρας,
από το οποίο δεν ξέρεις τι θα βγει»
Ιβίτσα Ντάσιτς, ΥΠΕΞ Σερβίας
Στο φόντο της αμερικανικής υπόδειξης του υπαίτιου, η Ε.Ε. επέβαλε στο Κόσοβο τις πρώτες «αναστρέψιμες» –εάν συμμορφωθεί με τις υπερατλαντικές απαιτήσεις– κυρώσεις: αναστολές των χρηματοδοτήσεων, του συμφώνου Σύνδεσης και των κοινών συσκέψεων. Ενδεικτικά, οι Κοσοβάροι (που έχουν λάβει μέχρι στιγμής 1,8 δισεκατομμύρια ευρώ) θα πρέπει να ξεχάσουν «προσωρινά» τις χρηματοδοτήσεις 2023-30 για έργα όπως ο «Αυτοκινητόδρομος Ειρήνης»(…) Πρίστινα-Νις, ο σιδηρόδρομος Βελιγραδίου-Πρίστινα, η ηλιακή θέρμανση, η μονάδα επεξεργασίας λυμάτων. Η Γερμανία ανακοίνωσε ύφεση στη συνεργασία της με το Κόσοβο, η Νορβηγία ανακάλεσε τον πρεσβευτή της, η Ολλανδία με το Λουξεμβούργο έστειλαν τους πρωθυπουργούς τους για να πιέσουν, κι ο ΟΑΣΕ παρουσίασε πρόταση ίδια με αυτήν των ΗΠΑ-Ε.Ε.
Η δε επίσκεψη του Αμερικανού πρώην προέδρου Κλίντον στη γειτονιά μας εντάσσεται στην έναρξη της «εγχείρισης» για αλλαγή κυβέρνησης στο Κόσοβο μέσω υποστήριξης της αντιπολίτευσης – αναβαθμίζοντας ταυτόχρονα και τη θέση του Αλβανού πρωθυπουργού. Ο Ράμα, αφήνοντας πίσω το πρότζεκτ OPEN BALKANS, όπως δήλωσε, έγινε ο Βαλκάνιος εκπρόσωπος της διαδικασίας του Βερολίνου για την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων. Ο Κλίντον στην εκδήλωση υποδοχής του στα Τίρανα, ζητώντας από το Κόσοβο να σταματήσει τις «ανοησίες», έκανε σαφή αναφορά στους τέσσερις σερβικούς Δήμους του Κοσόβου, και τίμησε με έντονο συμβολισμό ομάδα νέων Κοσοβάρων που έχουν το όνομά του και της συζύγου του Χίλαρι. Επίσης, η παρουσία του υιού Σόρος ας μην θεωρηθεί τυχαία…
Ο Κλίντον δεν είναι συνταξιούχος πολιτικός. Είναι ο πρωτεργάτης των βομβαρδισμών του 1999 και της απόσχισης του Κοσόβου από τη Σερβία. Στηρίζει τον Αλβανό πρωθυπουργό (που τάσσεται εναντίον της ένωσης με το Κόσοβο), και υποστηρίζει όλα τα μέτρα που έχουν ληφθεί από τις ΗΠΑ και την Ε.Ε. «Γεννήθηκα την 4η Ιουλίου» θα μπορούσε να είναι ο τίτλος του διηγήματος του… καλλιτέχνη Ράμα – κυριολεκτικά, αφού γιόρτασε τα γενέθλιά του με τον πρώην Αμερικανό πρόεδρο και τον υιό Σόρος, την ημέρα της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας. Ας μην αποτελέσουν ερώτημα οι τουρκοαλβανικές σχέσεις, αφού δεν έχουν να χωρίσουν τίποτα οι αμερικανοτουρκικές στην περιοχή.
Αγκαλιές και αδιέξοδα
Από την πλευρά του ο Κοσοβάρος πρωθυπουργός Κούρτι φαίνεται να το τερματίζει, κηρύσσοντας «τρομοκρατικές» δύο σερβικές μειονοτικές οργανώσεις. Πάντως ως τώρα, τουλάχιστον στη φανερή διπλωματία, δεν έχει τεθεί θέμα αναστολής λειτουργίας της (μεγαλύτερης στην Ευρώπη) αμερικανικής βάσης στο Μπόνστιλ. Η Σερβία φαίνεται υπό ευνοϊκές συνθήκες να κλιμακώνει, καλώντας το Ισραήλ (ανταγωνιστή της Τουρκίας, την οποία ο Σέρβος πρόεδρος απομάκρυνε, ακυρώνοντας την αγορά Μπαϊρακτάρ) ως διαμεσολαβητή στο χάος. Καταγγέλλοντας την ανοχή της Δύσης στην Τουρκία, ο Βούτσιτς δήλωσε με νόημα: «Δεν τους νοιάζει [τους Τούρκους] τι λένε οι Γερμανοί και οι Αμερικάνοι. Λένε “καλά κάνουμε σύμφωνα με το δίκιο του ισχυρότερου, είσαι μια μικρή Σερβία”». Η Σερβία, που συμμετέχει στη ΝΑΤΟϊκή άσκηση «Platinum Wof 23», αγκαλιάζεται σφιχτά από τις ΗΠΑ προκειμένου να ενδώσει στην απομάκρυνσή της από τη Ρωσία. Είναι αδύνατον να υπάρξουν προβλέψεις εξελίξεων, αφού σχεδόν όλα εξαρτώνται από το ουκρανικό μέτωπο.
Απολογιστικά, 20 χρόνια μετά τη διακήρυξη της Θεσσαλονίκης για την ένταξη των Βαλκανίων, η ευρωπαϊκή οικονομική κρίση, το μεταναστευτικό, η διαχείριση του κορωνοϊού, η διείσδυση των Τρίτων Παραγόντων (Ρωσία, Κίνα, Τουρκία) και ο πόλεμος στην Ουκρανία περιγράφουν το αδιέξοδο – το οποίο εντείνεται από τα ρήγματα στις διαδικασίες ένταξης (Βερολίνου-Παρισιού-Open Balkans) και από ένα μπάχαλο διπλωματικών ενεργειών κάθε χώρας ξεχωριστά. Φωνές όπως του Μαυροβούνιου πρωθυπουργού υπέρ της εμπλοκής Ερντογάν, μοιάζουν με του περιπτερά της γειτονιάς. Για να μην αναφερθούμε στην ελλαδική διπλωματία, τύπου… εξαγωγέα μπακάλη, που αρνείται εντεταλμένα να εκμεταλλευθεί τον αναπροσανατολισμό της Σερβίας και τις διεθνείς αντιφάσεις.
