Επιταχύνονται οι αντιδραστικές αλλαγές στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα
Του Σπύρου Παναγιώτου
Η Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. των 28, που ολοκληρώθηκε χτες και αφορούσε το πρόβλημα των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών, η 12η κατά σειρά μέσα στο 2015, δεν ήταν μια ανιαρή και γενικόλογη επανάληψη των προηγούμενων. Επιβεβαίωσε, με δραματικό τρόπο, τάσεις που διαμορφώθηκαν όλο το προηγούμενο διάστημα και προχωρά, συστηματικά, σε σημαντικές αλλαγές στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα που είχαν επισημανθεί, κατ’ επανάληψη, από τις στήλες του Δρόμου της Αριστεράς.
Το κυριότερο χαρακτηριστικό είναι η άμεση προσπάθεια εμπλοκής της Γερμανίας στα όσα συντελούνται στην Ν.Α. Μεσόγειο και στη κρίση της Μ. Ανατολής. Η απόφαση της γερμανικής Βουλής για εμπλοκή στρατιωτικών δυνάμεων της Γερμανίας στον πόλεμο της Συρίας είναι η ορατή πλευρά των εξελίξεων. Καθοριστική, ταυτόχρονα, είναι η επιλογή της Γερμανίας και ευρύτερα του διευθυντηρίου της Ε.Ε. για αναγνώριση του ρόλου της Τουρκίας στη διευθέτηση των προσφυγικών ροών αλλά και ανοχής, καθώς δεν υπάρχει καμιά δήλωση διαφοροποίησης, στις ιδιαίτερες στρατηγικές βλέψεις σε ολόκληρη την περιοχή της Μ. Ανατολής, του Αιγαίου και της Θράκης. Από αυτήν την πλευρά είναι χαρακτηριστική η απόφαση της προηγούμενης Συνόδου που αποφάσισε όχι απλώς τη χορήγηση σημαντικής οικονομικής βοηθείας 3 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη διαχείριση των προσφύγων που βρίσκονται σήμερα στην Τουρκία, αλλά και σημαντικές παραχωρήσεις στο καθεστώς της ελεύθερης διακίνησης Τούρκων πολιτών στην Ε.Ε. και επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων για την ένταξη της στη Ε.Ε. παρά τις αρνητικές εκθέσεις επιτροπών για σημαντικά προαπαιτούμενα, κυρίως στα θέματα δημοκρατίας, που δεν τηρούνται ούτε στο ελάχιστο.
Στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής, παρ’ ότι η λουξεμβουργιανή προεδρεία της Ε.Ε. διαπίστωσε ότι η Τουρκία δεν τηρεί τις δεσμεύσεις της, Μέρκελ και Ολάντ έσπευσαν να σταθούν στο πλευρό της Τουρκίας ζητώντας υπομονή και κατανόηση από τα υπόλοιπα κράτη για τις καθυστερήσεις της Τουρκίας. Την ίδια στιγμή οι δύο ηγέτες της Γερμανίας και της Γαλλίας στήριξαν αποφασιστικά τις προτάσεις της Κομισιόν για δημιουργία Ευρωπαϊκής ακτοφυλακής και συνοριοφυλακής, επιβάλλοντας «σιγήν ιχθύος» στις χώρες (Πολωνία, Ισπανία, Σουηδία) που είχαν διατυπώσει αντιρρήσεις. Μέρκελ και Ολάντ υποστήριξαν σθεναρά την απόφαση συγκρότησης ενός νέου Ευρωπαϊκού Σώματος Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής με αρμοδιότητα να θωρακίσει τα ευρωπαϊκά σύνορα, έναντι των ανεξέλεγκτων προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών. Αναγνωρίστηκε ακόμα η δυνατότητα να παρακάμπτονται τα κράτη-μέλη που δεν ανταποκρίνονται στην ευθύνη τους να προστατεύουν τα σύνορα τους και κατ’ επέκταση τα ευρωπαϊκά. Στη Σύνοδο Κορυφής αποφασίστηκαν ακόμα μια σειρά μέτρα για ενίσχυση της καταστολής στα σύνορα της Ε.Ε. και βίαιης επαναπροώθησης στις χώρες καταγωγής τους όσων δεν ανταποκρίνονται στα κριτήρια και τις ανάγκες μετεγκατάστασης στις χώρες της Ευρώπης.
Ρευστοποίηση των συνόρων
Η απόφαση της Συνόδου Κορυφής για άμεση υιοθέτηση των προτάσεων της Κομισιόν, μέσα στους επόμενους 6 μήνες, για τη φύλαξη των ευρωπαϊκών συνόρων συνιστά ευθεία αμφισβήτηση κυριαρχικών δικαιωμάτων και απαίτηση για παραίτηση από την ευθύνη κυρίαρχων κρατών να φυλάσσουν τα σύνορά τους.
Για να γίνει κατανοητή η σημασία των ρυθμίσεων που επιβάλλονται, έχει σημασία να παρουσιαστούν οι κυριότερες προβλέψεις της επιτροπής: Το νέο Σώμα της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής θα συγκροτηθεί με βάση την Frontex και θα μπορεί να αξιοποιήσει άμεσα δυνάμεις μεταξύ 1.500 έφεδρων συνοριοφυλάκων και ειδικών εμπειρογνωμόνων οι οποίοι θα μπορούν να αναπτυχθούν σε λιγότερο από τρεις μέρες. Θα έχει ρόλο παρακολούθησης και εποπτείας των συνόρων με τη σύσταση κέντρου παρακολούθησης και ανάλυσης κινδύνου, το οποίο θα παρακολουθεί τις μεταναστευτικές ροές προς την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και μεταξύ των κρατών-μελών. Το Σώμα αυτό θα εκτιμά την επιχειρησιακή ικανότητα, τον τεχνικό εξοπλισμό και τους πόρους που διαθέτουν τα κράτη-μέλη για τη φύλαξη των εξωτερικών τους συνόρων και θα απαιτεί από τα κράτη-μέλη να παίρνονται έκτακτα μέτρα σε περίπτωση προβλημάτων. Τα κράτη-μέλη θα μπορούν να ζητήσουν συνδρομή για κοινές επιχειρήσεις και ταχείες επεμβάσεις με το Σώμα Συνοριοφυλάκων και Ακτοφυλάκων. Σε περίπτωση που εξακολουθούν να υπάρχουν ελλείψεις, σε περίπτωση που ένα κράτος-μέλος υφίσταται μεγάλη πίεση και εφόσον δεν είναι σε θέση να πάρει τα αναγκαία μέτρα σε εθνικό επίπεδο ή εάν αυτά είναι ανεπαρκή, τότε η Επιτροπή θα έχει τη δυνατότητα να παρεμβαίνει και να αποστέλλει ευρωπαϊκές ομάδες Συνοριοφυλάκων και Ακτοφυλάκων, ώστε να εξασφαλίζεται επιτόπια δράση, ακόμη και όταν ένα κράτος-μέλος δεν επιθυμεί κάτι τέτοιο.
Το νέο σώμα θα έχει δυνατότητα για αποστολή αξιωματικών-συνδέσμων σε γειτονικές τρίτες χώρες και να παίρνει μέρος σε κοινές επιχειρήσεις με αυτές, μεταξύ άλλων και στο έδαφός τους.
Όλα τα παραπάνω θα είχαν μικρή σημασία αν αφορούσαν τα σύνορα μεταξύ Βελγίου Λουξεμβούργου. Στην περίπτωση όμως του Αιγαίου μιλάμε για τα σύνορα μεταξύ δύο χωρών όπου η Άγκυρα συνεχίζει να θεωρεί «αιτία πολέμου» την εφαρμογή του Δίκαιου της Θάλασσας από την Ελλάδα, αρνείται τον καθορισμό ΑΟΖ σε Ελλάδα και Κύπρο, παραβιάζει καθημερινά από αέρα και θάλασσα τα σύνορα και αμφισβητεί διεθνείς συμβάσεις και συμφωνίες, «γκριζάροντας νομικά και στη πράξη τα σύνορα του Αιγαίου. Το γεγονός ότι για όλα αυτά τόσο η Ε.Ε. όσο και το ΝΑΤΟ κρατούν σιωπή και τα θεωρούν διμερείς διαφορές, καθιστούν τις πρόσφατες αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής τέτοιες που εξασφαλίζουν ευθεία στήριξη στα επιθετικά επεκτατικά σχέδια της Τουρκίας στην περιοχή και βέβαια εξαιρετικά επικίνδυνες για την ειρήνη στο Αιγαίο.
Τεράστιες οι ευθύνες της κυβέρνησης
Η ελληνική κυβέρνηση έχει τεράστιες ευθύνες για τις εξελίξεις. Σε όλη την προηγούμενη περίοδο αισθάνθηκε υπερήφανη ότι προάσπιζε τις «αξίες» της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του «ανθρωπισμού», αναλαμβάνοντας ρόλο υποδοχέα των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών. Στην πορεία και όταν οι χώρες της Κ. Ευρώπης και των Βαλκανίων άρχισαν να ορθώνουν φράκτες στα εσωτερικά σύνορα, κάλεσε επίσημα τις Ευρωπαϊκές Δυνάμεις Ταχείας Επέμβασης, Rabbit και τη Frontex στα σύνορα της Ειδομένης. Αντί να καταδικάσει την υποκρισία της Ε.Ε. και τη μεθοδευμένη εξαγωγή μεταναστών από τη Τουρκία με σκοπό να τις αναγνωριστεί ιδιαίτερος ρόλος στη διαχείριση των ροών θεώρησε ότι θα αναβαθμίσει το ρόλο της επιδιώκοντας ιδιαίτερες επαφές με τους Ερντογάν- Νταβούντογλου χωρίς καμιά αναφορά στις ευθύνες της Τουρκίας στο μεταναστευτικό και στις διεκδικήσεις της στο Αιγαίο. Χαιρέτησε, μάλιστα, ως επιτυχία την επίσπευση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της στην Ε.Ε. παρά τις αντιρρήσεις της Κύπρου και μάλιστα σε μία στιγμή που εντείνονται οι πιέσεις για ένα νέο Σχέδιο Ανάν στο νησί.
Πολύ πιο πρόσφατα φάνηκε μια σημαντική διαφοροποίηση στις γραμμές της με το υπουργείο Εξωτερικών να ανακοινώνει συνάντηση Μέρκελ-Τσίπρα και Ερντογάν στη Χίο και το Μέγαρο Μαξίμου να την αρνείται εγείροντας ερωτήσεις για τους λόγους μιας τέτοιας αντίθεσης. Στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής αποδέχθηκε και χαιρέτησε ως θετική απόφαση τη συγκρότηση της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, παρά το γεγονός ότι, στο μη μακρινό παρελθόν, ο ΣΥΡΙΖΑ δήλωνε αντίθετος στη συγκρότηση και το ρόλο της Frontex και στις στρατιωτικές δυνάμεις ταχείας επέμβασης Rabbit.
Στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έχει παραδώσει τη διακυβέρνηση της χώρας στους δανειστές, όχι μόνο σε ό,τι αφορά την οικονομική πολιτική αλλά και την εξωτερική πολιτική καθιστώντας τα σύνορα της χώρας μέρος των προαπαιτουμένων της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ
