Πολλοί Κινέζοι έχουν δώσει στον Τραμπ το παρατσούκλι Τσουάν Ζιανγκουό – που σημαίνει «αυτός που κάνει σπουδαία την Κίνα»! O Κινέζος ακαδημαϊκός Γουάνγκ Γουέν* εξηγεί ότι αυτό το παρατσούκλι εμφανίστηκε ήδη από την πρώτη θητεία του Τραμπ, και οφείλεται σε τρεις βασικά λόγους: 1) Κατέρριψε την εξιδανικευμένη εικόνα των ΗΠΑ ως υποδείγματος δημοκρατίας. 2) Υποχρέωσε την Κίνα να επιταχύνει την προσπάθειά της για τεχνολογική ανεξαρτησία και καινοτομία. 3) Με τον εμπορικό πόλεμο προκάλεσε μια ταχεία αναδιάρθρωση του παγκόσμιου εμπορίου, από την οποία επωφελήθηκε η Κίνα.
Μπορεί αυτά να ακούγονται ως ευσεβείς πόθοι του Πεκίνου, αλλά μάλλον έχουν κάποια αντικειμενική βάση. Στην οποία φαίνεται να πατά μια πρωτοφανής –για τα δεδομένα του συνήθως κατευναστικού ύφους της κινεζικής διπλωματίας– δήλωση του εκπροσώπου της κυβέρνησης της Κίνας στις αρχές της εβδομάδας. Η δήλωση έγινε μόλις ξεκίνησε η εφαρμογή του διπλασιασμού των αμερικανικών δασμών επί των κινεζικών προϊόντων που εξάγονται στις ΗΠΑ, ταυτόχρονα με την επιβολή υψηλών δασμών στο Μεξικό και τον Καναδά: «Δεν μας τρομάζουν οι απειλές. Ο εκφοβισμός δεν έχει καμία επίδραση πάνω μας. Εάν οι ΗΠΑ επιθυμούν πόλεμο, είτε δασμολογικό, είτε εμπορικό, είτε οποιοδήποτε άλλο είδος πολέμου, είμαστε έτοιμοι να πολεμήσουμε»…
Ευρωπαϊκό παραλήρημα
Στο Δυτικό στρατόπεδο, από την άλλη, επικρατούν σπασμωδικές, έως και πανικόβλητες αντιδράσεις. Η Εσθονή «υπουργός Εξωτερικών» της Ε.Ε. Κάγια Κάλας έφτασε να πει (επιβεβαιώνοντας πόσο επικίνδυνα ανεπαρκής είναι) ότι η Δύση αναζητά νέο ηγέτη για να νικήσει και τη Μόσχα και το Πεκίνο! Τη συναγωνίζεται ίσως σε πρωτοτυπία σκέψης μόνο η Κρίστια Φρίλαντ, πρώην αναπληρώτρια πρωθυπουργός και υπουργός Οικονομικών του Καναδά, που πρότεινε εσπευσμένη σύσφιξη σχέσεων με τη Βρετανία διότι τα πυρηνικά της όπλα μπορούν να προστατεύσουν τον Καναδά από… τον Τραμπ! Ας είναι. Τουλάχιστον η Καναδή δεν έχει τις επικίνδυνες φαντασιώσεις της Εσθονής και των ομοίων της, ότι θα ξεμπερδέψουν μια και καλή με τη Ρωσία διαμελίζοντάς την. Μόνο που ξεχνούν ότι η Ρωσία δεν είναι Γιουγκοσλαβία, και ότι το 2025 δεν είναι 1999.
Αλλά και οι πιο έμπειροι, όπως ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν, πλέον παραληρούν: ονειρεύονται ανάπτυξη Ευρωπαίων «κυανόκρανων» στην Ουκρανία και υπόσχονται στη λοιπή Γηραιά Ήπειρο ότι το γαλλικό πυρηνικό οπλοστάσιο θα την προστατεύσει από την… επερχόμενη ρωσική εισβολή (Πώς και γιατί θα καταλάβει την Ευρώπη μια δύναμη με φθίνοντα πληθυσμό και άλλες προτεραιότητες, δεν μας το εξηγούν. Ούτε συνειδητοποιούν πόσο γελοία ακούγεται η ιδέα της «προστασίας» της Ευρώπης από τα γαλλικά πυρηνικά όπλα. Ή και πόσο τυχοδιωκτική, αν σκεφτεί κανείς ότι ο Πούτιν θεώρησε ότι πρέπει να θυμίσει στον Μακρόν τι έπαθε ο Ναπολέων!). Δεν συνεννοούνται βέβαια ούτε μεταξύ τους: τη μια μέρα ο Μακρόν παρουσιάζει τις υποτιθέμενες αποφάσεις της συνόδου της «συμμαχίας των προθύμων», την επόμενη οι Βρετανοί τον διαψεύδουν. Στη δε σύνοδο βασικοί συμμετέχοντες είχαν πολύ κοντινή ημερομηνία λήξης, όπως οι πρωθυπουργοί της Γερμανίας και του Καναδά – που στην πραγματικότητα δεν μπορούν να αποφασίσουν τίποτα.
Τα ίδια συνέβησαν και στην επόμενη συνάντηση που συγκάλεσε ο Μακρόν, με τους αρχηγούς γενικών επιτελείων και υπουργούς Άμυνας ευρωπαϊκών χωρών: συμφώνησαν ότι θα… συνεχίσουν να συζητούν. Στη δε σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. απλώς παρέκαμψαν τους κανόνες (αγνοώντας το ουγγρικό βέτο και εξαγοράζοντας ακριβά την ανοχή της Σλοβακίας) και αποφάσισαν ότι θα επιβάλλουν στη Μόσχα «ειρήνη δια της ισχύος». Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε, όπως λέει και ο τίτλος του περίφημου θεατρικού δράματος του Πιραντέλο, στο οποίο ξεδιπλώνονται αλλεπάλληλες αυταπάτες και συγχύσεις…
Ο Ζελένσκι στον αέρα
Η «συμμαχία των προθύμων» (πιο αποτυχημένη ονομασία δεν υπάρχει, αν θυμηθεί κανείς ότι έτσι είχε βαφτίσει ο Μπους τον έκνομο συνασπισμό των εισβολέων στο Ιράκ) διαβεβαιώνει, παρ’ όλα αυτά, ότι θα πολεμήσει τον Πούτιν έστω και μόνη, «μέχρι τέλους». Ποιανού τέλος, δεν διευκρινίζεται. Μια τέτοια συμμαχία δεν την εμπιστεύεται, προφανώς, ούτε ο δημοσίως καταχεριασμένος Ζελένσκι – κι ας τον παρηγόρησε αυτοπροσώπως ο Βρετανός μονάρχης, κι ας τον φίλησε σταυρωτά η φον ντερ Λάιεν (η οποία, παρεμπιπτόντως, σε μία στοιχειωδώς ευνομούμενη χώρα θα ήταν τουλάχιστον υπόδικη αντί να φορά την πανοπλία της αρχισταυροφόρου εναντίον της Μόσχας…). Έτσι, εκεί που είχε μάθει να απαιτεί και να κουνά το δάχτυλο, ο Ουκρανός τώρα ανακοινώνει ότι «η ομάδα μου και εγώ είμαστε έτοιμοι να εργαστούμε υπό την ισχυρή ηγεσία του Προέδρου Τραμπ για μια ειρήνη με διάρκεια».
Είναι αμφίβολο αν αυτό θα τον διασώσει, καθώς ο Τραμπ ήδη κλείνει τη στρόφιγγα της στρατιωτικής κάλυψης και μπλοκάρει την παροχή κρίσιμων για τις μάχες πληροφοριών στο Κίεβο. Ούτως ή άλλως, το πιο πιθανό είναι ότι οι Ρώσοι θα αρνηθούν να κάτσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων μαζί του. Οι αποκαλύψεις του καλά δικτυωμένου με την ευρωκρατία Politico, ότι απεσταλμένοι του Τραμπ έχουν φτάσει στην Ουκρανία και «διαβουλεύονται» με την Τιμοσένκο και με στελέχη του πρώην προέδρου Ποροσένκο, μπορεί να αποσκοπούν στο «κάψιμο» των κινήσεων απαλλαγής από τον Ζελένσκι – που πλέον αντιμετωπίζεται και από την Ουάσιγκτον ως βαρίδι. Ακόμη κι έτσι, όμως, δεν ακούγονται πολύ ενθαρρυντικές για το μέλλον του νυν Ουκρανού προέδρου. Εκτός κι αν τελικά πάρει αναστολή εκτέλεσης, όπως η για ένα μήνα αναστολή που παραχωρήθηκε μεγαλόψυχα την τελευταία στιγμή από τη νέα αμερικανική διοίκηση σε ορισμένους δασμούς επί μεξικάνικων, ίσως και καναδικών προϊόντων…
* «Trump 2.0: The View from China» (globetrotter.media, 6/3/2025).
Το ρήγμα και τα αδιέξοδα του πολιτικού συστήματος
Στο νέο κόσμο, ο οποίος διαμορφώνεται γοργά και βίαια, οι αντιφάσεις, οι παλινωδίες, οι τραμπουκισμοί (μιλώντας στο Κογκρέσο ο Τραμπ επανέλαβε ότι οσονούπω η Γροιλανδία και ο Παναμάς θα ελέγχονται από τις ΗΠΑ!) και το διακηρυγμένο πλέον τσαλαπάτημα του διεθνούς δικαίου γίνονται κανονικότητα. Σημείο εκκίνησης ήταν το αδυνάτισμα των ΗΠΑ και γενικότερα της Δύσης, και μεταίχμιο το γεγονός ότι μέχρι στιγμής ο Τραμπ επικρατεί στη μάχη της ενδόρρηξης που ταλανίζει εδώ και χρόνια τη βορειοαμερικανική ελίτ. Ο Αμερικανός πρόεδρος και οι δυναμικοί παράγοντες που τον στηρίζουν κινούνται με αποφασιστικότητα, επιδιώκοντας να επιβάλουν βάναυσα τη δική τους «τάξη», καταρχήν εντός του Δυτικού μπλοκ. Θεωρούν ότι έτσι θα συγκρατήσουν τον κατήφορο των ΗΠΑ, ώστε έπειτα να εξορμήσουν εναντίον των στρατηγικών εχθρών… Εδώ κουμπώνει και η προσπάθεια της νέας διοίκησης των ΗΠΑ για «αποκόλληση» της Ρωσίας από την Κίνα.
Το αντίπαλο στρατόπεδο σε αυτόν τον εμφύλιο, το στρατόπεδο της (νεο)φιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, βρίσκεται σε αποδρομή και δοκιμάζει αυτοκτονικές «διεξόδους», όπως η παράταση του χαμένου πολέμου στην Ουκρανία. Δείχνει όμως πλήρη αδυναμία να συνεννοηθεί και να συντονίσει έστω και στοιχειωδώς τις κινήσεις του – χωρίς αυτό να αποκλείει πιθανές «θεαματικές» και καταλυτικές εξελίξεις στην αντιπαράθεση με τον τραμπισμό, καθώς αυτή διεξάγεται πλέον δίχως όρια. Στο μόνο που συμφωνούν, πάντως, είναι η επιτάχυνση της στρατιωτικοποίησης σε βάρος της ζωής των λαϊκών στρωμάτων και των τελευταίων ελευθεριών που έστω και τυπικά έχουν απομείνει όρθιες στον Δυτικό κόσμο. Διότι, άμα είναι για ολοκαύτωμα, «λεφτά υπάρχουν» – έστω και στις τρύπιες τσέπες των υπηκόων, όπως και στην καραμπινάτη κλοπή των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων (ποιος άραγε θα ξαναεμπιστευθεί τη «σιγουριά» της Δύσης για αποταμιεύσεις και επενδύσεις;). Ούτε που περνά από το μυαλό των «φιλελεύθερων» μια διαφορετική επιλογή, π.χ. αμοιβαία επωφελούς επιδιόρθωσης των σχέσεων με τον υπόλοιπο κόσμο. Βάζουν έτσι υποψηφιότητα να υποστούν στο ορατό μέλλον ταπεινώσεις ανάλογες με αυτές του Ζελένσκι – αν όχι κάτι χειρότερο.
