«Εγκλωβισμένοι» συνεταιριστές μετά το κλείσιμο της Πανελλήνιας και την ΠΝΠ για τα διαθέσιμα των ΟΤΑ
Εξαιρετικά δύσκολη εβδομάδα ήταν αυτή που πέρασε για τις συνεταιριστικές τράπεζες που εδώ και χρόνια ταλανίζονται στη σκιά των συστημικών, προσπαθώντας να επιβιώσουν από την κρίση. Δύο διαφορετικά γεγονότα έφεραν σε εξαιρετικά δύσκολη θέση τις συνεταιριστικές τράπεζες και τους χιλιάδες πολίτες – συνεταίρους που πλέον μένουν «εγκλωβισμένοι» σε αυτές.
Η πώληση της Πανελλήνιας Τράπεζας
Η Πανελλήνια ήταν μια τράπεζα που φτιάχτηκε από όλες τις συνεταιριστικές ως το πιο προωθημένο εμπορικό κομμάτι κοινής δράσης τους. Η μεθόδευση για το σπάσιμο της Πανελλήνιας σε καλή και κακή τράπεζα και η πώλησή της εν τέλει στον «συνήθη» αγοραστή Μιχάλη Σάλλα, σχεδιαζόταν εδώ και καιρό ήδη από την προηγούμενη κυβέρνηση. Η αδυναμία της Πανελλήνιας να συγκεντρώσει το ρευστό που προσδοκούσε από την Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου που είχε εξαγγείλει έδειξε με μεγάλη σαφήνεια τι θα επακολουθούσε. Η παρούσα κυβέρνηση (που ως αντιπολίτευση είχε επικρίνει το μοντέλο καλής-κακής τράπεζας) προσπάθησε να εφαρμόσει άλλες λύσεις, προτείνοντας στην Τράπεζα της Ελλάδος (και στην ΕΚΤ) τη δημιουργία μιας μεταβατικής τράπεζας (bridge bank). Η απάντηση ήταν αρνητική (κυρίως από το εσωτερικό) και φαίνεται πως το μέλλον ήταν ήδη προαποφασισμένο. Μπροστά στον κίνδυνο να «σκάσει» στα χέρια του η Πανελλήνια, το οικονομικό επιτελείο συμφώνησε στη μεθόδευση που επί χρόνια κατήγγελλε. Έτσι περίπου 511 εκατ. ευρώ καταθέσεων και ακόμα 100 εκατ. υγιών δανείων μεταφέρθηκαν στην Τράπεζα Πειραιώς. Το αντίτιμο ορίστηκε περίπου στα 17 εκατ. ευρώ(!). Όσο για το «κακό» κομμάτι και τα περίπου 400 εκατ. ευρώ «κόκκινων» δανείων και άλλων υποχρεώσεων, αυτά πάνε προς εκκαθάριση, δηλαδή στην πλάτη των φορολογούμενων μέσω του ΤΧΣ.
Από τις εξελίξεις αυτές βγαίνουν σαφέστατα ζημιωμένες οι συνεταιριστικές τράπεζες-μέτοχοι της Πανελλήνιας. Όχι όμως όλες στον ίδιο βαθμό. Μεγαλύτερο είναι το πλήγμα στην Κρήτη, καθώς η Παγκρήτια Συνεταιριστική και η Συνεταιριστική Χανίων είναι οι βασικοί μέτοχοι της Πανελλήνιας με ποσοστά 45,1% και 12,6% αντίστοιχα, κάτι που αποτυπώνεται και στη σύνθεση του Δ.Σ. με τους προέδρους των δύο κρητικών τραπεζών (Γ. Λεμπιδάκη και Μ. Μαρακάκη) να κατέχουν και τις θέσεις του προέδρου και αντιπροέδρου αντιστοίχως και στην Πανελλήνια.
Η ζημία για την Πακρήτια άγγιξε με τις πιο μετριοπαθείς εκτιμήσεις τα 28 εκατομμύρια ευρώ αν και η ίδια η τράπεζα με ανακοίνωσή της ισχυρίζεται πως είχε αποσβέσει τη συμμετοχή της στο αρχικό κεφάλαιο της Πανελλήνιας. Ωστόσο, η κατάσταση γίνεται όλο και πιο ανησυχητική για τους περισσότερους από τους 100.000 «εγκλωβισμένους» συνεταιριστές των δύο κρητικών τραπεζών που βλέπουν τις συνεταιριστικές τους μερίδες να χάνουν συνεχώς την αξία τους. (Είναι κοινό μυστικό πως ενώ τις αγόρασαν έως και 150 ευρώ, σήμερα δεν αξίζουν ούτε το 1/3 ενώ δεν μπορούν να τις ρευστοποιήσουν παρά μόνο αν υπάρχει σοβαρό οικονομικό θέμα ή πρόβλημα υγείας).
Τα διαθέσιμα των ΟΤΑ
Ακόμα πιο σοβαρό όμως θα είναι το πλήγμα για τις συνεταιριστικές τράπεζες από την πιθανή εφαρμογή της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου για τη μεταφορά των χρηματικών διαθεσίμων των φορέων της Αυτοδιοίκησης στην Τράπεζα της Ελλάδος. Παραδοσιακά, Δήμοι και Περιφέρειες προτιμούν τις ντόπιες συνεταιριστικές τράπεζες για να αποταμιεύουν τα χρήματά τους με συμφωνίες αμοιβαίας υποστήριξης. Για παράδειγμα, τα χρήματα των δήμων και της Περιφέρειας Κρήτης που βρίσκονται στην Παγκρήτια Τράπεζα ξεπερνούν τα 170 εκατ. ευρώ και αν υλοποιηθεί η εντολή της κυβέρνησης τότε αυτά θα κάνουν φτερά προκαλώντας ισχυρό πλήγμα, ίσως και το τελειωτικό στη συγκεκριμένη τράπεζα. Αυτός είναι και ένας ακόμα λόγος που δήμαρχοι και περιφερειάρχες αντιδρούν, ακούγοντας τον παλμό των συνεταιριστών-μελών των τοπικών τραπεζικών ιδρυμάτων.
Δεν έχει περάσει πολύς καιρός ούτε από τον Μάιο του 2012 όταν η Τράπεζα της Ελλάδος έκλεισε 3 Συνεταιριστικές (Λαμίας, Αχαϊκή, Λέσβου-Λήμνου) και μετέφερε τις καταθέσεις τους στην Εθνική αλλά ούτε και από τον Δεκέμβριο του 2014 όταν έκλεισαν άλλες τρεις (Δωδεκανήσου, Δυτ. Μακεδονίας και Εύβοιας) τις οποίες απορρόφησε η Alpha. Σήμερα παραμένουν εν ζωή ακόμα 10 συνεταιριστικές Τράπεζες (Παγκρήτια, Θεσσαλίας, Ηπείρου, Δράμας, Έβρου, Καρδίτσας, Πελοποννήσου, Πιερίας, Σερρών, Χανίων) καθώς και 4 πιστωτικοί συνεταιρισμοί (Αιτωλοακαρνανίας, Άρτας, Βοιωτίας, Μαγνησίας) με άδηλο μέλλον, ειδικά υπό τις παρούσες συνθήκες.
Μάριος Διονέλλης
