Μετάφραση: Άβα Μπουλούμπαση
Οι μεγάλες επαναστάσεις γράφουν την ιστορία. Οι συντηρητικές αντιστάσεις και οι αντεπαναστάσεις το μόνο που κάνουν είναι να καθυστερούν την εξέλιξη της. Η Γαλλική Επανάσταση επινόησε την πολιτική και τη σύγχρονη δημοκρατία, η Ρωσική επανάσταση άνοιξε τον δρόμο στη σοσιαλιστική μετάβαση, η Κινέζικη Επανάσταση συνδύασε τη χειραφέτηση των λαών που καταπιέζονται από τον ιμπεριαλισμό με τον αγώνα τους για τον σοσιαλισμό.
Οι επαναστάσεις αυτές ήταν μεγάλες ακριβώς επειδή προώθησαν μεγάλα οράματα, προδρομικά όσον αφορά στα άμεσα αιτήματα της εποχής τους. Και αυτός είναι ο λόγος που κατά το ξεδίπλωμα τους χρειάστηκε να αντιμετωπίσουν αντίστοιχες, σύγχρονές τους, αντιστάσεις, που αποτέλεσαν αιτία των πισωγυρισμάτων τους, των «Θερμιδόρ» και των παλινορθώσεων.
Οι στόχοι των μεγάλων επαναστάσεων, όπως εκφράστηκαν π.χ. μέσα από το τρίπτυχο της Γαλλικής Επανάστασης (ελευθερία, ισότητα, αδελφοσύνη), από το σύνθημα της Οκτωβριανής Επανάστασης (προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε!), του μαοϊσμού (προλετάριοι όλων των χωρών και καταπιεσμένοι λαοί ενωθείτε!) δεν φαίνεται να αντιστοιχούν στη σημερινή πραγματικότητα. Αλλά παραμένουν φάροι που φωτίζουν τους μελλοντικούς αγώνες των λαών για την πραγμάτωση αυτών των αιτημάτων. Κι έτσι, δεν μπορούμε να κατανοήσουμε τον σύγχρονο κόσμο αν δεν μελετήσουμε τις μεγάλες επαναστάσεις που προηγήθηκαν.
Αλλά αν θέλουμε να αποτίσουμε φόρο τιμής σε αυτές τις επαναστάσεις, πρέπει να αποτιμήσουμε τα οράματα τους (η σημερινή ουτοπία θα είναι η αυριανή πραγματικότητα) και ταυτόχρονα να αναλύσουμε τους λόγους των πρόσκαιρων πισωγυρισμάτων τους. Οι συντηρητικοί και οι αντιδραστικοί αρνούνται να κάνουν κάτι τέτοιο. Θέλουν να μας κάνουν να πιστέψουμε πως οι μεγάλες επαναστάσεις ήταν απλά κάποια ατυχή περιστατικά, και οι λαοί που τις πραγματοποίησαν, παρασυρμένοι από τον μεγάλο ενθουσιασμό τους, ρίχτηκαν σε δρόμους αδιέξοδους, αντίθετους με την κανονική ροή της ιστορίας.
Οι λαοί αυτοί πρέπει να τιμωρηθούν για τα εγκληματικά λάθη που έκαναν στο παρελθόν. Τα συντηρητικά πνεύματα δεν μπορούν να δουν σαν εφικτή ή επιθυμητή τη χειραφέτηση της ανθρωπότητας, ή την εξάλειψη των ανισοτήτων. Οι ανισότητες ανάμεσα σε άτομα και λαούς, η εκμετάλλευση της εργασίας και η αλλοτρίωση αποτελούν γι’ αυτούς αιώνια συνθήκη.
Με αφορμή την 200ή επέτειο της Γαλλικής Επανάστασης είδαμε τον κλήρο των ΜΜΕ, που υπηρετεί τα συμφέροντα των αντιδραστικών εξουσιών, να χρησιμοποιεί κάθε μέσο που είχε στη διάθεση του για να αμαυρώσει τη Γαλλική Επανάσταση. Η καμπάνια που χρηματοδοτήθηκε από τα ακαδημαϊκά ιδρύματα (που είχαν σαν εμπνευστή την αμερικανική CIA), στην οποία έλαμψε δια της παρουσίας του ο Φουρέ, έκανε γνωστούς τους πραγματικούς στόχους της στρατηγικής των αντιδραστικών.
Αλλά και φέτος, ο επικοινωνιακός κλήρος δραστηριοποιήθηκε με όλα τα μέσα για να αμαυρώσει την Οκτωβριανή Επανάσταση. Οι κληρονόμοι του κομμουνισμού της Τρίτης Διεθνούς, καλούνται να κάνουν δημόσια δήλωση μετανοίας για τα σφάλματα των «παλιομοδίτικων» επαναστατικών τους πεποιθήσεων. Και είναι πολλοί αυτοί που θα το κάνουν στην Ευρώπη.
Οι μεγάλες επαναστάσεις είναι η εξαίρεση στην ιστορία, και όχι ο γενικός κανόνας. Και η προδιάθεση των λαών στη ριζοσπαστικοποίηση του φαντασιακού τους, που επινοεί το μέλλον, απαιτεί με τη σειρά της την εξέταση της ιδιαίτερης ιστορίας τους σε μια μακρόχρονη περίοδο. Ο Μαθιέζ, ο Σομπούλ, ο Μισελέ, ο Χομπσμπάουμ και άλλοι το έχουν κάνει για τη Γαλλική Επανάσταση, ο Μάο για την Κινέζικη.
Το βιβλίο μου για τη Ρωσία (Η Ρωσία και η μακρά μετάβαση από τον καπιταλισμό στον σοσιαλισμό, 2015) προτείνει κάτι ανάλογο για το 1917. Η αναγνώριση της οικουμενικής σημασίας των μεγάλων επαναστάσεων, όχι μόνο δεν αποκλείει την εξέταση της ιδιαίτερης ιστορίας των λαών που τις πραγμάτωσαν, αλλά αντίθετα την επιβάλει.
Το πρώτο κεφάλαιο του παρόντος τόμου υπογραμμίζει τις δραματικές επιπτώσεις που είχε η διεθνής απομόνωση της Οκτωβριανής Επανάστασης.
Το επόμενο κεφάλαιο (Επαναστάσεις και αντεπαναστάσεις από το 1917 ως το 2017) προτείνει μια ανάγνωση της συγκρότησης των κοινωνιών του σύγχρονου ιμπεριαλιστικού κέντρου που να μπορεί να ερμηνεύσει την υιοθέτηση της συντηρητικής ιδεολογίας από τους λαούς, σαν το κύριο εμπόδιο στην ανάπτυξη του δημιουργικού επαναστατικού φαντασιακού τους.
Το τρίτο κεφάλαιο προτείνει τον διαχωρισμό της ανάγνωσης του Κεφαλαίου του Μαρξ από τη μελέτη της ιστορικής πραγματικότητας των εθνών του σύγχρονου καπιταλιστικού κόσμου. Η ανάγνωση του Κεφαλαίου μας δίνει το «κλειδί» που μας επιτρέπει να τοποθετήσουμε σε μια μακρά περίοδο τις διάφορες συγκροτήσεις του σύγχρονου κόσμου και να εκτιμήσουμε έτσι τις άνισες δυνατότητες τους να προχωρήσουν στον μακρύ δρόμο προς τον σοσιαλισμό.
Το τέταρτο κεφάλαιο επεκτείνει την ανάλυση του Μάο στις προοπτικές των περιφερειών του παγκόσμιου συστήματος. Προτείνει για τούτο μια στρατηγική σε στάδια που να συνδυάζει την εθνική απελευθέρωση με πιθανά προχωρήματα ενός σχεδίου εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας.
Προτείνω να τιμήσουμε κατ’ αυτόν τον τρόπο τον Οκτώβρη του 1917, τοποθετώντας το συμβάν στα σημερινά πλαίσια, που μόνο φαινομενικά καταδεικνύουν τον θρίαμβο της «φιλελεύθερης» αντεπανάστασης, αφού το σύστημα αυτό κατευθύνεται ήδη προς μια χαοτική αποσύνθεση, που ανοίγει τον δρόμο στην πιθανή επανεμφάνιση μιας επαναστατικής κατάστασης.
