Προετοιμάζοντας τον επόμενο γύρο αντιλαϊκών μέτρων
του Παύλου Δερμενάκη
Η κυβέρνηση Τσίπρα, αφού ανέλαβε την «ιδιοκτησία» του 3ου μνημονίου ξεκίνησε την απαρέγκλιτη υλοποίησή του. Σε μια σειρά κρίσιμα ζητήματα που αφορούσαν επιβολή υπέρμετρων βαρών στο λαό προσπαθούσε να κάνει «μίνι» διαπραγματεύσεις επικοινωνιακού χαρακτήρα, καταλήγοντας κάθε φορά στο «Ναι σε όλα». Στο πλαίσιο αυτό χρειάστηκαν 7 μήνες για την 1η αξιολόγηση του 3ου μνημονίου, που κατέληξαν με την πλήρη υποταγή της κυβέρνησης και την αποδοχή εκ μέρους της αλλαγών στο περιεχόμενο του 3ου μνημονίου, με νέους επαχθέστερους όρους (αρκετοί αναλυτές μιλούν για 4ο μνημόνιο). Παρ’ όλα αυτά οι δανειστές δεν είναι ακόμα απόλυτα ικανοποιημένοι και περιμένουν την υλοποίηση μιας ακόμα σειράς μέτρων (15, μεταξύ των οποίων έναρξη διαδικασίας πώλησης για ΕΥΔΑΠ, ΔΕΥΑΘ, Αστικές Συγκοινωνίες, 20% του ΑΔΜΗΕ, αφελληνισμός Τραπεζών, υλοποίηση απελευθερώσεων αγοράς σύμφωνα με εργαλειοθήκη ΟΟΣΑ κ.ά.) μέχρι τον Σεπτέμβριο 2016 ώστε να αποδεσμεύσουν και το τελευταίο τμήμα της δόσης (2,8 δισ. ευρώ).
Σε αυτό το φόντο όλοι ετοιμάζονται για τη 2η αξιολόγηση που θα ξεκινήσει τυπικά το Νοέμβρη, στην πράξη από το Σεπτέμβρη με την έλευση των κλιμακίων… Και για να γίνουν όλα πιο γρήγορα, άρχισαν και τα ταξίδια των δανειστών για να ασκήσουν πιέσεις και να κόψουν τις όποιες ορέξεις της κυβέρνησης περί χαλάρωσης των μέτρων. Τον Ιούνιο είχαμε την επίσκεψη του κ. Γιουνκέρ, την παρούσα βδομάδα του Επιτρόπου κ. Μοσκοβισί, αλλά και του κ. Λιού, υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ. Θα ακολουθήσει ο κ. Ντάισελμπλουμ στις αρχές Αυγούστου.
Το νέο πλαίσιο μέτρων
Η κυβέρνηση έχει να αντιμετωπίσει 4 σημαντικά θέματα:
1. την παρουσίαση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος (2017-2020) που αφορά κύρια τη δημοσιονομική πορεία μετά την τυπική λήξη του 3ου μνημονίου. Με βάση τις δικές της δεσμεύσεις προβλέπεται να «επιτυγχάνει» πρωτογενές πλεόνασμα συνεχώς από το 2018 και μετά, 3,5% του ΑΕΠ. Ποσό ασύλληπτο για όποιον έχει «σώας τας φρένας». Για το λόγο αυτό έχουν αρχίσει οι κυβερνητικές προσπάθειες για μείωση του 3,5% με τη βοήθεια και του κ. Στουρνάρα.
2. Την επίτευξη ισορροπίας ανάμεσα στην, θετική κατ’ αυτήν, άποψη του ΔΝΤ για ελάφρυνση του δημόσιου χρέους και στη σκληρή στάση του για ριζικές αλλαγές στην αγορά εργασίας. Να σημειώσουμε εδώ ότι το κύριο θέμα της 2ης αξιολόγησης θα είναι τα εργασιακά. Για το χρέος οι Ευρωπαίοι, κατ’ εντολήν της Γερμανίας, δεν επιθυμούν να ανοίξει πριν από το τέλος 2017 (γερμανικές εκλογές). Για δε τα εργασιακά ο κ. Κατρούγκαλος προσπαθεί να δημιουργήσει εσωτερικό μέτωπο, με τους συνδικαλιστικούς φορείς και τμήματα της αντιπολίτευσης, ενάντια στις νεοφιλελεύθερες προτάσεις του ΔΝΤ.
3. Την υιοθέτηση αλλαγών στα εργασιακά με το μικρότερο δυνατό κόστος, προσεταιριζόμενη (πιστεύει η κυβέρνηση) τους Ευρωπαίους απέναντι στο ΔΝΤ. Να σημειώσουμε ότι οι αλλαγές στα εργασιακά, σύμφωνα με κείμενο εργασίας που έχει ήδη σταλεί στην κυβέρνηση, περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων:
– Από το 2017 ο κατώτατος μισθός θα είναι χωρίς επιδόματα, τριετίες και με κατάργηση δώρων για τους νεοπροσλαμβανόμενους.
– Για τις συμβάσεις, προτείνεται η πλήρης κατάργηση των Συλλογικών και καθιέρωση μόνο Επιχειρησιακών.
– Απολύσεις: προτείνεται η αύξηση του ορίου έως 10% από 5% σήμερα καθώς και κατάργηση των περιορισμών στις ομαδικές.
– Στους απολυόμενους θα συμπεριλαμβάνονται και συνδικαλιστές. Μειώνονται και περιορίζονται οι συνδικαλιστές άδειες οι οποίες θα είναι χωρίς αμοιβή.
– Η κήρυξη απεργιών να γίνεται με την ψήφο των εργαζομένων και όχι με απόφαση των συνδικαλιστικών οργάνων. Επίσης να επιτρέπεται η ανταπεργία του εργοδότη (λοκ άουτ) όταν οι απεργιακές κινητοποιήσεις κρίνονται καταχρηστικές (δηλαδή όλες!).
4. Ένα ακόμα σημαντικό θέμα που υποβόσκει στην οικονομία και εντός ολίγου θα λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις, όσον αφορά τις επιδράσεις του στην πραγματική οικονομία, είναι η παράδοση της διοίκησης – διαχείρισης του τραπεζικού συστήματος στους ξένους, μέσω των αλλαγών στις διοικήσεις ΤΧΣ και τραπεζών. Είναι ένα θέμα που η κυβέρνηση, αν και το ψήφισε μόλις τον Οκτώβρη 2015, κατανοεί ότι ανοίγει τους ασκούς του Αιόλου και γι’ αυτό ζητά ελαστικότητα στα κριτήρια.
Οι αρνητικές απαντήσεις των θεσμών
Οι απαντήσεις που πήρε από Μοσκοβισί και Λιού η κυβέρνηση σε όλα αυτά τα θέματα ήταν, παρά τις ωραιοποιημένες εκφράσεις, αρνητικές. Έλαβε τα εύσημα για τις «δύσκολες αποφάσεις» (αντιλαϊκές) και την εντολή να συνεχίσει στον ίδιο δρόμο.
Ειδικότερα οι απαντήσεις που έδωσε ο κ. Μοσκοβισί, αρμόδιο Επίτροπο για τα οικονομικά θέματα:
– Για τη μείωση του πρωτογενούς πλεονάσματος: «Η απόφαση ήταν για 3,5% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα, μέχρι να φθάσουμε στο 2018. Αυτό επιβεβαιώθηκε στο Eurogroup της 25ης Μαΐου… Ας μην ξανανοίξουμε τη συζήτηση τώρα»
– Για τις διοικήσεις των τραπεζών: το αίτημα για χαλάρωση των κριτηρίων, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό βάσει των συμφωνηθέντων.
– Για τη δόση των 2,8 εκ. ευρώ: απαιτείται ολοκλήρωση των 15 προαπαιτούμενων μέχρι τις 15 Σεπτέμβρη που έρχονται τα κλιμάκια για την 2η αξιολόγηση.
– Για να πραγματοποιηθεί ομαλά η 2η αξιολόγηση ζήτησε να έχουν ολοκληρωθεί τα προαπαιτούμενα μέχρι τέλος έτους (τα βασικά μέχρι τέλος Οκτωβρίου).
– «Το ΔΝΤ πρέπει να μετέχει πλήρως στο πρόγραμμα» είπε ο κ. Μοσκοβισί απαντώντας στους κυβερνητικούς παράγοντες που το θέλουν εκτός.
– Για το χρέος: «Το Eurogroup δεσμεύθηκε στις 25 Μαΐου να εξετάσει το θέμα για πιθανή ελάφρυνση του χρέους, βάσει της αναθεωρημένης έκθεσης βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους. Δεν θέλω να κάνω εκτιμήσεις τώρα για το αποτέλεσμα. Είμαι αισιόδοξος ότι το ΔΝΤ θα σεβαστεί την απόφαση του Eurogroup» (!)
– Για τα εργασιακά, ο κ. Μοσκοβισί συντάχθηκε με τη λογική της υπεράσπισης – αξιοποίησης του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Το τι είναι αυτό θα το γνωρίσουμε από το Σεπτέμβρη αλλά τα όσα ήδη κυκλοφορούν μας προετοιμάζουν για το σχετικό βαρύ αντεργατικό περιεχόμενο.
Ο κ. Λιού, υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, έδωσε έμφαση στην ανάγκη της ενίσχυσης των προσπαθειών της κυβέρνησης για συνέχιση των μεταρρυθμίσεων, χωρίς να τις θεωρεί αυτοσκοπό, και έδωσε έμφαση στο θέμα της αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους, προσέχοντας ιδιαίτερα τις εκφράσεις του, ώστε να μην υπάρξει κάποια παρανόηση και να ερμηνευθεί κάτι ως διαγραφή χρέους. Εκτίμησε ότι Ευρωπαίοι δανειστές και ΔΝΤ φαίνεται να συμφωνούν, τουλάχιστον κατ’ αρχήν, σε μία αναδιάρθρωση του Ελληνικού χρέους, η οποία δεν θα μειώσει το ποσό που θα αποπληρωθεί στους πιστωτές.
Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, εξέφρασε την άποψη ότι στόχος είναι να συμφωνηθεί η απομείωση του χρέους πριν από τη λήξη της θητείας της Διοίκησης Ομπάμα στις ΗΠΑ.
Όσον αφορά δε το αίτημα της κυβέρνησης για ελάφρυνση των πρωτογενών πλεονασμάτων απέφυγε να πάρει οποιαδήποτε θέση λέγοντας ότι αυτό είναι θέμα που πρέπει να συζητηθεί μεταξύ των θεσμών. Σημείωσε, όμως, με νόημα ότι πρέπει να υπάρχει ένα ρεαλιστικό σχέδιο και αριθμοί που βγαίνουν.
Τα πολύ απλά
Όταν έχεις αποδεχθεί τον εκβιασμό και έχεις υποκύψει στο μείζον, η κοινή λογική λέει ότι θα υποκύπτεις στη συνέχεια και στα μικρότερα, συγκριτικά με την αρχική σου υποχώρηση. Αυτό φυσικά το ξέρουν και οι δανειστές και συμπεριφέρονται ανάλογα… Έτσι μετά από συζητήσεις, επαφές, συνεδριάσεις κλπ., η υπόθεση 3ο Μνημόνιο καταλήγει στα πολύ απλά που απαιτούν οι δανειστές και εφαρμόζει κατά γράμμα η κυβέρνηση: Υλοποιήστε το μνημόνιο όπως δεσμευθήκατε, φορτώστε βάρη και φτώχεια στον Ελληνικό Λαό στο όνομα των μεταρρυθμίσεων, ξεπουλήστε τη δημόσια περιουσία μέσω του ΤΑΙΠΕΔ και του νέου υπερταμείου, και την ιδιωτική μέσω των υπό ξένο πλέον έλεγχο τραπεζών και στο τέλος –όπως είπε και ο κ. Μοσκοβισί- οι δανειστές θα εξετάσουν «το θέμα για πιθανή ελάφρυνση του χρέους».
Δηλαδή όπως το έθεσε ο κ. Λιού, θα γίνει «μία αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους η οποία δεν θα μειώσει το ποσό που θα αποπληρωθεί στους πιστωτές». Απλά αντί να το πληρώσει η παρούσα γενιά θα το πληρώσουν τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας που θα ζουν σε μια πτωχευμένη χώρα…
