Προτάσεις, εμπειρίες και αποφάσεις για συλλογική δράση πήρε η Ανοιχτή Πόλη. Της Ελένης Πορτάλιου*
Τα μέλη της Ανοιχτής Πόλης συγκεντρωθήκαμε την Τρίτη, 26/3, στον Πολυχώρο Αλληλεγγύης και Πολιτισμού για να συζητήσουμε προτάσεις και ν’ ανταλλάξουμε εμπειρίες από τοπικές δράσεις, με σκοπό ν’ αντιμετωπίσουμε το μείζον σημερινό πρόβλημα της εντεινόμενης, ανακυκλούμενης και πολλαπλασιαζόμενης υπερχρέωσης ατόμων και νοικοκυριών. Όταν μόνο το 40% του κόσμου αγοράζει ψωμί κάθε μέρα και το 24,4% μία ή δύο φορές την εβδομάδα, είναι φανερό ότι εκατομμύρια άνθρωποι δεν μπορούν ν’ αντιμετωπίσουν τα χρέη τους -που αυξάνονται με τις φοροεπιδρομές- καθώς, λόγω της ανεργίας, της περικοπής των μισθών και κάθε άλλου πόρου, τα εισοδήματά τους συνεχώς μειώνονται. Χιλιάδες άνθρωποι κάνουν καθημερινά διακανονισμούς με την Εφορία (φόρος εισοδήματος, ΕΤΑΚ κ.λπ.) για να διαπιστώσουν τον επόμενο μήνα ότι αδυνατούν να καλύψουν τις διακανονισθείσες δόσεις. Χιλιάδες άνθρωποι κάνουν το ίδιο με τα στεγαστικά ή καταναλωτικά δάνεια και τις υπερχρεωμένες κάρτες, αλλά πολύ σύντομα αντιμετωπίζουν μεγαλύτερη εισοδηματική μείωση και δεν μπορούν ν’ ανταποκριθούν στα συμφωνηθέντα. Αν η χώρα μας έγινε αποικία συλλογικού χρέους, οι πολίτες της φέρουν το βαρύ φορτίο του ατομικού χρέους, για το οποίο δεν έχουν καμία ευθύνη. Δεν το δημιούργησαν οι ίδιοι, αλλά οι μνημονιακές πολιτικές που παράγουν καθημερινά νεόπτωχους ανθρώπους με μηδενικό ή κάτω από τα όρια της στοιχειώδους επιβίωσης, εισόδημα. Οι εξώσεις, οι κατασχέσεις, οι χρεοκοπίες επαγγελματιών είναι καθημερινά φαινόμενα.Ταυτόχρονα, δεκάδες χιλιάδες νοικοκυριά βυθίζονται στο σκοτάδι και 26.000 δεν έχουν νερό. Η ΔΕΗ διέκοπτε πριν από λίγους μήνες το ρεύμα σε όποιον δεν πλήρωνε το χαράτσι. Το κίνημα κέρδισε την αποδέσμευση του χαρατσιού από το λογαριασμό του ρεύματος κι αυτό αποτέλεσε μια μικρή επιτυχία. Τώρα, όμως, η ΔΕΗ αφαιρεί τα ρολόγια αυτών που δεν έχουν να πληρώσουν τους λογαριασμούς της. Το κίνημα «Δεν Πληρώνω» δεν δημιουργείται σήμερα από πολιτική επιλογή, αλλά από ανάγκη. Δίπλα στους χιλιάδες που σταμάτησαν να πληρώνουν γιατί «ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος», χιλιάδες άλλοι δεν επιθυμούν να χαρίσουν τους λίγους πόρους μιας στερημένης ζωής στις τράπεζες, τις Εφορίες, τους λογαριασμούς βασικών δημόσιων αγαθών, όπως η ενέργεια και το νερό που υπερτιμολογούνται. Μπορούμε, λοιπόν, να μιλάμε για εκατοντάδες χιλιάδες «υπερχρεωμένους», απελπισμένους αλλά, πάντως, «αγανακτισμένους», που αποτελούν ένα μαζικό και εν δυνάμει συγκροτημένο Κίνημα των Υπερχρεωμένων.
Τα δικά μας όπλα
Έχουμε τα δικά μας όπλα αντίστασης και πρωτ’ απ’ όλα την ενότητα και τη μεταξύ μας αλληλεγγύη. Μπορούμε να δράσουμε συλλογικά. Στη συνάντηση της Ανοιχτής Πόλης αποφασίσαμε έξοδο στις πλατείες της γειτονιάς και λαϊκές συνελεύσεις, συναντήσεις με πυρήνα τα στέκια αλληλεγγύης και αποφάσεις δράσης. Ένα Κίνημα των Υπερχρεωμένων μπορεί να χρησιμοποιήσει ένδικα και αγωνιστικά μέσα πάλης. Μπορούν να κατατεθούν μαζικά ατομικές δηλώσεις, όπου ο/η φορολογούμενος/η θα δηλώνει ότι αδυνατεί να πληρώσει τους φόρους καθώς, σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ. 5 του Συντάγματος, οι πολίτες συνεισφέρουν στα δημόσια βάρη ανάλογα με τις δυνατότητές τους, τις οποίες και θα εκθέτουν (ανεργία, ελάχιστη σύνταξη, οικογενειακά βάρη κ.λπ.). Μπορούμε να προσφύγουμε με νομική στήριξη του κινήματος στα πρωτοβάθμια δικαστήρια, τα οποία συχνότατα βρίσκονται στο ύψος των περιστάσεων και με αποφάσεις τους διαγράφουν χρέη και προστατεύουν δανειολήπτες σε αδυναμία. Μπορούμε μερικώς να κάνουμε χρήση του ατελούς νόμου Κατσέλη για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά. Σ’ ένα δίκαιο σύστημα δεν θα έπρεπε να ισχύει καμία δανειακή σύμβαση αλλά να επαναπροσδιοριστούν όλες στις νέες συνθήκες της δραματικής μείωσης των εισοδημάτων.
Στη συνάντηση της Ανοιχτής Πόλης κατατέθηκαν πολλές προτάσεις. Το κύριο, όμως, θέμα είναι οι μαζικές κινηματικές διαδικασίες που θα επιβάλουν -αξιοποιώντας και τους νόμους- αναστολή κατασχέσεων κατοικιών και άλλων περιουσιακών στοιχείων από τράπεζες ή το κράτος, μείωση των φορολογικών συντελεστών για τα χαμηλά εισοδήματα ή μηδενική φορολογία για τους μη δυνάμενους, παρέμβαση του κράτους για το δικαίωμα στη στέγη και την προστασία της μικρής ιδιοκτησίας, που υφίσταται σήμερα μια ιδιότυπη δήμευση.
Νέος κύκλος αντίστασης
Το Κίνημα των Υπερχρεωμένων είναι μια πραγματική ανάγκη. Χρειάζεται, όμως, αφοσίωση, συνέχεια, οργανωτική σταθερότητα και κυρίως μαζικότητα. Δεν βγάζουμε αποφάσεις αγώνα που γνωρίζουμε μόνο εμείς και οι φίλοι μας. Το κίνημα θα βγει στις πλατείες και τους δρόμους, θα κινηθεί στις Εφορίες και τις τράπεζες, θα στηριχθεί από εργασιακά σωματεία, συλλόγους γειτονιάς, επιτροπές και κάθε άλλο κοινωνικό κύτταρο. Ένας νέος κύκλος αντίστασης που απαντά σε μεγάλα κοινωνικά προβλήματα μπορεί να ξεκινήσει. Σ’ αυτόν η Ανοιχτή Πόλη θα συμβάλει με όλες τις δυνάμεις της.
Υπενθυμίζουμε τα βασικά σημεία της πρότασης νόμου του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά:
Ολική διαγραφή υποχρεώσεων δανειοληπτών που βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας (7.178 ευρώ κατ’ άτομο και 15.073 ευρώ για τετραμελή οικογένεια).
Μερική διαγραφή υποχρεώσεων δανειοληπτών προς τις τράπεζες, με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, που θα αντιστοιχεί στο ποσοστό της μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος από την 1/1/2010 μέχρι σήμερα. Οι μειώσεις αυτές θα πρέπει να γίνονται σε ετήσια βάση για να λαμβάνονται υπ’ όψιν οι ετήσιες μεταβολές εισοδήματος.
Μείωση των μηνιαίων καταβολών ενός δανειολήπτη ή μιας οικογένειας προς όλες τις τράπεζες, έτσι ώστε να μην ξεπερνά το 30% του μηνιαίου διαθέσιμου εισοδήματος. Το υπόλοιπο ποσό άνω του 30% της ετήσιας υποχρέωσης του δανειολήπτη θα διαγράφεται οριστικά. Εκλογίκευση των επιτοκίων σε καταναλωτικά και στεγαστικά δάνεια, καθώς και σε πιστωτικές κάρτες και τα όρια υπερανάληψης.
