Για την αντιμετώπιση των πλημμύρων στον Έβρο, είναι απαραίτητο να απαραίτητο να ξεκινήσουμε από ορισμένες βασικές διαπιστώσεις, προκειμένου να μπορεί κανείς να συνθέσει μια αποτελεσματική πρόταση. Στο πεδίο των διαπιστώσεων λοιπόν, πρέπει να αναφερθεί ότι:
- Σχεδόν κάθε χρόνο και σίγουρα κάθε δύο χρόνια ο ποταμός Έβρος πλημμυρίζει καλύπτοντας μεγάλες παραποτάμιες εκτάσεις και προκαλώντας τεράστιες ζημιές σε: σταβλικές εγκαταστάσεις, καλλιέργειες, μηχανήματα, εξοπλισμούς, αντλιοστάσια-δίκτυα, σπίτια και κτίσματα. Στα πλημμυρικά φαινόμενα συμβάλλουν και τα δύο άλλα ποτάμια που καταλήγουν στο Έβρο ποταμό, ο Άρδας και ο Ερυθροπόταμος.
- Δεν υπάρχει, μέχρι σήμερα, κανένα σχέδιο προληπτικής αντιμετώπισης των πλημμυρών, αντιμετώπισης συνολικά όλων των λεκανών απορροής στον Έβρο και στη Θράκη.
- Από το 1955 κατασκευάζονται αναχώματα χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα, δαπανώνται τεράστια ποσά, δίνονται εργασίες χωματουργικές σε εργολάβους με απευθείας αναθέσεις για κατασκευή πρόχειρων αναχωμάτων που είναι άχρηστα για την επόμενη πλημμύρα… ενώ τεράστια είναι και τα ποσά που δίνονται για αποζημιώσεις.
- Σε κάθε πλημμύρα περισσεύουν οι «ανευθυνοϋπεύθυνοι» που έχουν λόγο και άποψη για όλα αλλά καμία ευθύνη για τον χειρισμό και αντιμετώπιση των φαινομένων, με στόχο την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων.
Πρόταση
Είναι αναγκαία η ολοκληρωμένη μελέτη διαχείρισης υδάτων σε επίπεδο περιφέρειας (ποταμοί, λίμνες, λεκάνες απορροής κ.ά.) που θα προτείνει και τα απαραίτητα έργα (αναχώματα, μικρά φράγματα, εκβαθύνσεις, οριοθετήσεις κοίτης, ταμιευτήρες, περιοχές εκτόνωσης κ.ά.). Η χρήση του νερού, που σήμερα χάνεται, θα συμβάλει στην τοπική οικονομική και όχι μόνο ανάπτυξη. Η μελέτη μπορεί να εκπονηθεί από το τμήμα Υδροοικονομίας της Πολυτεχνικής Σχολής του ΔΠΘ. Σήμερα όλοι, ιδιαίτερα οι φορείς της Αυτοδιοίκησης αναλώνονται σε διατύπωση απόψεων για την πρόληψη και αντιμετώπιση των πλημμυρών, χωρίς καμία επιστημονική διακρίβωση, με τοπικιστική διάθεση και με αποφυγή οποιασδήποτε ευθύνης.
-Πρώτιστο μέτρο είναι η χωροθέτηση των χρήσεων γης σε όλη την παραποτάμια έκταση, να μπουν δηλαδή κανόνες στη χρήση και να αποφεύγονται δαπάνες αποζημιώσεων κάθε χρόνο. Να απαγορευτεί, δηλαδή, η κατασκευή κτισμάτων σε περιοχές που είναι λεκάνες εκτόνωσης, να επιτρέπονται καλλιέργειες για την καλλιεργητική περίοδο του καλοκαιριού κ.ά.
-Αποτελεί επιτακτική ανάγκη, με πρωτοβουλία της κυβέρνησης, η σύσταση Φορέα Διαχείρισης των Νερών με συμμετοχή της Αυτοδιοίκησης και της κεντρικής εξουσίας.
Είναι αναγκαίο να αναδειχθούν οι λεκάνες απορροής και οι ζώνες εκτόνωσης που υπάρχουν κατά μήκος του ποταμού, ώστε να χρησιμοποιούνται για το λόγο που έχουν δημιουργηθεί.
-Η αποκατάσταση των αναχωμάτων, μετά την εκτόνωση της κατάστασης και της αποστράγγισης των νερών, θα πρέπει να προβλέπει «πόρτες» στα σημεία από όπου πρέπει να γίνονται ελεγχόμενες πλημμύρες στις λεκάνες απορροής
-Έχοντας υπ’ όψιν και την εμπειρία άλλων χωρών της Ευρώπης για άλλους ποταμούς (π.χ. Δούναβης) είναι απαραίτητη η διακρατική συνεργασία με τις όμορες χώρες (Βουλγαρία και Τουρκία, της οποίας πλημμυρίζουν μεγάλες παραποτάμιες εκτάσεις αλλά και η Αδριανούπολη).
-Παράλληλα με το ζήτημα των αποζημιώσεων πρέπει να επιδιωχθεί και η εξαίρεση, λόγω ανώτερης βίας, από τις δεσμεύσεις της νέας ΚΑΠ (τρεις καλλιέργειες, πλαφόν κιλών, δεσμεύσεις προγραμμάτων κ.ά.).
Το νερό που χύνεται άσκοπα στο Θρακικό Πέλαγος προκαλώντας ανυπολόγιστες ζημιές, από μειονέκτημα μπορεί να γίνει συγκριτικό πλεονέκτημα τόσο για την τοπική κοινωνία και οικονομία, όσο και για την εθνική.
Χρήστος Δούκας
