Τα φώτα της διεθνούς δημοσιότητας επικεντρώνονται σε αντιπαραθέσεις (π.χ. στην Κούβα) που εξυπηρετούν το δυτικό προπαγανδιστικό αφήγημα και προετοιμάζουν την παγκόσμια κοινή γνώμη να καταπιεί ευκολότερα την «αντεπίθεση» των ΗΠΑ και των συμμάχων τους. Την ίδια στιγμή μαίνονται πολύ πιο βίαιες συγκρούσεις, που όμως περνούν στα ψιλά: η Νότια Αφρική είναι μια τέτοια περίπτωση. Σ’ αυτή τη σημαντική από πολλές απόψεις χώρα σημειώνονται εδώ και μια βδομάδα αιματηρές ταραχές, με τραγικό ως τώρα απολογισμό σε ανθρώπινες ζωές. Αφορμή ήταν η απόφαση ενός δικαστή να καταδικάσει σε φυλάκιση 15 μηνών τον πρώην πρόεδρο Ζούμα, επειδή αρνήθηκε να παρουσιαστεί ενώπιόν του. Το γεγονός ότι για «περιφρόνηση δικαστικού λειτουργού» προβλέπεται ανώτατη ποινή 6 μηνών, και η άμεση φυλάκιση του Ζούμα, αποτέλεσε την αρχική σπίθα της αναταραχής: οπαδοί του πρώην προέδρου στην επαρχία Κουαζούλου-Νατάλ βγήκαν στους δρόμους με άγριες διαθέσεις.
Μέσα σε μια μέρα η Νότια Αφρική έγινε αγνώριστη: πλατιές μάζες φτωχών μαύρων εκμεταλλεύθηκαν την ευκαιρία για να ξεσπάσουν την οργή και την απελπισία τους ενάντια σε ένα σύστημα που τους κρατά σε εξαθλίωση, παρά την κατάργηση του καθεστώτος του απαρτχάιντ το 1994. Πράγματι, η λευκή μειοψηφία διατηρεί άθικτο τον πλούτο της, ελέγχει σχεδόν όλους τους τομείς της οικονομίας, και κατέχει πάντα τη συντριπτική πλειοψηφία των εύφορων γαιών. Οι διαδοχικές ηγεσίες και κυβερνήσεις του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου (ANC), αντί να προωθήσουν ένα δίκαιο κοινωνικό μετασχηματισμό, τα έκαναν (με το αζημίωτο…) πλακάκια με τη λευκή μειοψηφία, προωθώντας επιπλέον μια όλο και πιο ακραία νεοφιλελεύθερη πολιτική. Αποτέλεσμα ήταν η συνεχής φθορά του κύρους του ANC και η ανάδυση νέων μαχητικών πολιτικών και συνδικαλιστικών σχηματισμών – όπως οι Μαχητές της Οικονομικής Ελευθερίας (EFF), που προήλθαν από τη νεολαία του κυβερνώντος κόμματος.
«Αλλάξτε πολιτική»
Σε αυτό το φόντο, τα αρχικά επεισόδια εξελίχθηκαν σε τυφλό ξέσπασμα, που κατέληξε σε μαζικές λεηλασίες και πυρπολήσεις εμπορικών κέντρων στα οποία η φτωχολογιά δεν έχει συνήθως πρόσβαση, καθώς και τραπεζών και μεγάλων εταιριών. Σύντομα οι ταραχές εξαπλώθηκαν και σε γειτονικές επαρχίες, ιδίως στην Γκαουτένγκ. Αιφνιδιασμένη, η κυβέρνηση του προέδρου Σίριλ Ραμαφόζα έβγαλε τον στρατό στους δρόμους, με την άδεια να χρησιμοποιήσει ακόμη και πραγματικά πυρά. Η Δημοκρατική Συμμαχία, το βασικό κόμμα της λευκής μειοψηφίας, φυσικά χειροκρότησε την απόφαση, αφού εδώ και καιρό υποστήριζε ότι «οι μαύροι έχουν αποθρασυνθεί, εποφθαλμιούν τις ιδιοκτησίες μας και επιδιώκουν την ανατροπή των συμφωνιών του 1994»… Αντίθετα, η αριστερή αντιπολίτευση των EFF, τονίζοντας ότι η πραγματική αιτία της βίας είναι η τεράστια ανισότητα και η εξαθλίωση της πλειοψηφίας των μαύρων, ζήτησε από την κυβέρνηση να ανακαλέσει το στρατό.
«Οι Ένοπλες Δυνάμεις μοναδικό καθήκον έχουν να υπερασπίζουν τη χώρα από εξωτερικές απειλές, κι όχι να αιματοκυλούν τις λαϊκές μάζες», δήλωσε ο πρόεδρος των EFF Γιούλιους Μαλέμα. «Η λύση δεν είναι να συνεχιστεί η σφαγή. Αντίθετα, τα μέλη της κυβέρνησης και η ηγεσία του ANC, αντί να μένουν κλεισμένοι στις πλούσιες περιφραγμένες συνοικίες τους, πρέπει να πάνε κάτω, στις φτωχογειτονιές, να μιλήσουν με τον κόσμο, να τον καθησυχάσουν. Και, πάνω απ’ όλα, πρέπει να αλλάξουν πολιτική»… Αυτά ακούγονται τρελά στα αυτιά μιας μαύρης ελίτ που μοιράζεται πια με τους λευκούς έναν άλλο κόσμο, πολύ διαφορετικό από την άθλια καθημερινότητα της πλειοψηφίας των συμπατριωτών τους. Αλλά όσοι δεν εθελοτυφλούν οσμίζονται ότι η κατάσταση είναι οριακή. Η Νότια Αφρική, με τόσο πλούτο που αν υπήρχε δικαιότερη κατανομή θα μπορούσε να είναι η «Ελβετία» της μαύρης ηπείρου, βράζει. Και απαιτεί πραγματική ανατροπή του απαρτχάιντ. Διαφορετικά, κάποια στιγμή οι σφαίρες θα αδυνατούν να ανακόψουν την πορεία προς ένα σκοτεινό και χαοτικό μέλλον.
