Του Ηρόστρατου
Ντόρις Λέσινγκ θα είναι για πάντα εδώ!
«Δεν με νοιάζει που γερνάω… Ήμουν πάντα τόσο απασχολημένη ώστε δεν είχα τον χρόνο να προσέξω πόσο εκπληκτική είναι η ζωή. Εκπλήσσομαι διαρκώς- με τα πάντα»
Ντόρις Λέσινγκ, από τη δήλωσή της
όταν έμαθε ότι της απονέμεται
το Βραβείο Νόμπελ
Δεν ξέρω κατά πόσον ο παραλληλισμός αυτός είναι δόκιμος, αλλά η πενταλογία Τα παιδιά της βίας της Ντόρις Λέσινγκ επικοινωνούσε πάντα για μένα με τις Ακυβέρνητες Πολιτείες του Στρατή Τσίρκα. Δύο από τα σημαντικότερα μυθιστορήματα του 20ού αιώνα που διαδραματίζονται σε δυο διαφορετικές γωνιές της Αφρικής και αποτελούν ίσως τις πιο διεισδυτικές αναλύσεις -σε λογοτεχνικό επίπεδο- της αλληλεπίδρασης του «προσωπικού» με το «πολιτικό». Το μυθιστόρημα της Λέσινγκ είναι παράλληλα μια ιστορία αφύπνισης που ανταποκρίνεται, εν πολλοίς, και στα δικά της προσωπικά βιώματα και έχει κοινά σημεία με την ηρωίδα της – τη Μάρθα Κουέστ.
Και οι δυο συγγραφείς υπήρξαν μέλη του Κομμουνιστικού Κινήματος, αλλά παρά τη στράτευσή τους -και μάλιστα σε δύσκολους και επικίνδυνους καιρούς- δεν δίστασαν να σταθούν κριτικά, σε μια εποχή που βασίλευε ο απόλυτος δογματισμός.
Γράφει: «Η βία είναι η κυρίαρχη δύναμη στην ιστορία της Μάρθας Κουέστ που είναι ταυτόχρονα και ιστορία του αιώνα μας. Το μέλλον μας, όπως και το παρελθόν μας είναι σημαδεμένο από τη βία κι από την αντίδραση στη βία -η βία είναι το θέμα του αιώνα μας. Κι όχι μόνο οι καθαυτό πράξεις βίας, όσο εκείνες οι πιο λεπτές αποχρώσεις της που ενυπάρχουν μέσα στο άτομο, απειλώντας τόσο το ίδιο, όσο και τους άλλους…».
Η Ντόρις Λέσινγκ μακροημέρευσε και μας χάρισε πολλά ακόμη αξέχαστα βιβλία. Η είδηση του θανάτου της, παρά το γεγονός ότι ήταν 94 ετών, με έθλιψε, λες και έχασα κάποιον δικό μου άνθρωπο… Και δεν είναι άραγε με έναν τρόπο δικοί μας άνθρωποι και οι αγαπημένοι μας συγγραφείς; Εκείνοι που μας έκαναν να βλέπουμε τον κόσμο με άλλα μάτια;
Μετά το Χρυσό Σημειωματάριο ένιωσα να καταλαβαίνω πολύ περισσότερο τις γυναίκες δίπλα μου. Να αντιμετωπίζω με άλλο τρόπο αυτά που κάποτε απαξιωτικά έβαζαν σε κουτάκια και τα ονόμαζαν «γυναικεία θέματα».
Το βιβλίο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1962 και αποτελεί -κατά κάποιον τρόπο- μια συμπύκνωση του έργου και της προβληματικής της συγγραφέως. Η ηρωίδα της (alter ego της ίδιας) είναι μια χωρισμένη μητέρα και μυθιστοριογράφος που ψάχνει να βρει το δικό της δρόμο στο Λονδίνο της δεκαετίας του ’50.
Καταγράφει τα βιώματά της σε τέσσερα σημειωματάρια: Μαύρο για τη συγγραφική της ζωή, κόκκινο για την πολιτική, κίτρινο για την ερωτική και συναισθηματική της ζωή, μπλε για την καθημερινότητά της
Το Xρυσό Σημειωματάριο αποτελεί τη σύνθεση όλων αυτών των πλευρών της ζωής της. Μια σύνθεση που αναζητάμε όλοι μας και η Λέσινγκ χαράζει το μονοπάτι. Κάνοντας το μυθιστόρημά της σύγχρονο και επίκαιρο.
Σε άλλο μοτίβο αλλά σε απόλυτη συνάφεια είναι Το Αγάπη ξανά από τα πιο συγκλονιστικά γραπτά γι’ αυτό που οι αναίσθητοι ονομάζουν γεροντικό έρωτα: «…Αρχίζω να ερωτεύομαι ξανά/ απελθέτω απ’ εμού το ποτήριον τούτο…» ή «…Για σκέψου, εγώ που κορόιδευα ότι δεν πρόκειται να ερωτευθώ ποτέ ξανά! Μ’ αυτά μου τα καμώματα ήταν σαν να προκαλούσα κανένα παιχνιδιάρη διαβολάκο ή κάποιο μοχθηρό πνεύμα… Ανόητα όνειρα. Όλο λαγνεία και πόθο…».
Και με τι δεν καταπιάστηκε η Ντόρις Λέσινγκ… Μια εμβληματική μορφή της σύγχρονης λογοτεχνίας. Από τις ελάχιστες γυναίκες που τιμήθηκαν με το Βραβείο Νόμπελ…
Μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Μεγάλης Βρετανίας αποχώρησε την εποχή της ουγγρικής εξέγερσης…. Οξυδερκέστατη στην ανάλυση των όσων συνέβαιναν στην Αριστερά.
Είπε κάποτε στην Τζόις Κάρολ Όοουτς: «Νομίζω πως ξεκινάς να αλλάξεις την κοινωνία με τη λογοτεχνία και έπειτα, όταν δεν συμβαίνει τίποτα, έχεις μια αίσθηση αποτυχίας. Έπειτα, όμως, αναρωτιέσαι: γιατί αισθάνθηκα ότι θα αλλάξω την κοινωνία; Κι έτσι συνεχίζεις». Ευτυχώς!
Καλύτερη τιμή στη μνήμη της είναι νομίζω να (ξανα) διαβάσουμε ή να ανακαλύψουμε τα βιβλία της. Είναι ένας ολόκληρος κόσμος…
____________________________________________________
Ένας νέος χώρος δημιουργίας
Ο Νίκος Οικονομίδης, σημαντικός ζωγράφος, με έντονη πολιτική και κοινωνική δράση, είχε οργανώσει στο Χαλάνδρι, στο Στέκι της Αντίστασης με τους Πολίτες του Χαλανδρίου δωρεάν μαθήματα ζωγραφικής. Ο ίδιος είχε δει το δικό του χώρο, το εργαστήρι του, να καταστρέφεται από τις πλημμύρες τον περασμένο Φεβρουάριο. Αναγκάστηκε να μετακομίσει ύστερα από 19 χρόνια. Τώρα ανοίγει το νέο του στούντιο σε μια μονοκατοικία στο Χαλάνδρι και μας καλεί αυτό το Σαββατοκύριακο να το γιορτάσουμε μαζί του!
Πληροφορίες: Σόλωνος 12 Χαλάνδρι, 15232, τηλ.: 210 6841894-6979085756, Σάββατο 23/11: 11.30-21.00, Κυριακή 24/1 : 12:00-20:00
