του Ηρόστρατου
Τελευταία εβδομάδα του 2016 και ως Ηρόστρατος δεν μπορώ να πω ότι ξετρελαίνομαι με τις γιορτές των Χριστουγέννων, που όλο και περισσότερο αμερικανοποιούνται. Δεν αντέχω τον βομβαρδισμό χριστουγεννιάτικων τραγουδιών από τα ραδιόφωνα, ούτε τους στολισμούς των Δήμων που μια φορά τον χρόνο θυμούνται πως κάτι πρέπει να δώσουν στους δημότες τους.
Όσο πιο πολλά Christmas ακούω, τόσο πιο πολλά σπυράκια βγάζω. Με εκνευρίζει το «κύμα φιλανθρωπίας», οι διαφημίσεις της Coca Cola που κλείνει εργοστάσια, φέρεται με βαρβαρότητα όπου την παίρνει (Λατινική Αμερική) και μοιράζει… αγάπη με τον παχουλό Αϊ-Βασίλη δικής της επινόησης.
Είμαι ακόμη δίπλα στους εργαζόμενους στα καταστήματα, που τρεις βδομάδες τώρα δεν έχουν πάρει ανάσα και δεν αντέχω όσους βλέπω Κυριακές, με τα χέρια γεμάτα σακούλες να εμπνέονται κι αυτοί από το… Πνεύμα των Χριστουγέννων.
Παρ’ όλα αυτά, βρίσκω την ευκαιρία, τώρα που ανταλλάσσονται δώρα και υπάρχει λίγο περισσότερος ελεύθερος χρόνος να σας προτείνω κάποια βιβλία που διάβασα μέσα στο 2016 και καλύπτουν – όπως θα δείτε – μια ευρύτατη γκάμα θεμάτων.
Για τους λάτρεις της αστυνομικής λογοτεχνίας προτείνω το νέο μυθιστόρημα της Έρης Ρίτσου με τον ευρηματικό τίτλο Ο νεκρός δολοφονήθηκε (Κέδρος). Σε ένα νησί της Ελλάδας βρίσκεται δολοφονημένος ένας άντρας. Πάνω του είναι χαραγμένος ένας αγκυλωτός σταυρός και στην τσέπη του βρίσκεται ένα σημείωμα: «Έτσι πεθαίνουν οι προδότες». Όμως τίποτε δεν είναι όπως φαίνεται. Και η νεαρή αστυνομικός Μαρία Γεωργίου θα αρχίσει να ξετυλίγει το κουβάρι που θα την οδηγήσει στη γνωστή νεο-φασιστική συμμορία / κόμμα. Πέρα από την πρωτότυπη και ενδιαφέρουσα πλοκή η συγγραφέας βρίσκει την ευκαιρία για άμεσο πολιτικό σχολιασμό, αφού όλα αυτά συμβαίνουν με φόντο τις εκλογές του περασμένου Σεπτεμβρίου…
Στην Ελλάδα της κρίσης διαδραματίζεται και το μυθιστόρημα του Μάνου Κοντολέων Αμαρτωλή πόλη (Πατάκης). Το βιβλίο εντάσσεται στη λογοτεχνία «Cross over» που απευθύνεται κυρίως σε νεανικό κοινό, αλλά καταπιάνεται με δύσκολα θέματα, χωρίς λογοκρισία. Εδώ η νεαρή ηρωίδα, η Στεφανία, θα κατρακυλήσει σταδιακά στην εξαθλίωση φθάνοντας να πουλήσει τον εαυτό της. Ο συγγραφέας παρακολουθεί βήμα – βήμα αυτή την κάθοδο και μας τη μεταφέρει με έναν μοναδικό τρόπο. Νιώθουμε να βλέπουμε τον κόσμο με τα μάτια της ηρωίδας. Ωστόσο δεν είναι ένα βιβλίο παραίτησης, ούτε ψευδεπίγραφου happy end. Είναι ένα μυθιστόρημα αφύπνισης που ωθεί να σκεφτούμε πολλά. Μικροί και μεγάλοι.
«Ο πεινασμένος άνοιξε το στόμα του κι εγώ τον τάισα ελπίδα». Ο Ανδρέας – Μάριος Σουσουρής στον δεύτερο τόμο με τα διηγήματα Ιστορίες του χαράματος (Στοχαστής) διαλέγει τον δρόμο της σάτιρας και της παραδοξολογίας χαρίζοντάς μας ένα ακόμη ξεχωριστό και πολύ ενδιαφέρον βιβλίο που απολαμβάνεις την κάθε του σελίδα και την κατεδαφιστική του κριτική. Δεν διστάζει να σαρκάσει, αλλά και να αυτοσαρκαστεί ως συγγραφέας «Κατά τη διάρκεια μιας κρίσης όλοι μας γινόμαστε σοφοί κι η αυτοκριτική ρέει παρά την κρίση, αφού έτσι κι αλλιώς για την κρίση φταίνε πάντα οι άλλοι». Ο καλύτερος τρόπος να μιλήσεις γι’ αυτά τα διηγήματα είναι να παραθέτεις τα ίδια τα κείμενα!
Ο Τσάρος της αγάπης και της τέκνο του Anthony Marra (Ίκαρος) διατρέχει την 
ιστορία της Σοβιετικής Ένωσης και των όσων ακολούθησαν, από τη δεκαετία του ’30 ως τις μέρες μας, μέσα από ιστορίες ανθρώπων που μπλέκονται μεταξύ τους. Όπως συμβαίνει συχνά η λογοτεχνία μπορεί να μας δώσει μια πιο βαθιά και ακριβή εικόνα μιας κοινωνίας και των διεργασιών της απ’ ό,τι πολλά ιστορικά ή επιστημονικά συγγράμματα. Ο Marra με μαεστρία μας οδηγεί από έναν ζωγράφο /λογοκριτή της εποχής του Στάλιν στη σημερινή απαστράπτουσα ανώτερη τάξη της Ρωσίας και στον εγκληματικό τρόπο πλουτισμού της. Οι άνθρωποι είναι στο επίκεντρο αυτού του έξοχου μυθιστορήματος. Αξίζει να το διαβάσετε μαζί με τον Αστερισμό ζωτικών φαινομένων, το προηγούμενο βιβλίο του συγγραφέα.
Κλείνω τις προτάσεις μου με κάτι διαφορετικό. Το βιβλίο Αρχαίοι Έλληνες της Edith Hall (Διόπτρα). Η συγγραφέας, καθηγήτρια στο Τμήμα Κλασικών Σπουδών και Κέντρο Ελληνικών Μελετών του King’s College στο Λονδίνο. Για ακόμη μια φορά διαπιστώνω πως ξένοι συγγραφείς / επιστήμονες καταφέρνουν να προσεγγίσουν τον αρχαίο κόσμο όχι μόνο με μεγαλύτερη καθαρότητα, αλλά και με μια συναρπαστική γραφή, έτσι που να καταφέρνει ο αναγνώστης, διαβάζοντας, να κάνει κτήμα του την ιστορία αιώνων. Κι όπως κάθε καλό βιβλίο ανοίγει δρόμους και δεν κλείνει θέματα. Η προσέγγιση της Hall μας χαρίζει ένα πανόραμα της Ελλάδας, ερμηνεύοντας το τι και το πως οδήγησε τους αρχαίους Έλληνες να γίνουν πρωτοπόροι της Δυτικής σκέψης. Χωρίς τις δικές μας αγκυλώσεις απέναντι στην ιστορία, παραθέτοντας πηγές και ευρήματα που τα παντρεύει με ευρηματικό τρόπο, δίνει εξαιρετικά πειστικές ερμηνείες στα γεγονότα. Τέτοια βιβλία θα έπρεπε να αποτελούν και τη βάση των σχολικών εγχειριδίων….
Καλά μυαλά σε όλους μας, εύχομαι!
