του Ηρόστρατου
Ξαναδιαβάζοντας το «Διπλό βιβλίο»
« …πίσω από κείνη την ημεράδα της, την υποταγή της, αν θέλεις, είναι μια φλόγα που καίει, δεν σβήστηκε ολότελα. Μια παπαρούνα που πολεμάει από κάτω να σπάσει την άσφαλτο…»
Δημήτρης Χατζής, Το διπλό βιβλίο
Πολλά χρόνια πίσω, λίγο μετά τα μέσα της δεκαετίας του ’70. Ανακαλύπτουμε τον κόσμο, ανακαλύπτουμε και τη λογοτεχνία. Διαβάζω – κατά προτροπή ενός δασκάλου μου – Το τέλος της μικρής μας πόλης του Δημήτρη Χατζή. Μαγεύομαι. Ίσως από τότε να αγαπώ τόσο πολύ τα Γιάννινα, χωρίς να έχω κάποια ρίζα εκεί. Όποτε όμως φθάνω στην πόλη και περπατάω γύρω από τη λίμνη ή στο παλιό το Κάστρο, πάντα στα διηγήματά του τρέχει το μυαλό μου. Σε όλο αυτόν τον κόσμο που ζωντανεύει στις σελίδες του. Έχω ξαναδιαβάσει το βιβλίο σε διάφορες εποχές και ηλικίες και πάντα έχει κάτι καινούργιο να μου προσφέρει, αλλά και κάτι να μου θυμίσει…
Η αρχή ήταν λοιπόν το τέλος της μικρής μας πόλης, για να διαβάσω ό,τι μπόρεσα εκείνη την εποχή. Η Φωτιά μίλησε κατευθείαν στη καρδιά μου. Όπως και οι Ανυπεράσπιστοι. Πιο παράξενη η σχέση μου με το Διπλό βιβλίο που διάβασα στα 17 μου. Γιατί τότε ακριβώς ήρθε στο σχολείο μας ο ίδιος ο συγγραφέας. Ένας ζεστός και χαμογελαστός άνθρωπος που απαντούσε σε κάθε ερώτησή μας. Μου έμεινε η πιο τρυφερή ανάμνηση από αυτήν τη σύντομη συνάντηση. Ούτε θυμάμαι τι μπορεί να είχα ρωτήσει τότε.
Θυμάμαι ωστόσο πως μας είχε εξηγήσει ο ίδιος την αρχή του βιβλίου: «Το εργοστάσιο το δικό μας, είναι ένα καινούργιο εργοστάσιο», μιλώντας για τον τρόπο που. από μια απλή φράση. καταλαβαίνουμε την ταύτιση που μπορεί να νιώσει ο εργάτης με τα συμφέροντα του αφεντικού του. Μια ταύτιση που θα πάψει να υπάρχει μέσα από τη συνειδητοποίηση των αλληλοσυγκρουόμενων συμφερόντων…
Δεν ξανάπιασα το βιβλίο από τότε. Φοβήθηκα πως θα κατέστρεφα τη μαγεία. Πως η εικόνα που είχα στο μυαλό μου θα διαλυόταν άμα το ξαναδιάβαζα.
Και να που ήρθε το πλήρωμα του χρόνου. Αφορμή το εξαιρετικό αφιερωματικό τεύχος της Ουτοπίας με θέμα Σπουδές στην πεζογραφία του Δημήτρη Χατζή. Την επιμέλεια του αφιερώματος έχουν ο Βασίλης Αλεξίου και ο Θανάσης Γκιούρας, ενώ φιλοξενούνται κείμενα που μας παρουσιάζουν από πολλές και ενδιαφέρουσες οπτικές το έργο του Δημήτρη Χατζή – ανάμεσά τους και δυο γράμματα του ίδιου του συγγραφέα, το ένα προς τον Στέφανο Ροζάνη και το άλλο σε Έλληνες φοιτητές…
Ξεκινώντας να διαβάζω τα προλεγόμενα του Β. Αλεξίου και στη συνέχεια δυο τρία ακόμη κείμενα, άφησα προσωρινά το αφιέρωμα, πήγα στη βιβλιοθήκη, πήρα στα χέρια μου το Διπλό βιβλίο και βυθίστηκα στην ανάγνωση .
«…Είναι ακριβώς αυτό που κάνει Το Διπλό βιβλίο το πιο σημαίνον μυθιστόρημα του δεύτερου μισού του νεοελληνικού 20ου αιώνα, που το κάνει με άλλα λόγια, ένα αριστούργημα. Ένα βιβλίο δηλαδή (αφού, εμείς τουλάχιστον, δεν ξέρουμε κανέναν άλλο ορισμό του αριστουργήματος) που ο κύκλος του δεν κλείνει σε μια μοναδική, ατομική πράξη ανάγνωσης… (αλλά) μπορεί να διαβάζεται και να ξαναδιαβάζεται εκλύοντας μια, διαφορετική κάθε φορά, «αξία χρήσης» και – δεν φοβόμαστε καθόλου να γράψουμε τη λέξη – πολλή, πολλή συγκίνηση…» (Β. Αλεξίου)
Ακριβώς έτσι ένιωθα, σελίδα τη σελίδα. Αφήνοντας το Σάββατο να αργοσβήνει κι αδυνατώντας να αφήσω το βιβλίο από τα χέρια μου πριν φθάσω στην τελευταία σελίδα.
Τι να πρωτοθυμηθώ; Το σπαρακτικό Ρέκβιεμ για ένα μικρό ράφτη με όλη την πίκρα της ήττας; Την τελευταία αρκούδα του Πίνδου που σε κάνει να νιώθεις ρίγη διαβάζοντάς το και να βλέπεις με άλλο τρόπο όλη τη ζωντανή φύση – και όχι μόνο; Για τα μάτια της Αναστασίας των Μολάων που κινεί τα αστέρια με τα δάκτυλά της; Για την ερημιά του μετανάστη στο Κασπάρ Χάουζερ στην έρημη χώρα;
Διαβάζω στην ουσία ένα καινούργιο βιβλίο. Που μοιάζει σα να γράφτηκε χθες. Πραγματικά μοντέρνο κι όχι δήθεν. Και επίκαιρο, όσο ποτέ. Σαράντα χρόνια μετά τις πρώτες αναγνώσεις, με αφορμή το αφιέρωμα της Ουτοπίας, αξίζει να επιστρέψουμε στην πηγή και να πιούμε από το αναβλύζον νερό της πεζογραφίας του Δημήτρη Χατζή. Για μένα είναι η αρχή μιας νέας αναγνωστικής προσέγγισης του έργου του με το Διπλό βιβλίο για αφετηρία…
Invisible, με ελεύθερη είσοδο στην Αγία Παρασκευή
Η Κινηματογραφική Λέσχη Αγ. Παρασκευής παρουσιάζει την νέα, βραβευμένη ταινία του Δημήτρη Αθανίτη Invisible, την Τετάρτη 25 Ιανουαρίου στις 8μμ, στο Πέτρινο κτήριο, Πολιτιστικό Πάρκο “Στ.Κώτσης” (Σπάρτης 1 & Γραβιάς)
Μετά την προβολή θα ακολουθήσει συζήτηση με τον σκηνοθέτη Δημήτρη Αθανίτη, τον συγγραφέα/ηθοποιό Τσιμάρα Τζανάτο και τον συγγραφέα/δημοσιογράφο Παύλο Μεθενίτη.
Η ταινία έχει μέχρι στιγμής τιμηθεί με 10 διεθνή βραβεία, τρία από αυτά για τον πρωταγωνιστή Γιάννη Στάνκογλου.
Ο ήρωάς της είναι ένας μοναχικός νέος άνδρας, χωρισμένος, που δουλεύει σε ένα εργοστάσιο. Όταν ξαφνικά απολύεται χωρίς καμιά προειδοποίηση, αποφασίζει να αποδώσει δικαιοσύνη ο ίδιος, καθώς νιώθει θύμα μιας ακραίας αδικίας…
