Με το Μνημόνιο χρεοκοπεί και το πολιτικό σύστημα.
Του Μιχάλη Σιάχου.
Το πολιτικό σύστημα, σταδιακά αναδύεται ως το κεντρικό πρόβλημα της κοινωνίας και της επικαιρότητας. Συνειδητοποιείται, μάλιστα, ως τέτοιο από την πλειοψηφία. Γιατί είναι το κλειδί όλων των επιδιωκόμενων μετασχηματισμών. Γιατί, σύμφωνα με την παλιά γνωστή λογική, εκεί συμπυκνώνονται όλες οι αντιθέσεις.
Υπάρχουν δυνάμεις, που όλο αυτό το διάστημα ηθελημένα, συσκοτίζουν το ζήτημα. Μεταθέτουν αλλού τα επίδικα των αναμετρήσεων, αποπροσανατολίζουν συνειδητά. Δεν βοηθάει και η Αριστερά, που δεν το βλέπει, δεν το κατανοεί, δεν το αναδεικνύει ακόμα και σήμερα που σαν αιτούμενο βοά.
Ο συστημισμός δεν εκφράζεται πολιτικά μόνο μέσα από την εκάστοτε κυβέρνηση. Αυτή αποτελεί μόνο την αιχμή του. Ο συστημισμός οργανώνεται συνθετότερα, μέσα από μια περίπλοκη αρχιτεκτονική, κορύφωση – συμπύκνωση της οποίας είναι το πολιτικό σύστημα. Μέσω αυτού, επεκτείνεται ευρύτερα, διακλαδώνεται με εξωθεσμικές, υπέρνομες παραφυάδες. Οργανώνει την εκπροσώπηση, συγκροτεί την διαμεσολάβηση, συρρικνώνει το αδιαμεσολάβητο, ενώσω το ίδιο εκτρέπεται ωμά και εκχρηματισμένα σε διαπλοκή.
Μπροστά στην πολυμορφία, η ανατρεπτική, αριστερή πολιτική έχει να αντιμετωπίσει επιπλέον δυσκολίες. Οφείλει να γίνει συνθετότερη. Δεν επαρκεί ο αγώνας ενάντια στην κυβέρνηση. Χρειάζεται αγώνας ενάντια στο πολιτικό σύστημα. Με τρόπο που δεν θα αποδυναμώνει την εναντίωση στην κυρίαρχη έκφραση της πολιτικής εξουσίας (όπως κάποιοι που θέλουν να αποσείσουν τις κυβερνητικές ευθύνες μεταθέτοντάς τες ακαθόριστα σε ευρύτερα μορφώματα όπως το πολιτικό σύστημα, η Ευρώπη κ.λπ.), αλλά θα την αντιμετωπίζει ουσιαστικότερα, ολικότερα.
Δεν χρειαζόμαστε σήμερα, ακόμα μια άποψη στην Αριστερά, μια επιπλέον σκοπιά. Η υποκειμενική οπτική, η συμβολή του καθενός, οφείλει να συντονιστεί με το αίτημα για μεγάλη πολιτική αλλαγή, που σε τάξη μεγέθους θα πρέπει να είναι σαν αυτή της μεταπολίτευσης και ακόμα εκτενέστερη. Η αλλαγή του πολιτικού συστήματος είναι ιστορικά, κοινωνικά και πολιτικά ώριμη και απαιτητή. Η πολιτική αναδιάρθρωση πρέπει να γίνει τώρα, άμεσα, νωρίτερα ή και μαζί με την οικονομική.
Η Αριστερά, χαμένη μέσα στη μετρολογία, το στενό διεκδικητισμό, ή και τα μεμονωμένα πολιτικά αιτήματα (πολιτικό διεκδικητισμό), αγκυλωμένη σε αντιμνημονιακή στάση που την υλοποιεί οικονομίστικα, παραιτήθηκε από το αντίστοιχο καθήκον και γενικά τον πολιτικό αγώνα. Συνέβαλαν και τα ιδεολογικά, στρατηγικά κολλήματα. Όλα αυτά μαζί, κόντυναν τον πολιτικό της ορίζοντα. Ακόμα και οι πολιτικές της αιχμές, προσδιορίστηκαν «στενά», κάτω από το αίτημα να φύγει η κυβέρνηση. Το πολιτικό σύστημα στο σύνολό του, αγνοήθηκε.
Μηνύματα προς όλους
Το πολιτικό σύστημα δεν είναι μόνο ο δικομματισμός (είναι και αυτός), όπως συρρικνωτικά το προσεγγίζει η Αριστερά. Κυρίως για να υποδηλώσει ότι η ίδια είναι απ’ έξω, αμόλυντη, χωρίς ευθύνες και καταλογισμούς. Η Αριστερά συναρθρώνεται στη δομή του πολιτικού συστήματος ίσως όχι κυρίαρχα ή προνομιακά, πλην όμως με τρόπο που δημιούργησε χρόνιες ευθύνες. Τώρα, την ώρα του απολογισμού, οι πολίτες καταλογίζουν. Ο «κανένας» των δημοσκοπήσεων στέλνει μήνυμα και στην Αριστερά.
Το πολιτικό σύστημα, παρασιτικό το ίδιο, δημιούργησε διαχειρίστηκε, συγκάλυψε το παρασιτικό, κοινωνικό, πολιτικό υπόδειγμα. Μέσα από το δικό του ρόλο, φτάσαμε ανώδυνα, χωρίς μεγάλες αναταραχές, χωρίς λυσιτελείς αρνήσεις στο χρεοκοπημένο παρόν. Η Αριστερά, παρασιτούσε για χρόνια απέναντι στις πραγματικές αντιθέσεις. Ανέχτηκε, βολεύτηκε μέσα από τη δική της σταθεροποίηση στα πράγματα. Υιοθέτησε τον άσφαιρο πολιτικό ρόλο, ανάμεσα στην γενική, αφηρημένη ιδεολογική κριτική από τη μια και τους διαρκείς τακτικισμούς, μικρορήξεις από την άλλη. Το πολιτικό σύστημα είχε δεσπόζοντα άξονα ισορροπίας την κεντροαριστερά, από την οποία δυσκολεύεται να οριοθετηθεί ακόμα και σήμερα η Αριστερά (και όποιος δεν το πιστεύει ας θυμηθεί ότι ο Καμίνης, ο Μπουτάρης και οι λοιποί με τις αριστερές ψήφους κάθε χρώματος και υποδιαίρεσης, εκλέχτηκαν τη δεύτερη Κυριακή).
Οι ιδεολογικοί μύθοι της κεντροαριστεράς διαπέρασαν την Αριστερά και την αφόπλισαν. Για παράδειγμα, η αντιδεξιά ιδεολογία κατατρέχει την Αριστερά, από την κοινωνική της βάση μέχρι τα πιο προβεβλημένα της στελέχη. Η στερεότυπη αντίληψη περί προοδευτικότητας που κατατάσσει τους πολιτικούς χώρους, ανελαστικά σε άκρα δεξιά, δεξιά, κέντρο και Αριστερά, καθηλώνει διαρκώς την Αριστερά. Την εμποδίζει να αναγνωρίσει την πραγματικότητα. Να αποδεχτεί, να εξηγήσει τη μετατόπιση του ΠΑΣΟΚ, τον αντιδραστικότερο, καταστροφικότερο χαρακτήρα του σε πολλά θέματα από τη Νέα Δημοκρατία ή γιατί ο ΛΑΟΣ διεισδύει στην κοινωνική βάση της Αριστεράς όπως και τόσα άλλα.
Νέος πολιτικός κύκλος
Σήμερα, μέσα από την κατάρρευση των οικονομικών στόχων της κυβέρνησης, η κάθε είδους μνημονιακή προοπτική, αποκαλύπτεται ως ενορχηστρωμένη ιδεολογική εξαπάτηση. Ανοίγει ο δρόμος για πολιτικές εξελίξεις. Ο νέος πολιτικός κύκλος, βρίσκεται προ των πυλών και θα είναι καταιγιστικός. Οι συστημικές υποκειμενικότητες καταγράφουν την παρουσία τους στην αφετηρία και εξακοντίζουν τα σχέδιά τους.
Οι επιθετικότεροι κύκλοι, πρωτοστατούν. Τα δύο μεγάλα κόμματα σιωπούν, καθώς οι διεργασίες επαναπροσδιορισμού στο εσωτερικό τους, δεν έχουν τελεσιδικήσει. Η Αριστερά παραμένει εκτός κλίματος. Ο καταγγελτικός της λόγος, εξουθενωμένος ολοένα και πιο πολύ, θα την εξαναγκάσει εκ των ενόντων σε επώδυνες προσαρμογές, όταν εκδηλωθούν οι κυρίαρχες πρωτοβουλίες.
Οι μεθοδεύσεις που πλαστογραφούν το αίτημα για αλλαγή του πολιτικού συστήματος, μπήκαν στην ημερήσια διάταξη. Πλάι στην ανακύκλωση των χρεοκοπημένων λύσεων, καταγράφεται η διάχυτη οσμή μιας συντηρητικής αναδίπλωσης. Ακριτομυθίες, γύρω από ήπια συνταγματική εκτροπή, ξεπροβάλλουν και συγκλίνουν με προτάσεις για συντηρητικότερη στροφή. Πρόκειται για ένα είδος αντεπανάστασης, που σκοπεύει με τρόπο σαρωτικό να εκτρέψει επί τα χείρω τη σημερινή μνημονιακή πραγματικότητα.
Η διαθεσιμότητα της πλειοψηφίας, το κοινωνικό δυναμικό που αμφισβητεί, απορρίπτει και δηλώνει παντοιοτρόπως έτοιμο για κάτι άλλο, δεν πρόκειται να παραμείνει για καιρό εγκλωβισμένο στα ίδια του τα όρια. Προς το παρόν, η κύρια δυναμική είναι αυτή που σωρεύει την οργή, και πολλαπλασιάζει τον αναβρασμό. Πλην, όμως, αναπτύσσονται περισπασμοί. Φυγόκεντρες μικροδυναμικές που στρέφονται σε παράπλευρες διόδους.
Η αμφισβήτηση διαρκώς ανοικτή, ανοχύρωτη, χωρίς καμιά θωράκιση, δύσκολα οριοθετείται απέναντι στις καλοδουλεμένες αυταπάτες. Για παράδειγμα, η ιδέα για κυβερνήσεις τεχνοκρατών, δεν είναι κοινωνικά αστήρικτη, και, μάλιστα, ανάμεσα στους αγανακτισμένους.
Ο ριζοσπαστισμός της αναζήτησης
Από την άλλη, ο λαϊκός ριζοσπαστισμός είναι ο πραγματικά στηρικτικός φορέας, κάθε ευνοϊκής πολιτικής, κινηματικής εξέλιξης. Αργά, βασανιστικά, παλίνδρομα, μέσα από δύσκολα ερωτήματα, συνειδητοποιείται ακολουθώντας την ανιούσα. Μπροστά στα μάτια μας συντελείται η δύσβατη, η πραγματικά δύσκολη πολιτικοποίηση. Πέρα από γενικολογίες, αφορισμούς και εύκολες καταγγελίες, αναζητείται σήμερα, η πολιτική διέξοδος. Ανιχνεύονται οι προϋποθέσεις της.
Οι πιο ελπιδοφόρες αναζητήσεις, τοποθετούν τις ιδέες τους στο έδαφος της νέας πολιτικής προοπτικής. Οι οπτιμιστές, οι άνθρωποι των ανοικτών οριζόντων, δυσκολεύονται πιο πολύ από όλους. Το μέλλον δεν είναι δυνατόν να περιγραφεί, να δοθεί στο σήμερα με μορφή συνταγής προς εκτέλεση. Πρέπει, πέρα από τις μορφές –μέσα από τις οποίες τα πάντα γίνονται κατανοήσιμα και χειροπιαστά– να προσεγγιστεί ως προς την ουσία.
Οι δεσμοί εκπροσώπησης έχουν διαρραγεί (ένας στους τρεις, δεν εκπροσωπείται στο σημερινό πολιτικό στερέωμα) και εκεί βρίσκεται το επίκεντρο. Η δημοκρατία, εκεί θα πιστοποιηθεί, εκεί θα μετρηθούν τα βήματά της. Το αίτημα για αδιαμεσολάβητη, αμεσοδημοκρατική παρουσία, δεσπόζει. Ο δημοψηφισματικός χαρακτήρας, η εκπροσώπηση διά μέσου κληρωτών, ήδη τέθηκαν. Η απεξάρτηση του πολιτικού συστήματος από τη διαπλοκή και τα ΜΜΕ, επίσης. Θα αναζητηθούν μέτρα.
Η δημοκρατία ως ουσία, και όχι ως επίφαση, η κάθαρση του πολιτικού από τον παρασιτισμό, η κατοχύρωση παρόμοιων στόχων, με όρους ελευθερωτικούς και όχι παγιδευτικούς, καταδυναστευτικούς, στο πλαίσιο μιας νέας καταστατικής αρχής της πολιτείας, είναι επίσης δεδομένα.
Γύρω από τέτοιου είδους ζητήματα, θα δημιουργηθούν τα πεδία των ρήξεων στην επόμενη φάση. Από τα οποία, κανείς δεν θα μπορέσει να υπεκφύγει με αφηρημένες ιδεολογικές καταγγελίες, και γενικόλογες πολιτικές στάσεις.
