του Ρούντι Ρινάλντι
Σύμφωνα με το αγγλικό λεξικό Collins, ο όρος «Permacrisis» χαρακτηρίστηκε ως «λέξη της χρονιάς 2022». Πρόκειται για μια κατασκευασμένη λέξη, σύνθετη, από το permanent (μόνιμο, με διάρκεια) και το crisis (κρίση). Μια λέξη που δηλώνει το «μόνιμη κρίση» και, σύμφωνα με το λεξικό, «εκτιμάται πως απηχεί την αίσθηση του να ζει κανείς σε μια περίοδο πολέμου, υψηλού πληθωρισμού και πολιτικής αστάθειας». Όπως δήλωσε ο κ. Άλεξ Μπίκροφτ, διευθυντής του οργανισμού που εκδίδει το λεξικό Collins, η λέξη permacrisis «συμπυκνώνει το πόσο πραγματικά απαίσιο ήταν το 2022 για τόσους πολλούς ανθρώπους… η γλώσσα μπορεί να είναι ο καθρέφτης για το τι συμβαίνει στην κοινωνία και στον κόσμο γενικότερα, και φέτος αντιμετωπίζουμε τη μια πρόκληση μετά την άλλη… βρισκόμαστε σε μια συνεχή κατάσταση αβεβαιότητας και ανησυχίας αφού ζήσαμε την αναταραχή που προκλήθηκε από το Brexit, την πανδημία, τον πόλεμο στην Ουκρανία, την πολιτική αστάθεια, την ενεργειακή κρίση και την κρίση στο κόστος ζωής» (HuffPost Greece, 1/11/2022).
Πρώτη διαπίστωση: κανείς δεν μπορεί να αποκρύψει την κατάσταση σκληρής παρατεταμένης κρίσης, κρίσης συστημικής, δομικής και πολυοργανικής, κρίσης που εκδηλώνεται σε πολλαπλές σφαίρες της κοινωνικής ζωής. Δηλαδή δεν βρισκόμαστε σε μια ήπια, αποκλειστικά οικονομική κρίση που θα περάσει σύντομα. Στο έδαφος λοιπόν αυτής της συστημικής κρίσης οι άρχουσες δυνάμεις, αυτές που υποτίθεται κρατούν το τιμόνι και νομίζουν ότι οδηγούν τον πλανήτη σαν μαθητευόμενοι μάγοι, προσφεύγουν εδώ και δεκαετίες σε σκληρά πακέτα λιτότητας, σε προγράμματα αρπαγής πλούτου από όλες τις γωνιές της Γης, και σε μια πρωτοφανή ένταση της εκμετάλλευσης και διάλυσης των εργασιακών σχέσεων και δικαιωμάτων.
Δεύτερη διαπίστωση: τώρα, το καινούριο της ειδικής φάσης που έχουμε εισέλθει είναι η κήρυξη ολοένα και συχνότερα του καθεστώτος έκτακτης ανάγκης. Η permacrisis συνοδεύεται από την emergency, δηλαδή την κατάσταση έκτακτης ανάγκης, όπου δεν ισχύει η κανονικότητα που ξέραμε. Αυτή είναι παρελθόν, όπως τονίζουν σε κάθε ευκαιρία οι πολιτικές και οικονομικές ελίτ (χαρακτηριστική η δήλωση Μακρόν «ήρθε το τέλος της ευημερίας» ή του Σόιμπλε «βάλτε δεύτερο πουλόβερ μέσα στο σπίτι»). Η πρόβα τζενεράλε έγινε με την πανδημία, όπου επιβλήθηκε ένα έκτακτο καθεστώς περιορισμών, αποστασιοποίησης, εγκλεισμού και καραντίνας σε διαστάσεις πρωτόγνωρες στην ιστορία, που αφορούσε όλο τον πληθυσμό. Σωστά ορισμένοι διανοούμενοι το χαρακτήρισαν «παγκόσμιο πραξικόπημα».
Πούτιν, Σι και νέα «κανονικότητα»
Πρόσφατα ο Βλ. Πούτιν, σε ομιλία του στη 19η συνάντηση της Διεθνούς Λέσχης Συζητήσεων Valdai (27/10/2022), αναφερόμενος στον Δυτικό κόσμο διαπίστωσε ότι έχει εμπλακεί «σε μια μεγάλη συστημική κρίση που επηρεάζει, εκτός από τη στρατιωτικοπολιτική σφαίρα, και την οικονομική και ανθρωπιστική σφαίρα». Στη συνέχεια όμως παραδέχθηκε: «Η κρίση έχει πάρει πράγματι παγκόσμια διάσταση και έχει επηρεάσει τους πάντες. Δεν πρέπει να υπάρχουν αυταπάτες γι’ αυτό». Επομένως και η νέα ήπειρος που ανακάλυψε, η «Ευρασία» (η Ευρώπη, πλέον, κατά Πούτιν, αποτελεί ένα μικρό δυτικό τμήμα της ευρασιατικής ηπείρου), εμπλέκεται στη συστημική κρίση. Ή, τουλάχιστον, επηρεάζεται από αυτήν.
Ο επανεκλεγείς Κινέζος πρόεδρος Σι, από το βήμα του 20ού συνεδρίου του Κ.Κ. Κίνας, αναφέρθηκε λίγο, ελάχιστα θα λέγαμε, στη διεθνή κατάσταση. Στην ομιλία του (24.000 λέξεις) λείπουν εντελώς οι λέξεις καπιταλισμός, ιμπεριαλισμός, εκμετάλλευση, κρίση. Η κινεζική «σοφία» εκφράζεται πλέον με άλλη γλώσσα: αρμονία, ευημερία, πολυμέρεια, όλα αυτά με «κινεζικά χαρακτηριστικά», είναι το μοτίβο της. Στις ελάχιστες αναφορές στη διεθνή κατάσταση θα διαβάσουμε τα εξής: «Ταυτόχρονα, ωστόσο, η πανδημία, που συμβαίνει κάθε έναν αιώνα, είχε εκτεταμένες επιπτώσεις. Η αντίδραση κατά της παγκοσμιοποίησης αυξάνεται και ο προστατευτισμός εντείνεται. Η παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη είναι υποτονική, οι περιφερειακές συγκρούσεις και αναταραχές είναι συχνές και τα παγκόσμια ζητήματα γίνονται πιο έντονα. Ο κόσμος έχει εισέλθει σε μια νέα περίοδο αναταράξεων και αλλαγών».
Πιο ουδέτερη περιγραφή δεν γίνεται! Ο «καπιταλιστής» Πούτιν είναι πιο εκφραστικός από τον «κομμουνιστή» Σι. Η διαπίστωση όμως του Σι ότι «η παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη είναι υποτονική» περιλαμβάνει και την Κίνα, αφού οι ρυθμοί ανάπτυξης έχουν περιοριστεί σε ένα 4%, και φαίνεται ότι η πανδημία, η υποχώρηση του παγκόσμιου εμπορίου και ο προστατευτισμός στον οποίο καταφεύγουν διάφορες χώρες θα πλήξουν την κινεζική οικονομία στο προσεχές μέλλον. Η δε εκτίμηση πως «η Κίνα δεν μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς τον υπόλοιπο κόσμο, και ο κόσμος έχει επίσης ανάγκη την Κίνα», δηλώνει τα «δεσμά» που έχει η Κίνα με την παγκοσμιοποίηση.
Δεν ζούμε λοιπόν απλά σε «περίοδο αναταράξεων και αλλαγών». Ζούμε σε μια περίοδο έντασης της πολυοργανικής παγκόσμιας κρίσης, που τροφοδοτεί οξύτατους ανταγωνισμούς ανάμεσα στα βασικά κέντρα, και οδηγεί στην ενδυνάμωση της τάσης προς τον πόλεμο. Επίσης ζούμε σε μια περίοδο έντασης της επίθεσης στις βασικές μάζες (ναι, γνωρίζουμε ότι ο όρος δεν αρέσει, αλλά αυτό συμβαίνει) και οδηγούμαστε σε σκληρές στρατοπεδεύσεις και γενικευμένες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Αυτό το πλαίσιο θα είναι μια «κανονικότητα» που κανείς δεν ξέρει πόσο θα διαρκέσει. Μέσα σε αυτήν την «κανονικότητα» θα υπάρξουν οι αναταράξεις και οι αλλαγές για τις οποίες κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι θα είναι προς το καλύτερο για τους λαούς και τους εργαζόμενους όλου του κόσμου.
Ελλάδα ελλαδίτσα…
Να ισχυριστεί κανείς ότι η Ελλάδα εισέρχεται σε αυτήν την ταραγμένη περίοδο κάπως προετοιμασμένη και με μια στρατηγική διεξόδου ή και προστασίας (βιοτικού επιπέδου, εδαφικής ακεραιότητας, εθνικής κυριαρχίας κ.λπ.) θα ισοδυναμούσε με ανέκδοτο.
Η Ελλάδα έχει ήδη κτυπηθεί, και μάλιστα βαριά, μέσα στην κρίση με μια σχεδόν επίσημη χρεοκοπία (2010), έχασε το 25% του ΑΕΠ της, δημεύτηκε στους Δανειστές όλη η δημόσια περιουσία για 99 χρόνια, «απολιπάνθηκαν» τα μεσαία στρώματα και κτυπήθηκαν άγρια μισθωτοί και συνταξιούχοι χάνοντας μεγάλο μέρος από το εισόδημα ή την περιουσία τους (πρώτη κατοικία, κόκκινα δάνεια, ανεργία, τιμάριθμος κ.ο.κ.). Η χώρα βίωσε ένα τρίτο –πιο σκληρό από όλα– μνημόνιο που ψήφισαν όλα τα συστημικά κόμματα, και είδε να δυναμώνουν οι γεωπολιτικές απειλές γύρω της, ιδιαίτερα οι επεκτατικές και απειλητικές διαθέσεις της Τουρκίας. Βίωσε με ιδιαίτερο τρόπο και το δίχρονο της πανδημίας, με καραντίνες μεγάλης διάρκειας και ρεκόρ θανάτων λόγω της εγκληματικής κυβερνητικής πολιτικής διάλυσης και ιδιωτικοποίησης του ΕΣΥ.
Τώρα βιώνουμε ένα κρεσέντο σκανδάλων και σαπίλας που εκφράζεται από την αλαζονεία της κυβέρνησης και της σύμφυσης πολιτικού κόσμου-αρπακτικών ελίτ-υποκόσμου, από τη διαφθορά, τη διάβρωση και διάλυση μεγάλων τμημάτων του ευρύτερου κρατικού μηχανισμού. Και όλοι μας λένε ότι «πάμε καλά», ότι αυτό είναι πάνω-κάτω το πλαίσιο μέσα στο οποίο η Ελλάδα πρέπει να κινηθεί (ευρωατλαντισμός, εκσυγχρονισμένος μεταπρατισμός). Μια χώρα-κόμβος, ή σκέτο «χώρος» για βάσεις ή για μεγάλες αρπαχτές. Με κομπασμό μας λένε ότι είμαστε «στρατηγικός εταίρος», «προχωρημένο φυλάκιο της Δύσης» και άλλα φαιδρά, προκειμένου να κρύψουν την πραγματική ποιότητα: μετανεωτερική οργανική αποικία του Δυτικού στρατοπέδου, και μάλιστα σε κατάσταση βουλιάγματος, σήψης, παρατεταμένης πολιτιστικής κρίσης.
Σε αυτήν την κατάσταση μας βρίσκει η «permacrisis», σε αυτήν την κατάσταση μας βρίσκει η πολυοργανική κρίση, σε αυτήν την κατάσταση αντικρίζουμε την «περίοδο αναταράξεων και αλλαγών». Με έντονο υπαρξιακό κίνδυνο!
Η συνειδητοποίηση της κατάστασης είναι όρος για να τεθούν οι βάσεις μιας αντιστροφής. Για να χαραχθεί μια άλλη στρατηγική. Για να έχει η Ελλάδα και ο λαός της μια υπόσταση στον ταραγμένο κόσμο που ξεπροβάλλει. Το έργο είναι δύσκολο, αλλά δεν μπορούμε να είμαστε απλά θεατές και να κλαίμε τη μοίρα μας, ή να περιμένουμε από τους τρανούς να μας σώσουν. Αυτοί έχουν άλλες προτεραιότητες, και μας βλέπουν σαν «ασήμαντη παράμετρο»…
