Στις Βρυξέλλες τα προβλήματα των εργαζομένων στα ναυπηγεία και των απεργών της Coca-Cola
Του Χρήστου Πραμαντιώτη
Δεν είναι μυστικό -απεναντίας είναι αποτέλεσμα πολιτικής πολλών ετών- ότι η ναυπηγική και ναυπηγοεπισκευαστική βιομηχανία της Ελλάδας εμφανίζει εικόνα παρακμής. Ο άλλοτε δυναμικός αυτός κλάδος της οικονομίας βρίσκεται σήμερα να μετράει πολλές ανοιχτές πληγές, η πλέον εμφανής από τις οποίες είναι το 90% ανεργίας που παρουσιάζει. Εξίσου σημαντική εικόνα και το γεγονός ότι οι τρεις βασικές μονάδες που συγκροτούν τον κλάδο, Σκαραμαγκάς, Ελευσίνα, Νεώριο, και η Ζώνη του Περάματος, βρίσκονται ουσιαστικά εκτός αγοράς (παγκόσμιας και εγχώριας) έχοντας υποστεί αλλεπάλληλες ιδιωτικοποιήσεις, «υποβρύχιες» τροπολογίες στη Βουλή, «ποινές» και απαγορεύσεις από τις ευρωπαϊκές αρχές. Και έχοντας βέβαια να αντιμετωπίσουν την πλήρη ανυπαρξία οποιουδήποτε σχεδίου ανασυγκρότησης από την πλευρά των κυβερνήσεων.
Τι έχουμε, λοιπόν, μπροστά μας; Την εικόνα κατάρρευσης ενός ολόκληρου κλάδου που συμπαρασύρει χιλιάδες εργαζόμενους με τις οικογένειές τους αλλά και ολόκληρες περιοχές (το Πέραμα είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα). Η εικόνα συμπληρώνεται από την αντίφαση να συμβαίνουν όλα αυτά σε μια χώρα που χαρακτηρίζεται παραδοσιακά ναυτιλιακή και σε μια χώρα όπου η ποντοπόρος ναυτιλία συχνά γεμίζει με τα οικονομικά της «κατορθώματα» τις στήλες των διεθνών και ελληνικών οικονομικών εφημερίδων.
Όλον αυτόν τον σύνθετο καμβά καταστροφής είχαν την ευκαιρία να… διεθνοποιήσουν αυτή την εβδομάδα εκπρόσωποι των τοπικών κοινωνιών και εργαζόμενοι-απολυμένοι-απλήρωτοι των ναυπηγείων, οι οποίοι βρέθηκαν στις Βρυξέλλες, καλεσμένοι της ευρωβουλευτίνας του ΣΥΡΙΖΑ, Κωνσταντίνας Κούνεβα. Επαφές στο κτίριο του Ευρωκοινοβουλίου, ενημερώσεις και συσκέψεις με «ομόλογους» κλάδους της υπόλοιπης Ευρώπης, και στο τέλος μια συνέντευξη Τύπου έθεσαν επί τριήμερο την υπόθεση στο μεγάλο κάδρο, βγάζοντάς την έξω από τα ελληνικά σύνορα και προσγειώνοντας τις εργασιακές, οικονομικές και κοινωνικές της παραμέτρους στην «καρδιά της Ευρώπης». Ένα έργο και ένα καθήκον που έχει αποποιηθεί η ελληνική κυβέρνηση, η οποία στα πυκνά ταξίδια της ασχολείται με… άλλα ζητήματα.
Πρέπει να αρθούν άμεσα οι απαγορεύσεις της Ε.Ε.
Όμως, ποιο μήνυμα μετέφεραν σε όλες τις επαφές που είχαν στις Βρυξέλλες εργαζόμενοι-άνεργοι των ναυπηγείων και εκπρόσωποι της πόλης του Περάματος, στο οποίο η ναυπηγοεπισκευή έδινε ζωή και τώρα είναι μια πόλη σε ανθρωπιστική κρίση; «Τα πλοία ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο, και για όλες τις εταιρίες του κόσμου. Δεν εξαρτώνται από την εθνική οικονομία. Για το λόγο αυτό θα μπορούσε, κάλλιστα, να απασχολείται όλο το προσωπικό των ναυπηγείων και να είναι αυτός ο κλάδος η ατμομηχανή της οικονομίας στην Ελλάδα», λέει στον Δρόμο ο Βασίλης Τσιμπίδης, συνδικαλιστής στον Σκαραμαγκά, απλήρωτος για χρόνια, αν και δικαιωμένος από δικαστικές αποφάσεις. Οι συνάδελφοί του στα Ναυπηγεία Ελευσίνας, 550 εργαζόμενοι, είναι 9 μήνες απλήρωτοι, στο ναυπηγείο της Σύρου, 300 εργαζόμενοι εκεί, υπάρχουν επίσης οφειλόμενα δεδουλευμένα. Συνολικά όμως δεν υπάρχει έργο.
«Για τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά, όπως γνωρίζετε υπάρχουν από το 2010 οι απαγορεύσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Απαγορεύεται για 15 χρόνια να επισκευάζονται εμπορικά πλοία και πολεμικά πλοία άλλων χωρών. Πρέπει άμεσα, αύριο το πρωί, να αρθούν όλες αυτές οι απαγορεύσεις για εμπορικά πλοία και ξένα πολεμικά, αλλά και για το τροχαίο υλικό. Το τελευταίο ήταν μια επιχείρηση που παρήγαγε όλα τα βαγόνια του ΟΣΕ, του ΗΣΑΠ. Όλα έχουν κατασκευαστεί από ελληνικά χέρια, είχαμε τεράστιες δυνατότητες και το αποδείξαμε παραδίδοντας 359 βαγόνια σε έξι-επτά χρόνια. Εάν αρθούν ανεξαιρέτως όλες οι απαγορεύσεις και λειτουργήσει το ναυπηγείο Σκαραμαγκά, αυτό θα είναι μια επανεκκίνηση της ναυπηγικής βιομηχανίας» λέει ο κ. Τσιμπίδης, που συμμετείχε στην «αποστολή των Βρυξελλών». Όπως υπογραμμίζει ο ίδιος, «…υπάρχουν ήδη έτοιμες προτάσεις και σχέδια για πράσινα πλοία, μετατροπή πλοίων από πετρέλαιο σε καύσιμο με φυσικό αέριο, για μια τράπεζα αναπτυξιακής πολιτικής που θα δώσει στήριξη, και βεβαίως υπάρχει το εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό. Αυτούς τους τεχνίτες που τώρα τους συναντάς άλλον στην Ινδία, άλλον στην Κίνα. Αναγκαζόμαστε και δουλεύουμε από εδώ και από εκεί, αντί να συγκεντρώσουμε την γνώση μας και την απασχόλησή μας εδώ. Προϋπόθεση για όλα είναι να αρθούν οι απαγορεύσεις της Ε.Ε.».
Σημειώνεται ότι οι απαγορεύσεις αφορούν τον καταστροφικό περιορισμό να μην μπορούν τα ναυπηγεία να αναπτύξουν καμιά άλλη δραστηριότητα πέραν των παραγγελιών του Πολεμικού Ναυτικού. Ο περιορισμός βασίζεται στη συμφωνία του Γ. Παπακωνσταντίνου, επί κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου, με την Κομισιόν, προκειμένου να μην καταβληθεί πρόστιμο που είχε επιβληθεί στην Ελλάδα με το αιτιολογικό των παράνομων κρατικών ενισχύσεων.
Μεγάλο οικονομικό και κοινωνικό πλήγμα
«Όταν τα Ναυπηγεία της Ζώνης λειτουργούσαν, απασχολούσαν πάνω από είκοσι χιλιάδες εργαζόμενους και πάρα πολλές εκατοντάδες επιχειρήσεις που λειτουργούσαν περιμετρικά του λιμανιού, είτε επρόκειτο για μηχανουργεία, ξυλουργεία, ηλεκτρολογεία και μια σειρά συναφή επαγγέλματα. Με την κατάσταση όπως έχει εξελιχθεί, αυτά έπαψαν να λειτουργούν. Άρα μιλάμε για ένα ακόμα μεγάλο οικονομικό, κοινωνικό πλήγμα, που το όριό του δεν είναι μόνο η περιοχή μας. Είναι ο ευρύτερος Πειραιάς», λέει από την πλευρά του ο δήμαρχος Περάματος, Γιάννης Λαγουδάκης, που βρέθηκε και αυτός στις Βρυξέλλες με την αποστολή. Όπως αναφέρει στον Δρόμο, «το ζήτημα είναι αν υπάρχει η πολιτική βούληση να συνεχίσει να υπάρχει στην Ελλάδα η επισκευαστική, κατασκευαστική βιομηχανία».
Είναι εξαιρετικά σημαντικό, λέει ο ίδιος, «να υπάρξει μέριμνα για τους μακροχρόνια ανέργους. Υπάρχουν άνθρωποι που είναι 4, 5 ή και περισσότερα χρόνια άνεργοι. Είναι άνθρωποι που θα αντιμετωπίσουν αδυναμία να συνταξιοδοτηθούν, που οι οικογένειές τους εδώ και πολλά χρόνια υποφέρουν. Νομίζω ότι είναι από τα πρώτα σημεία της πίεσης που πρέπει να ασκηθεί λοιπόν και στην Ελλάδα αλλά και στην Ε.Ε., που είναι υπεύθυνη, με μια σειρά επιλογές που έχει κάνει, για την κατάσταση που υπάρχει στην κατασκευή και ναυπηγοεπισκευή στην Ελλάδα. Υπάρχει η δυνατότητα να δοθεί δουλειά σε ανθρώπους και κάποιοι με τις επιλογές τους, τους το στερούν. Αυτό είναι το κυρίαρχο ζήτημα».
Βαρύς φόρος
Στην αποστολή στις Βρυξέλλες συμμετείχε επίσης ο Τάκης Καραγιαννάκης, άνεργος από τη Ναυπηγοεπισκευαστική Χώνη Περάματος και εδώ και λίγους μήνες πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Περάματος. Η διπλή αυτή ιδιότητα του επιτρέπει να μιλήσει πιο συνολικά. Με την κατάσταση στη Ναυπηγοεπισκευή, το Πέραμα πληρώνει βαρύ φόρο. «Έχουμε ακραία φαινόμενα φτωχοποίησης και χιλιάδων ανέργων της ναυπηγοεπισκευαστικής δραστηριότητας, που δούλευαν άμεσα σε αυτή, οι οποίοι έχουν χάσει κάθε δικαίωμα, επειδή πλέον δεν έχουν τα ένσημα που απαιτούνται για οποιαδήποτε παροχή, είτε σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, είτε για επιδόματα ανεργίας κ.λπ. Αυτά όλα έχουν τελειώσει εδώ και χρόνια και βρίσκονται στο έλεος του θεού. Ένα ζήτημα, λοιπόν, που μας απασχολεί είναι πώς αυτός ο κόσμος μπορεί να στηριχθεί μέσα από ένα πρόγραμμα κάλυψης των άμεσων αναγκών του και ταυτόχρονα να γίνει προσπάθεια για επαναλειτουργία της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης», λέει ο κ. Καραγιαννάκης, σημειώνοντας παράλληλα ότι «παραμένουν σοβαρά προβλήματα υποδομών και τεχνολογικού εκσυγχρονισμού ώστε να μπορεί να λειτουργήσει ανταγωνιστικά αυτός ο κλάδος. Ό,τι και να κάνεις, και για το θέμα των υποδομών και του τεχνολογικού εκσυγχρονισμού, εάν δεν λυθεί το πρόβλημα της χρηματοδότησης, δεν θα υπάρχει αποτέλεσμα. Για να εξασφαλιστεί χρηματοδότηση, πρέπει να λειτουργεί το πιστωτικό σύστημα, που στην Ελλάδα δεν λειτουργεί τα τελευταία χρόνια. Δεν χρηματοδοτεί και δεν εγγυάται τέτοιες δραστηριότητες. Δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με μια πολυδιάσπαση ευθυνών αυτή η κατάσταση στον κλάδο, θεωρούμε ότι πρέπει να υπάρξει ένας ενιαίος φορέας, με ουσιαστική παρέμβαση του Δημοσίου, για να αντιμετωπιστούν αυτά τα προβλήματα».
Το θέμα, πάντως, θεωρεί ο ίδιος ότι είναι άμεσα συνδεδεμένο και με την εξέλιξη που θα υπάρξει για την ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ, «για τον οποίο έχει δρομολογηθεί η πλήρης ιδιωτικοποίησή του, με την πώληση του 67% των μετοχών του, μέσω ΤΑΙΠΕΔ, σε ιδιώτες. Πιθανότατα την Cosco. Όσο αυτή η διαδικασία είναι σε εξέλιξη, κανείς δεν ασχολείται με το τι θα γίνει με τη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη, γιατί η κυβέρνηση δεν θέλει να δεσμεύσει το καινούργιο αφεντικό του λιμανιού. Η Ζώνη καλύπτει ένα μεγάλο κομμάτι του λιμανιού, ως χώρο για τη δραστηριότητά της. Η επιλογή της κυβέρνησης είναι να μην δεσμευθεί ότι θα παραμείνει χώρος ναυπηγοεπισκευαστικής δραστηριότητας, αλλά να γίνει χώρος για κοντέινερ ή ό,τι άλλο ενδιαφέρει τον καινούργιο ιδιοκτήτη. Εάν πάει το λιμάνι σε ιδιώτη, αυτό θα είναι μια ταφόπλακα σε αυτό που ξέρουμε ως ναυπηγοεπισκευαστική δραστηριότητα, καθώς αυτό που ενδιαφέρει την Cosco δεν είναι να κάνει ναυπηγείο ή να συντηρήσει μια ναυπηγοεπισκευαστική δραστηριότητα, αλλά να κάνει αυτό που την ενδιαφέρει, δηλαδή τη διαμετακόμιση. Και ενδεχομένως να διατηρήσει μια πολύ μικρή βάση ναυπηγοεπισκευαστική, που είναι αναγκαία για κάθε μεγάλο λιμάνι».
Είναι σαφές ότι για το Πέραμα, ο θάνατος της Ζώνης έχει επεκταθεί σε όλη την τοπική κοινωνία. Και αυτό ακούστηκε με δυνατή φωνή τις προηγούμενες ημέρες στο κέντρο της Ε.Ε.
Η φωνή του μποϊκοτάζ στο Ευρωκοινοβούλιο
Να σπάσει η «ομερτά» των ελληνικών ΜΜΕ απέναντι στον αγώνα των απολυμένων της Coca-Cola και στην καμπάνια τους για το μποϊκοτάζ των προϊόντων της 3Ε, ζήτησαν από την Αίθουσα Τύπου του Ευρωκοινοβουλίου, στις Βρυξέλλες, εργαζόμενοι της εταιρίας από το εργοστάσιο της Θεσσαλονίκης. Βρέθηκαν και αυτοί στη βελγική πρωτεύουσα, μαζί με εργαζόμενους-άνεργους του Σκαραμαγκά και εκπροσώπους της πόλης του Περάματος, προσκεκλημένοι της ευρωβουλευτίνας Κωνσταντίνας Κούνεβα.
Στη συνέντευξη Τύπου που έδωσαν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ο πρόεδρος του σωματείου της Θεσσαλονίκης Γρηγόρης Παπαδόπουλος και ο γραμματέας της Ομοσπονδίας εργαζομένων Εμφιαλωμένων Ποτών, Λάζαρος Τσελεπής, κατήγγειλαν την τακτική της εταιρίας που εδώ και επτά χρόνια κλείνει μονάδες παραγωγής στην Ελλάδα (6 μονάδες από το 2006), απολύει εργαζόμενους και αντικαθιστά τον τομέα της διακίνησης με υπεργολαβίες. Ανάλογη τακτική εφαρμόζει η Coca-Cola και στην Ισπανία.
Οι εργαζόμενοι της Coca-Cola Θεσσαλονίκης, που έχουν συμπληρώσει 14 μήνες απεργιακής κινητοποίησης, επισήμαναν ότι, παρά την αποσιώπησή της από τα ΜΜΕ, η καμπάνια του μποϊκοτάζ, για την οποία έχουν κυριολεκτικά οργώσει την Ελλάδα, έχει συμβάλει ήδη σε μια πτώση 20% στις πωλήσεις της εταιρίας, γεγονός το οποίο αποτελεί ένδειξη αλληλεγγύης μέρους της ελληνικής κοινωνίας στον αγώνα τους. Τόνισαν, ακόμη, ότι δεν θα υποχωρήσουν μέχρι η εταιρία να πάρει πίσω τις απολύσεις και να ξανανοίξει το εργοστάσιο.
Στη διάρκεια της παραμονής τους στις Βρυξέλλες, είχαν για άλλη μια φορά την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με συναδέλφους τους από άλλες μονάδες της πολυεθνικής, αλλά και με εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Εργαζομένων στα Τρόφιμα και Ποτά, να ενημερώσουν και να ανταλλάξουν γνώμες και εμπειρίες.
Ο συντονισμός και η κοινή δράση, πάντως, παραμένουν δύσκολα ζητούμενα. Είναι χαρακτηριστικό ότι εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Εργαζομένων στα Τρόφιμα και Ποτά, όταν ερωτήθηκε, αρνήθηκε ότι γνωρίζει τον αγώνα που ξεδιπλώνουν μέσω του μποϊκοτάζ οι εργαζόμενοι της Coca-Cola στην Ελλάδα. Το περίεργο είναι ότι οι τελευταίοι είχαν ενημερώσει για το μποϊκοτάζ τούς εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας από τον περασμένο Μάρτιο, σε ειδική συνάντηση στη Μαδρίτη, όταν μάλιστα τους είχαν δώσει και υλικό για τον αγώνα τους… προτείνοντάς τους μάλιστα και κοινές δράσεις, «καθώς η πολυεθνική κινείται ενιαία παντού».
«Δεν θα της περάσει της Coca-Cola, εμείς θα συνεχίσουμε τον αγώνα μας. Αν η εταιρία θέλει να έχει πωλήσεις και κέρδη στην Ελλάδα, πρέπει να έχει εργοστάσιο και παραγωγή», είναι το μήνυμα που στέλνει προς… κάθε κατεύθυνση ο πρόεδρος του σωματείου της Θεσσαλονίκης.
