Η σύλληψη του 32χρονου Καταλανού τραγουδιστή Πάμπλο Χασέλ μετά από εισβολή των ειδικών δυνάμεων σε πανεπιστημιακό ίδρυμα έκανε τον γύρο του κόσμου. Και αποκάλυψε, όσο καμία άλλη ανάλογη υπόθεση μέχρι τώρα, τον ακραίο και διαχρονικό αυταρχισμό του ισπανικού κράτους απέναντι σε όσους τολμούν να αμφισβητήσουν, έστω και λεκτικά, το αφήγημά του. Ο Χασέλ είναι βέβαια μόνο ένας από τους πολλούς διωχθέντες από το καθεστώς της Μαδρίτης, τις «κόκκινες γραμμές» του οποίου υποστηρίζει με νύχια και με δόντια σύμπαν το ισπανικό πολιτικό κατεστημένο. Αυτές οι «κόκκινες γραμμές» έχουν αποτυπωθεί στο πετσί χιλιάδων υπηκόων του ισπανικού κράτους: βουλευτές, καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι, μέλη μαζικών κινημάτων και απλοί πολίτες έχουν κατά καιρούς συλληφθεί και καταδικαστεί σε βαριές ποινές από το Ειδικό Πολιτικό Δικαστήριο που κληροδότησε ο Φράνκο στους διαδόχους του. Οι κατηγορίες είναι καρμπόν για όλους: «απολογία υπέρ της τρομοκρατίας», «υποκίνηση σε ανταρσία», «προσβολή του Βασιλέως», «προσβολή των κρατικών θεσμών» κ.ο.κ.
Αυτά η γκάμα, που παραπέμπει σε παλιότερες σκοτεινές εποχές, είναι το οπλοστάσιο του ισπανικού καθεστώτος για να τρομοκρατεί και να φιμώνει τους αντιπάλους του. Φυσικά η ευρωκρατία, τόσο ευαίσθητη στην καταπάτηση της ελευθερίας λόγου κ.λπ. σε τρίτες χώρες (όσο πιο μακρινές είναι αυτές, τόσο αυξάνεται η επιλεκτική ευαισθησία…), σφυρίζει αδιάφορα μπροστά σε αυτό το αίσχος διαρκείας. Σήμερα μάλιστα πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, της δικής μας συμπεριλαμβανομένης, «εμπνέονται» ανοιχτά από το ισπανικό μοντέλο, το οποίο πέρασε απευθείας από τη δικτατορία στη… μεταδημοκρατία. Ταυτόχρονα μια σειρά «προοδευτικές» δυνάμεις, οι οποίες τώρα σέρνονται υποκριτικά και πολιτικάντικα πίσω από την κατακραυγή που έχει προκαλέσει η σύλληψη του Χασέλ, φροντίζουν να μην βάλουν στο στόχαστρο το κατασταλτικό οικοδόμημα βάσει του οποίου διώκεται και φυλακίζεται κάποιος επειδή π.χ. «πρόσβαλε» τον βασιλιά. Πόσο μάλλον που τη συνέχιση αυτής της ακραίας καταστολής δεν την εφαρμόζει πια κάποιος κακός δεξιός Ραχόι, αλλά η κεντροαριστερή συγκυβέρνηση του «σοσιαλιστή» Σάντσεθ με τον «ριζοσπάστη» Ιγκλέσιας…
Η Μαδρίτη προσεύχεται: «Παρελθέτω απ‘ εμού το ποτήριον τούτο»
Μ’ αυτά και μ’ αυτά, πέρασε στα ψιλά ένα ακόμη σημαντικό γεγονός: οι εκλογές της περασμένης Κυριακής στην Καταλονία για την ανάδειξη της νέας τοπικής βουλής. Εύλογη η υποβάθμισή τους, αφού αποτέλεσαν νέο χαστούκι στο αφήγημα ενός κράτους χωρίς καμιά πραγματική συνοχή, εκατομμύρια υπήκοοι του οποίου ασφυκτιούν κάτω από την εξουσία του. Τι συνέβη λοιπόν σε αυτές τις… μη περίφημες εκλογές; Η βασική είδηση είναι ότι, για πρώτη φορά, οι δυνάμεις που επιδιώκουν την ανεξαρτησία της Καταλονίας απέσπασαν την απόλυτη πλειοψηφία όχι μόνο σε βουλευτικές έδρες, αλλά και σε ποσοστό (βλ. πίνακα). Ενώ όλοι μαζί οι ακραιφνείς υπερασπιστές μιας ανύπαρκτης «ισπανικής εθνικής ενότητας» (από τους σοσιαλιστές ως τους νοσταλγούς του Φράνκο) μετά βίας συγκεντρώνουν πλέον λίγο πάνω από το 40%. Αυτό το «ατυχές» αποτέλεσμα, τρία χρόνια μετά την άνευ προηγουμένου καταστολή που ακολούθησε το δημοψήφισμα για την καταλανική Ανεξαρτησία, και παρά το στόμωμα της τακτικής που ακολούθησαν τα κόμματα που την υποστηρίζουν, δείχνει το πείσμα του καταλανικού λαού, που κάνει σαφές ότι δεν αποδέχεται την ισπανική επικυριαρχία.
Το χαστούκι της κάλπης επιχειρήθηκε να κρυφτεί κάτω από παραπλανητικούς τίτλους, που πρόβαλαν την πρωτιά των φιλοϊσπανών σοσιαλιστών και τη δυναμική εισβολή του ακροδεξιού Vox στην καταλανική βουλή. «Ξέχασαν» ότι η ενίσχυση και των δύο αυτών δυνάμεων, που επισημοποιεί την αλλαγή των συσχετισμών στο εσωτερικό του «ισπανικού» στρατοπέδου, οφείλεται στην εξευτελιστική βουτιά των νεοφιλελεύθερων Ciudadanos και στην πορεία του κάποτε κραταιού δεξιού Λαϊκού Κόμματος προς την εξαφάνιση. Ό,τι και να πουν, όμως, οι απολογητές του μεταφρανκικού καθεστώτος, το πρόβλημα παραμένει: τα κόμματα που επιδιώκουν μια ανεξάρτητη Καταλονία, σε όσους «τοίχους» και αν έπεσαν, όσο κι αν απέτυχαν αντιμετωπίζοντας την αδιαλλαξία της Μαδρίτης με αποφυγή της βίας και σεβασμό στους δημοκρατικούς κανόνες, όχι μόνο δεν «τιμωρούνται» από τη βάση τους, αλλά και ενισχύονται σαν ρεύμα συνολικά. Το εθνικό και το κοινωνικό ζήτημα, αξεδιάλυτα δεμένο το ένα με το άλλο, έρχεται και επανέρχεται στο ισπανικό κράτος, απαιτώντας πραγματική λύση. Για μια ακόμη φορά αποδεικνύονται φρούδες οι ελπίδες της Μαδρίτης ότι οι υπήκοοί της κάποια στιγμή θα αποδεχθούν τη «μοίρα» που τους έγραψε ένας δικτάτορας του προηγούμενου αιώνα.
Στην κάτω φωτογραφία, τα ισπανικά ΜΑΤ επιτίθενται σε διαδηλωτές που ζητούν την απελευθέρωση του Χασέλ και όλων των πολιτικών κρατούμενων. Μέχρι στιγμής η καταστολή, ενορχηστρωμένη από την «προοδευτική» συγκυβέρνηση σοσιαλιστών-Podemos, έχει προκαλέσει δεκάδες τραυματίες, ενώ πάνω από εκατό διαδηλωτές έχουν συλληφθεί. Χωρίς αποτέλεσμα: οι μαζικές κινητοποιήσεις συνεχίζονται απ’ άκρη σ’ άκρη του ισπανικού κράτους. Καθώς η βάση των Podemos έχει επίσης αγανακτήσει από την προσφυγή στο παραδοσιακό μαστίγιο, οι κυβερνώντες προσπαθούν τώρα να κατευνάσουν την αναταραχή με το καρότο των υποσχέσεων για «εκδημοκρατισμό» της αυταρχικής μεταφρανκικής νομοθεσίας…
Το μήνυμα των από κάτω
Το αποτέλεσμα των καταλανικών εκλογών, όπως και οι μαζικές και μαχητικές κινητοποιήσεις για την απελευθέρωση του Χασέλ και όλων των πολιτικών κρατούμενων, υπενθυμίζουν προς όλους τη διαρκή ισχύ ενός παλιού αξιώματος: όπου υπάρχει καταπίεση, υπάρχει και αντίσταση. Με τραγούδια, με διαδηλώσεις, με ανέκδοτα, με ψηφοδέλτια, ακόμα-ακόμα με ψευδαισθήσεις, ή με βουβό θυμό… αλλά αντίσταση. Αντίσταση που ακόμη ψάχνει πώς θα γίνει αποτελεσματική, αφού μέχρι τώρα σκοντάφτει στο μπετόν αρμέ του βαθέος ισπανικού κράτους. Αλλά, με όλα τα σκαμπανεβάσματά της, συνεχώς εκδηλώνεται. Διότι δεν έχει βρεθεί ακόμα από τους εκάστοτε κυβερνώντες-πολιτικούς υπαλλήλους της εκμεταλλευτικής και καταπιεστικής κάστας ο τρόπος να θάβονται διά παντός τα υπαρκτά και άλυτα ζητήματα – ιδίως όταν συμπλέκουν εθνικές και κοινωνικές πτυχές και προσδοκίες. Κανείς δεν μπορεί εσαεί να εξαναγκάζει τους ανθρώπους να μην σκέφτονται, να μην λένε τη γνώμη τους, και να μην ελπίζουν ότι αυτοί ή τα παιδιά τους θα ζήσουν με ελευθερία και αξιοπρέπεια. Ο Λίνκολν το είχε διατυπώσει περίφημα: «Μπορείς να τους ξεγελάς όλους για λίγο, λίγους για πάντα, αλλά όχι όλους για πάντα». Αυτό είναι το μήνυμα που εκπέμπει (και) η Καταλονία.
