Σε αθηναϊκή εφημερίδα του 1904 δημοσιεύτηκε άρθρο με τίτλο «Δεξιότερα Κουροπάτκιν!», στο οποίο ο αρθρογράφος συμβούλευε τον Ρώσο στρατηγό τι να κάνει για να αντιμετωπίσει τους Ιάπωνες στον Ρωσο-ιαπωνικό πόλεμο (8/2/1904-5/9/1905). Έκτοτε η έκφραση «Δεξιότερα Κουροπάτκιν!» έγινε συνώνυμο της καφενοβιακής, χωρίς στοιχεία και ενημέρωση συζήτησης και σχολιασμού, ιδιαίτερα πολεμικών συμβάντων. (Για την ιστορία, ο Κουροπάτκιν –που… δεν άκουσε τις συμβουλές από την Ελλάδα– τελικά έχασε τον πόλεμο!).
Σήμερα, παρά την άφθονη πληροφορία και εικόνα, συνεχίζεται μια επιφανειακή κυρίως συζήτηση. Γράφονται και λέγονται πολλά από πολλούς, χωρίς καμία σοβαρή τεκμηρίωση, χωρίς πραγματική γνώση δεδομένων, χωρίς σύνδεση των πολύπτυχων πλευρών που έχουν οι πόλεμοι στη σύγχρονη εποχή. Κι αυτά πέρα από την αναπαραγωγή των όσων διαδίδουν τα σύγχρονα χαλκεία ειδήσεων, παραπληροφόρησης και αποβλάκωσης. Διότι αυτό που φτάνει σ’ εμάς ως εικόνα και είδηση έχει περάσει από πολλά φίλτρα προπαγάνδας και ρετούς (μονταζιέρες), που δεν επιτρέπεται να τα καταπίνουμε αμάσητα.
Δύο εξαγγελίες ειρηνικής εποχής που διαψεύστηκαν
Δεν πρόκειται να κάνουμε μια αποτίμηση του παράγοντα «πόλεμος» σε όλη την διαδρομή της ανθρώπινης ιστορίας, παρόλο που γνωρίζουμε καλά ότι αυτός έπαιξε καθοριστικό ρόλο και ήταν πάντα παρών, σε όλη τη διαδρομή μέχρι σήμερα. Δικαιολογημένα ο Ηράκλειτος είχε πει το περίφημο «πόλεμος πάντων μὲν πατήρ ἐστι, πάντων δὲ βασιλεύς, καὶ τοὺς μὲν θεοὺς ἔδειξε τοὺς δὲ ἀνθρώπους, τοὺς μὲν δούλους ἐποίησε τοὺς δὲ ἐλευθέρους».
Στη σύγχρονη εποχή, από το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου μέχρι σήμερα, είχαμε δύο μεγάλες εξαγγελίες για το τέλος των πολέμων και την είσοδο σε μια ειρηνική εποχή: Η πρώτη ήρθε αμέσως μετά τη λήξη του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, που ήταν ο καταστροφικότερος στην ανθρώπινη ιστορία (78 εκατομμύρια νεκροί, περίπου το 4% του τότε παγκόσμιου πληθυσμού, εκ των οποίων τα 40 εκατομμύρια ήταν άμαχοι). Η δεύτερη ήταν το 1989-1990 με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και του ανατολικού συνασπισμού (προσοχή, χωρίς πόλεμο, δηλαδή κάτι σαν πονηριά της ιστορίας, να καταρρέει και να παραδίνεται εκ των έσω μια ολόκληρη «αυτοκρατορία»…).
Και οι δύο εξαγγελίες διαψεύστηκαν πάρα, μα πάρα πολύ γρήγορα. Ο Ψυχρός Πόλεμος ανάμεσα σε ΗΠΑ και ΕΣΣΔ μετά τη λήξη του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου δεν εξαφάνισε τους πολέμους, τα εμπάργκο, τους εξοπλισμούς (βλέπε πόλεμο Κορέας, Βιετνάμ, Ισραήλ-Αραβικών χωρών το 1967 και 1973, Αγγλίας-Αργεντινής, για να αναφέρουμε μόνο ορισμένα από τα παραδείγματα που αφορούν καθαρά ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις). Είχαμε όμως και πολέμους εθνικής και κοινωνικής απελευθέρωσης, και επαναστάσεις, όπως στην Κίνα, την Αλγερία, την Κούβα – πάλι για να θυμίσουμε ορισμένα μόνο παραδείγματα. Είχαμε βέβαια και άλλους τύπους πολέμων: Ινδίας-Πακιστάν, Μπαγκλαντές, Μπιάφρα, τον πόλεμο Ιράν-Ιράκ. Άρα η μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο εποχή δεν ήταν εποχή χωρίς πολέμους.
Το ίδιο συνέβη και μετά τη δεύτερη εξαγγελία ενός «ειρηνικού κόσμου» υπό την πλήρη επικράτηση της μίας και μοναδικής υπερδύναμης (ΗΠΑ) και την πτώση της «αυτοκρατορίας του κακού» (ΕΣΣΔ). Σχεδόν αμέσως είχαμε μεγάλες διεθνείς εκστρατείες ενάντια στα υπολείμματα του παλιού κόσμου, αυτά που ονομάζονταν «αναχρονισμοί»: Πρώτα μια πρόβα στον Παναμά του Νοριέγκα, μετά πρώτος πόλεμος ενάντια στο Ιράκ του Σαντάμ Χουσεΐν, για να ακολουθήσει η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας του Μιλόσεβιτς, ενώ μετά την επίθεση στους δίδυμους πύργους της Ν. Υόρκης ξεκίνησε ο πόλεμος ενάντια στην «τρομοκρατία» στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ (2003), και μαζί του τα Άμπου Γκράιμπ, τα Γκουαντάναμο, ο Πάτριοτ Ακτ κ.τ.λ. Ήταν η εποχή της εξαπόλυσης της «Νέας Τάξης Πραγμάτων» από τις ΗΠΑ, με αποκορύφωμα το γλέντι της προσάρτησης της Ανατολικής Ευρώπης και της σμίκρυνσης της Ρωσίας υπό την ηγεσία του μπεκρή Γιέλτσιν.
Στις δύο πρώτες δεκαετίες του αιώνα μας η Ρωσία αναδιοργανώνεται και παρεμβαίνει πιο αποφασιστικά, η Κίνα ισχυροποιείται οικονομικά και με εντυπωσιακούς ρυθμούς, το Ιράν θωρακίζεται για να αντιμετωπίσει μια γενική επίθεση…
Η σημερινή φάση πολέμων και η γεωπολιτική
Στο στόχαστρο του ιμπεριαλιστικού Διευθυντηρίου παρέμειναν πάντως κι άλλοι «αναχρονισμοί», όπως η Λιβύη, το Ιράν, η Β. Κορέα, η Συρία. Αλλά η ιστορία δεν συνεχίστηκε όπως το σχεδίαζαν ή το ήθελαν οι ΗΠΑ. Αν και μέχρι τότε (αρχές του 2000) τόσο η Κίνα όσο και η Ρωσία δεν είχαν θέσει κανένα σοβαρό εμπόδιο στην κλιμάκωση της παγκοσμιοποίησης από τις ΗΠΑ και τη Δύση, είχε αρχίσει να γίνεται κατανοητό πως το πλαίσιο που τους επεφύλασσε ο Δυτικός κόσμος ήταν ιδιαίτερα στενό και ασφυκτικό σε βάρος τους. Οπότε άρχισαν να παίρνουν μέτρα που θα δημιουργούσαν συνθήκες αλλαγής του συσχετισμού.
Το 2008 το Ισραήλ γνωρίζει μια «απρόσμενη» ήττα από την λιβανέζικη Αντίσταση, και αναγκάζεται σε υποχώρηση από τα εδάφη του Λιβάνου στα οποία είχαν εισβάλει τα άρματα μάχης της σιωνιστικής πολεμικής μηχανής. Αλλά η στροφή θα παρατηρηθεί ακόμα πιο εμφανώς στον πόλεμο της Συρίας (αρχή του το 2011), όπου το καθεστώς Άσαντ κατορθώνει να κρατηθεί στην εξουσία χάρη και στην ενεργή στάση της Ρωσίας (και την άμεση παρουσία της). Η Συρία δεν ακολούθησε την τύχη της Λιβύης.
Σε όλο το ενδιάμεσο διάστημα η Ρωσία αναδιοργανώνεται και παρεμβαίνει πιο αποφασιστικά, η Κίνα ισχυροποιείται οικονομικά και με εντυπωσιακούς ρυθμούς, το Ιράν θωρακίζεται για να αντιμετωπίσει μια γενική επίθεση και συγκροτεί το «σιιτικό τόξο» σε μια σειρά χώρες της περιοχής. Παράλληλα η Β. Κορέα αποκτά πυρηνικά και δείχνει αποφασισμένη να πατήσει το κουμπί εάν δεχθεί επίθεση. Ινδία και Πακιστάν ακολουθούν κι αυτά μια δική τους πορεία και δυναμώνουν αποκτώντας πυρηνικά όπλα. Η Τουρκία μετατρέπεται σε περιφερειακή δύναμη και διεξάγει πόλεμο ενάντια στους Κούρδους, παρεμβαίνει στη Λιβύη και έχει γερή ανάμιξη στον πόλεμο της Συρίας.
Στα μέσα της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα έχουν γίνει πλέον φανερά ορισμένα ζητήματα: Η Δύση δεν μπορεί να παίζει το ρόλο που έπαιζε μέχρι τότε, καθώς ο συσχετισμός έχει αλλάξει σε μεγάλο βαθμό. Η αποδρομή της Δύσης, η «δύση της Δύσης» είναι ορατή, και τα άλλα αναδυόμενα κέντρα τη «μετρούν». Είναι τότε που η «συλλογική Δύση» αποφασίζει να προωθήσει περισσότερο την περικύκλωση και την αποδυνάμωση-φθορά της Ρωσίας, ώστε στη συνέχεια να αντιμετωπίσει καλύτερα την Κίνα. Τότε ακριβώς ανοίγει με άλλους όρους το Ουκρανικό: πραξικόπημα και ανατροπή του φιλορώσου πρωθυπουργού, πόλεμος χαμηλής έντασης ενάντια στους ρωσόφωνους πληθυσμούς της Ουκρανίας. Η Ρωσία απαντά με ανακατάληψη της Κριμαίας, και έρχονται οι συμφωνίες του Μινσκ (που ποτέ δεν εφαρμόστηκαν). Πλέον η απόσταση έως τις 24 Φεβρουαρίου του 2022 είναι μικρή. Ξεσπά ο πόλεμος ΝΑΤΟ-Ρωσίας στη καρδιά της Ευρώπης. Σε λίγο καιρό θα προστεθεί και ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή.
Από την είσοδο στην εποχή της γεωπολιτικής (περίπου 2015) μέχρι σήμερα, που ζούμε τη φάση των μεγάλων διεθνοποιημένων πολέμων και αντιπαραθέσεων και τον κίνδυνο μιας παγκόσμιας ανάφλεξης, η απόσταση είναι πάρα πολύ μικρή.
Δυο-τρία πράγματα που αποκρύβονται: οικονομία, πολιτική και λαοί
Το πρώτο που αποκρύβεται είναι η σχέση της οικονομίας και του πολέμου. Δεν γίνεται καθόλου μια άμεση συσχέτιση της πολυοργανικής κρίσης του διεθνούς καπιταλιστικού συστήματος και της ενδυνάμωσης της τάσης προς τον πόλεμο. Δεν εξετάζεται καθόλου το στρατηγικό βάθος που έχει κάθε εμπόλεμη ζώνη (ακόμα και με οικονομικούς όρους, πέρα από ενεργειακούς, γεωγραφικούς, δημογραφικούς κ.λπ.), ούτε και τα περιθώρια οικονομικής τροφοδότησης των πολέμων.
Το δεύτερο που αποκρύβεται είναι η έλλειψη πολιτικής προετοιμασίας για τη διεξαγωγή μεγάλων πολέμων που θα εμπλέξουν παγκόσμιους πληθυσμούς. Στη Δύση είναι ιδιαίτερα εμφανής η δυσαρέσκεια των πληθυσμών μπροστά στο ενδεχόμενο να γνωρίσουν νέους πολέμους, ή να πάρουν μέρος σε μεγάλες πολεμικές περιπέτειες. Και, από ό,τι φαίνεται, οι νέοι πόλεμοι που εκκολάπτονται και ξεσπούν δεν μπορούν να κερδηθούν μονάχα με επαγγελματικούς στρατούς ή με μισθοφορικά σώματα ιδιωτικών εταιρειών. Ούτε ακόμα κερδίζονται οι πόλεμοι μόνο με εναέρια μέσα, όπως απατηλά δημιουργήθηκε η εντύπωση στην περίπτωση της Γιουγκοσλαβίας. Όταν ο αντίπαλος είναι αποφασισμένος, προετοιμασμένος και αρκετά ισχυρός, τότε απλά η αεροπορία δεν μπορεί να κερδίσει τον πόλεμο…
Το τρίτο που αποκρύβεται είναι το ποια είναι η διάθεση, τι πιστεύει η συντριπτική πλειοψηφία του πλανήτη για τους πολέμους που διεξάγονται σήμερα, τι αισθήματα τρέφει ειδικά για τη «συλλογική Δύση», ή για το Ισραήλ και τη γενοκτονία που αυτό προωθεί. Διότι οι λαοί –ναι, υπάρχει αυτή η έννοια– δεν μπορούν να συστρατευτούν στις νέες σταυροφορίες που ετοιμάζει και προωθεί η σε αποδρομή Δύση.
Το τέταρτο που αποκρύβεται είναι η πολιτική: πρέπει να γίνει αρκετή κατεργασία επί των πληθυσμών της Δύσης και ολόκληρου του κόσμου για να πειστούν οι λαοί ότι πρέπει να πολεμήσουν ενάντια στη Ρωσία, τον ισλαμικό και αραβικό κόσμο, και αύριο πιθανά ενάντια στην Κίνα. Σε όλο τον κόσμο είναι πιθανότερο να αναπτυχθεί ένα αντιπολεμικό κίνημα ενάντια στους εμπρηστές του πολέμου, ένα κίνημα υπεράσπισης της ζωής και της βιοποικιλότητας στον πλανήτη, παρά να εκδηλωθεί μια μαζική υποστήριξη στον πυρηνικό όλεθρο και τους τυχοδιωκτισμούς των εμπρηστών του πολέμου. Η πολιτική όμως έχει και την άλλη πλευρά: Η απομόνωση των εμπρηστών, η καταγγελία των στόχων τους, δημιουργεί άλλα δεδομένα. Κι αυτή μπορεί να είναι η πολιτική των λαών στην τρέχουσα περίοδο.
Σε κάθε περίπτωση, σε όλους τους πολέμους που γνωρίσαμε, η πολιτική κινητοποίηση των μαζών έπαιξε αποφασιστικό ρόλο – μεγαλύτερο από την ισχύ των όπλων. Γι’ αυτό ο σκοπός του πολέμου από κάθε πλευρά των εμπόλεμων δυνάμεων πρέπει να γίνεται καθαρά αντιληπτός, και ο στόχος που θέτει η κινητοποίηση για την αποτροπή ή τον τερματισμό των πολέμων επίσης θέλει έναν πλήρως ενεργοποιημένο λαϊκό παράγοντα.
Η Ουδετερότητα της χώρας θα της έδινε μεγαλύτερη ισχύ, και πολύ μεγαλύτερα περιθώρια να προστατέψει την Εθνική Κυριαρχία της, ενώ θα επέτρεπε και την πολιτική κινητοποίηση του λαού για την αντιμετώπιση όλων των απειλών
Ας μην πάμε μακριά…
Η περίπτωση της χώρας μας έχει μια πλούσια ιστορία για το ζήτημα «πόλεμος». Όμως έχει και ένα παρόν ανησυχητικό, επικίνδυνο, έως τυχοδιωκτικό: Είναι κοντά στα επίκεντρα των σημερινών πολέμων, είναι μπλεγμένη-δεμένη στο άρμα του ΝΑΤΟϊκού ιμπεριαλιστικού επιθετικού στρατοπέδου, που τη μετατρέπει σε βάση και ορμητήριο και τη χρησιμοποιεί σε τυχοδιωκτικές αποστολές και ενέργειες οι οποίες βλάπτουν την κυριαρχία και την άμυνα της χώρας. Κι αυτά συμβαίνουν την ίδια στιγμή που η χώρα απειλείται (και στρατιωτικά) από την επεκτατική Τουρκία. Ο πόλεμος λοιπόν είναι παρών, κι ας κάνουμε πως δεν τον βλέπουμε ή παριστάνουμε ότι διεξάγεται μακριά μας. Ο πόλεμος απειλεί την Ελλάδα και την υπόστασή της, και οι ελίτ της –πολιτικές και οικονομικές– έχουν επιλέξει στάση και στρατόπεδο. Έχουν επιλέξει να «προστατευτούν» κάτω από τη φτερούγα της ΝΑΤΟφροσύνης, άσχετα αν έτσι τσουρουφλίζεται η εθνική κυριαρχία της χώρας, και τμήμα της είναι πιθανό να δοθεί σαν ρεγάλο προς τον απειλητικό γείτονα (Τουρκία).
Η Ελλάδα δεν πρέπει να προσθέσει κι άλλους εχθρούς απέναντί της. Η Ελλάδα έχει κάθε συμφέρον να παρουσιαστεί –και να είναι– ως παράγοντας ειρήνης στην περιοχή, όχι στρατιωτικό ορμητήριο των ΗΠΑ και του Ισραήλ. Η Ουδετερότητα της χώρας θα της έδινε μεγαλύτερη ισχύ, και πολύ μεγαλύτερα περιθώρια να προστατέψει την Εθνική Κυριαρχία και την εδαφική της ακεραιότητα. Η Ουδετερότητα της χώρας θα επέτρεπε και την πολιτική κινητοποίηση του λαού σε μια ενεργητική στάση αντιμετώπισης όλων των εθνικών απειλών σε Κύπρο και Ελλάδα. Διότι οι ελίτ της χώρας κινούνται μεταξύ μειοδοσίας και ενδοτισμού απέναντι στην επεκτατική Τουρκία, και άκρας υποτέλειας στα αφεντικά του ΝΑΤΟ, παίζοντας την Εθνική Κυριαρχία στο πόκερ των μιζών και των αμφίβολων νέων εξοπλιστικών προγραμμάτων – ενώ την ίδια στιγμή προχωρά η διάλυση υποδομών και αποδιοργάνωσης της άμυνας, π.χ. στα νησιά.
Άρα: Να σταματήσει άμεσα ο πολεμικός ανεφοδιασμός της Ουκρανίας. Να γυρίσουν πίσω άμεσα τα δύο πολεμικά πλοία που βρίσκονται στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Να επιστρέψει η πυροβολαρχία Patriot που έχει στείλει η Ελλάδα στη Σ. Αραβία. Να συμπαραταχθούμε ενεργά με την Κύπρο, κι όχι να υπονομεύουμε την υπόστασή της υπερψηφίζοντας την αναγνώριση του Κοσσόβου, και τόσα, μα τόσα άλλα. Κυρίως όμως, χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα για το φρόνημα του λαού.
Αλλά δείτε κατάντια με την εικόνα του πολιτικού κόσμου ενόψει ευρωεκλογών, και τη σιωπή που επιβάλλεται για τα κρίσιμα θέματα του πολέμου και της ειρήνης! Ο στρουθοκαμηλισμός στην εξουσία…
