Σκέψεις για τα κινήματα αλληλεγγύης (πιο σωστά: κινήσεις αλληλεγγύης) και ειδικότερα για τη «Διανομή τροφίμων χωρίς μεσάζοντες». Της Χρυσούλας Ψιμούλη
Αποτυπώνοντας πιο σωστά την πραγματικότητα που εξελίσσεται γύρω από τις διάσπαρτες κινήσεις αλληλεγγύης που γίνονται όλο και περισσότερες, μπορούμε να αναφερόμαστε σε ένα «εμφανές» υπόγειο ρεύμα με την έννοια ότι είναι υπαρκτό όπου κινείται κόσμος διαφορετικών καταστάσεων, δήμοι, δημοτικές παρατάξεις, ανεξάρτητες κινήσεις και ομάδες με διαφορετικές αλλά παραπλήσιες κατευθύνσεις σε αρκετές περιοχές των μεγάλων πόλεων αλλά και σε επαρχιακές πόλεις. Όμως αυτές οι πολύμορφες καταστάσεις δεν έχουν καταφέρει να αποκτήσουν ενιαία δομή και έκφραση. Μπορεί να μην είναι ώριμο ακόμη κάτι τέτοιο, όμως η επέκταση και η εμβάθυνσή του είναι αναγκαία.
Αυτό το ρεύμα είναι προϊόν της κρίσης της ελληνικής κοινωνίας και, αφού η χώρα μας έχει επιλεχθεί σαν «πειραματόζωο» από τις δυνάμεις της τρόικας, έχει αντικειμενικά ιστορικά χαρακτηριστικά. Έχει και στοιχεία καινούργια που αναδεικνύονται μέσα από την κίνηση χιλιάδων ανθρώπων που μπλέκονται είτε ως διοργανωτές, είτε ως παραγωγοί, είτε ως καταναλωτές, είτε ως γιατροί, είτε ως ασθενείς κ.λπ.
Από τα διόδια, στην «πατάτα» και στο «χωρίς μεσάζοντες»
Η ώθηση δόθηκε το χειμώνα-άνοιξη του 2012 με το λεγόμενο «κίνημα της πατάτας». Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας δύο παράγοντες, για τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, που παίζουν σημαντικό ρόλο:
– Εκείνη την περίοδο ο ελληνικός λαός δεχόταν επίθεση μέσα από εκβιασμούς του τύπου πως αν δεν ψηφισθεί το Μνημόνιο θα πεινάσει, γιατί η Ελλάδα δεν παράγει τίποτα, ότι θα γίνει αποκλεισμός, ότι δεν θα γίνονταν εισαγωγές, ότι θα καταστραφούμε…
– Ήδη είχαν προηγηθεί κινήματα που θα τα χαρακτηρίζαμε «κινήματα του άμεσου αποτελέσματος»: το «κίνημα ενάντια στην αύξηση των εισιτηρίων», το «κίνημα των διοδίων» και το «κίνημα ενάντια στα χαράτσια». Η δράση τους έχει άμεσο αποτέλεσμα, όχι ότι λύνει το πρόβλημα. Όμως άμεσα εξοικονομούνται τα χρήματα των εισιτηρίων, των διοδίων, των χαρατσιών και μάλιστα με όρους σύγκρουσης.
Παρόμοια χαρακτηριστικά έχουν ειδικά οι κινήσεις «διανομή τροφίμων χωρίς μεσάζοντες». Εξοικονόμηση, δηλαδή, χρημάτων από τον περικομμένο μισθό και την περικομμένη σύνταξη. Αγορά ειδών πρώτης ανάγκης (τρόφιμα) σε τιμή αρκετά μικρότερη από των σούπερ μάρκετ, καλύτερης ποιότητας και ελληνικής παραγωγής. Αυτά τα χαρακτηριστικά δεν υπάρχουν στις συγκεντρώσεις-πορείες «αποκάλυψης της κακής κυβέρνησης και του κακού συστήματος», όπου ασκείς το δημοκρατικό σου δικαίωμα να δηλώσεις τη διαφωνία σου για τα μέτρα.
Ο συνδυασμός των δύο προαναφερθέντων παραγόντων είναι η αντικειμενική προωθητική δύναμη του κινήματος «χωρίς μεσάζοντες», αν συνειδητοποιηθεί από όσους νιώθουν ότι πρέπει να ασχοληθούν και να βοηθήσουν στην ανάπτυξη αυτών των κινήσεων, ώστε να μετατραπούν σε ένα πλατύ δίκτυο οργάνωσης του ελληνικού λαού ενάντια στις επιπτώσεις της κρίσης.
Ο δογματισμός εν δράσει
Με την εμφάνιση των συγκεκριμένων κινήσεων αλληλεγγύης, αλλά και σε όλη τη διάρκειά τους, παρουσιάστηκαν, ως συνήθως, και οι δογματικές αντιλήψεις της Αριστεράς ενάντια στα κινήματα αυτά – άμεσα ή έμμεσα. Π.χ. η περίφημη δήλωση του εκπροσώπου Τύπου του ΚΚΕ «τι να την κάνει την πατάτα ο λαός, αφού δεν θα έχει λάδι να την τηγανίσει;» ή το πιο «πολιτικοποιημένο»: «εμείς θέλουμε να ανατρέψουμε το σύστημα και κάτι τέτοιο δεν βοηθάει» ή «εμείς δεν είμαστε φιλάνθρωποι». Εδώ ταιριάζει το απόσπασμα από το κείμενο του Μπ. Μπρεχτ, «Πρέπει κανείς να πολεμάει την αδικία ακόμα και με αδύναμα μέσα».
Γράφει λοιπόν ο Μπρεχτ:
«… Γιατί χειρότερη από την αυταπάτη πως τάχα μπορούν να απομακρυνθούν οι συνέπειες των αιτίων της εξαθλίωσης, χωρίς να απομακρυνθούν τα ίδια τα αίτια, είναι η αυταπάτη πως αυτά τα αίτια γίνεται να πολεμηθούν χωρίς τις συνέπειες και χωριστά από αυτές και παραμελώντας τα αδύναμα και τα πιο αδύναμα ακόμα μέσα. Είδα πολλούς που η γνώση τους των κακών αιτιών, τους εμπόδισε να πολεμήσουν τις κακές συνέπειες».
Και για όσους λανθασμένα διατυπώνουν το «δεν είμαστε φιλάνθρωποι», ταιριάζει το σύνθημα της πρόσφατης εποποιίας του ελληνικού λαού και του ΕΑΜικού κινήματος: «Όποιος δεν νιώθει τον πόνο του λαού, δεν μπορεί και να τον γιάνει»…
* Η Χρυσούλα Ψιμούλη είναι μέλος
της Κίνησης Αλληλεγγύης κατοίκων και εργαζομένων Φυλής
