Οι πρώτες βουλευτικές εκλογές μετά την περιπετειώδη υιοθέτηση του νέου Συντάγματος του Νεπάλ πραγματοποιήθηκαν στις 26 Νοεμβρίου και 7 Δεκεμβρίου. Βάσει του νέου εκλογικού νόμου, από τους 275 συνολικά βουλευτές οι 165 εκλέγονται σε αντίστοιχες μονοεδρικές περιφέρειες, και οι υπόλοιποι 110 με απλή αναλογική βάσει των ποσοστών κάθε κόμματος σε εθνικό επίπεδο. Μεγάλος νικητής αυτών των εκλογών αναδείχθηκε ο εκλογικός συνασπισμός της Αριστεράς, με βασικές συνιστώσες το παραδοσιακά ισχυρό –και μετριοπαθές, παρά την ονομασία του– Κ.Κ. Νεπάλ (Ενοποιημένο Μαρξιστικό-Λενινιστικό) και το Κ.Κ. Νεπάλ (Μαοϊκό Κέντρο). Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα, ο συνασπισμός της Αριστεράς αποσπά σχεδόν 50% της ψήφου σε εθνικό επίπεδο, και 116 από τις 165 μονοεδρικές: 80 το Κ.Κ. Νεπάλ (ΕΜΛ) και 36 το Κ.Κ. Νεπάλ (ΜΚ). Έτσι, επόμενος πρωθυπουργός αναμένεται να αναδειχθεί ο Κ.Π. Όλι, επικεφαλής του πρώτου κόμματος, ενώ σημαντική θέση αναμένεται να έχει και ο επικεφαλής των μαοϊκών Πρατσάντα.
Αυτό το αποτέλεσμα κρίνεται ως πλήγμα για την ινδική επιρροή στο Νεπάλ, αφού το φιλοϊνδικό κόμμα «Νεπαλέζικο Κογκρέσο» και οι μοναρχικοί και τοπικιστές σύμμαχοί του (ιδίως στις περιοχές που συνορεύουν με την Ινδία) περιορίστηκαν στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Το Κογκρέσο πήρε περίπου 34%, και εξέλεξε μόλις 23 από τους 165 βουλευτές που αναδεικνύονται στις μονοεδρικές περιφέρειες. Αντίθετα, ενισχύεται η θέση της Κίνας, αφού ο εκλογικός συνασπισμός της Αριστεράς έχει καταστήσει σαφή την προτίμησή του στην ανάπτυξη στενότερων σχέσεων με το Πεκίνο ώστε να αντιρροπήσει την εδώ και δεκαετίες ασφυκτική ινδική επιρροή και διαρκή παρέμβαση του Νέου Δελχί στις εσωτερικές υποθέσεις του Νεπάλ*. Μέχρι στιγμής, η ινδική κυβέρνηση δεν αντέδρασε με οποιονδήποτε τρόπο – απέφυγε ακόμη και να στείλει στον νικητή το καθιερωμένο συγχαρητήριο τηλεγράφημα…
Η σύγκλιση των δύο μεγαλύτερων Κ.Κ. αλλάζει το τοπίο
Η Ινδία, υπό τη διακυβέρνηση του ακροδεξιού ινδουιστή Ναρέντρα Μόντι, προσπάθησε πράγματι ως την τελευταία στιγμή να αποτρέψει τη σύμπηξη του συνασπισμού μεταξύ του Όλι και του Πρατσάντα. Τελικά δεν τα κατάφερε, παρόλο που τα αντίστοιχα κόμματα των δύο δημοφιλέστερων ηγετών της νεπαλέζικης Αριστεράς είχαν επιεικώς προβληματικές σχέσεις (βρίσκονταν σε ευθεία αντιπαράθεση για δεκαετίες– ιδίως από το 1996, όταν οι μαοϊκοί ξεκίνησαν το αντάρτικο εναντίον του τότε καθεστώτος, που σε συνδυασμό με τη λαϊκή εξέγερση του 2006 κατέληξε στην εκδίωξη του βασιλιά και στην ένταξη των ανταρτών στο «επίσημο» πολιτικό παιχνίδι). Ακόμη χειρότερα για το Νέο Δελχί, τα δύο αυτά κόμματα έχουν τελευταία συγκλίνει σε βαθμό ώστε να δεσμευτούν ότι μετεκλογικά θα ξεκινήσουν διαδικασία ενοποίησης. Στόχος τους (πολύ φιλόδοξος…) είναι ένα νέο ενιαίο σχήμα, που θα αναδειχθεί σε αδιαφιλονίκητη πρώτη πολιτική δύναμη και θα προσφέρει πολιτική σταθερότητα. Πάντως αυτή η δέσμευση έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εκλογική επικράτηση του αριστερού συνασπισμού.
Στη δεκαετία που μεσολάβησε από την αλλαγή του 2006 το Νεπάλ των σχεδόν 30 εκατομμυρίων κατοίκων βίωσε διαρκείς πολιτικές ανατροπές. Οι μαοϊκοί έφτασαν να κερδίσουν μια σχετική πλειοψηφία και να σχηματίσουν κυβέρνηση, αλλά κατέληξαν σε αλλεπάλληλες διασπάσεις** εξαιτίας μιας ανυπέρβλητης και διαρκούς «ισορροπίας τρόμου»: από τη μια η Ινδία και οι ντόπιες ολιγαρχικές δυνάμεις δεν μπορούσαν να τους συντρίψουν, κι από την άλλη δεν ήταν αρκετά ισχυροί ώστε να προωθήσουν το ριζοσπαστικό πρόγραμμά τους. Έτσι, ιδίως αφότου αποχώρησε ο Μπαταράι, πρώην ηγετικό στέλεχος που είχε διατελέσει και πρωθυπουργός (τώρα έφτιαξε δικό του κόμμα και συμμετείχε σε έναν κεντροαριστερό συνασπισμό που πήρε περίπου 7%), υπήρξε μια επανασυσπείρωση γύρω από τον Πρατσάντα. Παρ’ όλα αυτά, το Κ.Κ. Νεπάλ (ΜΚ), με πολύ πιο μετριοπαθείς θέσεις σε σχέση με μια προηγούμενη περίοδο, υποβιβάστηκε σε τρίτη πολιτική δύναμη της χώρας, μετά το Κ.Κ. Νεπάλ (ΕΜΛ) και το Νεπαλέζικο Κογκρέσο. Αυτό φάνηκε και στις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές, τις πρώτες εδώ και 20 χρόνια, όπου το Κ.Κ. Νεπάλ (ΕΜΛ) εξέλεξε 294 δημάρχους, το Νεπαλέζικο Κογκρέσο 266 και το Κ.Κ. Νεπάλ (ΜΚ) 106. Σ’ αυτό το φόντο καλλιεργήθηκε και, όπως φαίνεται, επικράτησε ο προσανατολισμός για σύγκλιση μεταξύ των δύο βασικότερων σχηματισμών της νεπαλέζικης Αριστεράς ώστε να υπάρξει η απαιτούμενη συγκέντρωση δυνάμεων για «προσεκτικές και ισορροπημένες», πλέον, αλλαγές.
Ο συνασπισμός της νεπαλέζικης Αριστεράς επιδιώκει την ανάπτυξη στενότερων σχέσεων με το Πεκίνο, ώστε να αντιρροπήσει την εδώ και δεκαετίες ασφυκτική ινδική επιρροή και διαρκή παρέμβαση του Νέου Δελχί στις εσωτερικές υποθέσεις του Νεπάλ
Επίκεινται ασκήσεις ισορροπίας μεταξύ Ινδίας και Κίνας
Η καταμέτρηση των ψήφων που θα αναδείξουν τις υπόλοιπες 110 έδρες (αυτές που κατανέμονται με βάση τα ποσοστά σε εθνικό επίπεδο) δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Αλλά δεν είναι απίθανο το τελικό αποτέλεσμα να δώσει κοινοβουλευτική πλειοψηφία δύο τρίτων στον συνασπισμό της Αριστεράς – γεγονός που θα επιτρέψει την επί το ριζοσπαστικότερο αναθεώρηση του Συντάγματος που υιοθετήθηκε το 2015 (και, παρόλο που αποτελεί προϊόν αναγκαστικού συμβιβασμού, δεν αναγνωρίζεται από την Ινδία!). Αυτή τη στιγμή η Αριστερά απολαμβάνει ευρεία λαϊκή συναίνεση, καθώς –σε αντίθεση με το Νεπαλέζικο Κογκρέσο– θεωρείται η βασική δύναμη που αντιπαλεύει την ινδική ανάμειξη. Το Νεπαλέζικο Κογκρέσο, αντίθετα, σιώπησε όταν πέρυσι η Ινδία έκλεισε τα σύνορά της με το Νεπάλ ώστε να εκβιάσει την ευθυγράμμισή του με την πολιτική του Ναρέντρα Μόντι και να αποτρέψει την περαιτέρω «κινεζική διείσδυση». Κατάφερε όμως έτσι να συσπειρώσει τις φιλοϊνδικές δυνάμεις, ενισχύοντας τον σημερινό διπολισμό μεταξύ «φίλων» και «εχθρών» του γιγάντιου Ινδού γείτονα.
Απομένει να αποδειχθεί εάν η νέα κυβέρνηση θα ισορροπήσει αποτελεσματικά μεταξύ Πεκίνου και Νέου Δελχί ώστε να μπορέσει να υλοποιήσει το προεκλογικό της πρόγραμμα «υπέρ της λαϊκής πλειοψηφίας». Ο μελλοντικός πρωθυπουργός Μ.Κ. Όλι δηλώνει ότι η νέα κυβέρνηση θα καλωσορίσει τις ξένες επενδύσεις, μεταξύ των οποίων πρωτεύουσα θέση κατέχει η δημιουργία μιας νέας σιδηροδρομικής γραμμής μεταξύ του Κίνας και Νεπάλ – σχέδιο που είχε συμφωνηθεί πρόπερσι, αλλά πάγωσε μετά από τις ινδικές αντιδράσεις. Σε συνδυασμό με την πολιτική σταθερότητα που υπόσχεται η μελλοντική ενοποίηση των δύο μεγαλύτερων Κ.Κ., την καταπολέμηση της διαφθοράς και την κατανομή του 50% του προϋπολογισμού στις τοπικές αρχές («ώστε να εξασφαλιστεί έμπρακτα ο απευθείας λαϊκός έλεγχος των δημόσιων δαπανών»), ο Όλι εκτιμά ότι η Αριστερά θα μπορέσει να υλοποιήσει την υπόσχεσή της: να πενταπλασιάσει το ετήσιο κατά κεφαλή εισόδημα – που σήμερα φτάνει μετά βίας τα 800 ευρώ… Σε κάθε περίπτωση, η εκλογική επικράτηση της Αριστεράς στο εγκλωβισμένο μεταξύ των δύο γιγάντων της Ασίας Νεπάλ «υπόσχεται» να αναδιατάξει τους ήδη εύθραυστους συσχετισμούς στην ευρύτερη περιοχή.
* Βλ. άρθρο «Νεπάλ: Όπου φτωχός κι η μοίρα του;», φύλλο 261.
** Βλ. «Σε κρίσιμο σταυροδρόμι το Νεπάλ», φύλλο 145.
