Στο άρθρο του με τον παραπάνω τίτλο, που δημοσιεύθηκε στο τεύχος Ιουνίου-Ιουλίου 1949, λίγο πριν το τέλος του Εμφυλίου, ο Δ. Μπάτσης επιχειρεί μια συνολική αποτίμηση των επιπτώσεων από την εφαρμογή του προγράμματος ανασυγκρότησης και του Σχεδίου Μάρσαλ.
Στο πρώτο τμήμα του άρθρου που δημοσιεύεται σήμερα, ο συγγραφέας κάνει μια ιστορική αναδρομή στην εξάρτηση της ελληνικής οικονομίας από το ξένο κεφάλαιο. Στα δύο επόμενα φύλλα της εφημερίδας θα δημοσιευθούν τα τμήματα του άρθρου όπου γίνεται αναφορά στο «πρόγραμμα ανασυγκροτήσεως και το ξένο κεφάλαιο» και στο «Σχέδιο Μάρσαλ και μορφή εξαρτήσεων».
«Η έντονη εξάρτηση από το ξένο κεφάλαιο ήταν και παλιότερα το βασικό χαρακτηριστικό της ελληνικής οικονομίας. Σε συνδυασμό με τη μονόπλευρη ανάπτυξη της βιομηχανίας της και την καθυστερημένη της γεωργία με βασικά άλυτα προβλήματα και σε συνδυασμό με την προέχουσα εμπορική-μεσιτική δράση του κεφαλαίου, έχουμε τον τύπο μιας εξαρτημένης οικονομίας με ασθενική ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς, που τοποθετείται στο επίπεδο μιας χώρας με μέση κεφαλαιοκρατική ανάπτυξη.
»Η διείσδυση και η κυριαρχία του ξένου κεφαλαίου στον τόπο μας είναι συνυφασμένες με την ιστορία της οικονομικής του διαμόρφωσης από το 1840 μέχρι σήμερα.
»Οι μορφές της δράσης του ξένου κεφαλαίου αντιστοιχούν σ’ όλους τους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας. Χωρίς να ξεμακρύνω στην εξιστόρηση χωρίζω σε τρεις κυρίως κατηγορίες τη δράση αυτή. Στον πιστωτικό τομέα, στον εμπορικό τομέα και στην επιχειρηματική του τοποθέτηση μέσα στην περιοχή της ελληνικής οικονομίας.
»Στην πρώτη κατηγορία έχουμε τον ξένο δανεισμό και τη γνωστή ιστορία του δημοσίου χρέους, του ΔΟΕ, των πιστώσεων του Χάμπρο και όλων των περιπτώσεων δημοσίου ή ιδιωτικού δανεισμού που έδεσαν στενά το Κράτος και το χρηματιστικό κεφάλαιο με ξένους πιστωτικούς – τραπεζιτικούς ομίλους.
»Στη δεύτερη κατηγορία ανήκει η εμπορική υποτέλεια της χώρας που είχε για άμεση συνέπεια την μονοπλευρική διάρθρωση του παραγωγικού κορμού της. Εδώ ανήκει η περίπτωση της αγοράς των πρώτων και μισοκατεργασμένων υλών από τη χώρα μας και η εισαγωγή σ’ αυτήν εμπορευμάτων βιομηχανικά κατεργασμένων από τις πιστώτριες χώρες. Η μεταλλευτική οικονομία λειτούργησε με τον αποκλειστικό σχεδόν σκοπό να εφοδιάζονται οι βασικές βιομηχανίες του εξωτερικού με τη μεταλλευτική πρώτη ύλη με κόστος προσαρμοσμένο στο χαμηλό μισθό της εργατικής τάξης στη χώρα μας. Επίσης, η τοποθέτηση στην εσωτερική μας αγορά ξένων προϊόντων βασικής βιομηχανίας, καυσίμων και κάθε μορφής ενεργειακών και συγκοινωνιακών μέσων.
»Στην τρίτη κατηγορία αναφέρω την τοποθέτηση κεφαλαίων για άμεση επιχειρηματική δράση. Τέτοια είναι η περίπτωση των μεγάλων ξένων εταιρειών για τα εγγειοβελτιωτικά έργα και την αγροτική οικονομία (Μπουτ, εταιρία Κωπαΐδας), για τα μεταλλεία και τις υδατοπτώσεις (διαφόρων εθνικοτήτων μεταλλευτικές εταιρείες και η γνωστή Κούπερ), για τις συγκοινωνίες η Πάουερ, για τα τηλέφωνα η Ζήμενς, για το νερό η Γιούλεν κ.ά.
»Η τριπλή αυτή δράση των ξένων κεφαλαίων πήρε φυσικά διαφορετική μορφή ανάλογα με την κάθε ιστορική και πολιτική περίοδο της χώρας. Από τη σχέση κάθε φορά των πιστωτριών χωρών και τον ανταγωνιστικό συσχετισμό των δυνάμεών τους στην περιοχή της οικονομίας μας εξαρτιόταν η υπαγωγή της σε τούτον ή εκείνο τον συνασπισμό δυνάμεων (Αγγλογαλλικοί ανταγωνισμοί, αμερικανικές πιστώσεις, επέκταση γερμανικού κεφαλαίου πριν τον πόλεμο στη νοτιοανατολική Ευρώπη κ.λπ.).
»Η στενή όμως εξάρτηση πάντα μεγάλωνε, όταν οι εσωτερικές συνθήκες γίνονταν προσφορότερες, με κατακόρυφο την τετάρτη Αυγούστου».
Ερανιστής: Γιώργος Τοζίδης
