Ενώ η ελληνική κυβέρνηση κοινωνικής σωτηρίας προσπαθεί να πείσει τους πιστωτές της για την αποτυχία του μνημονιακού προγράμματος, σύννεφα συγκεντρώνονται πάνω από την παγκόσμια οικονομία. Είναι χαρακτηριστικά όσα δήλωσε στο Bloomberg η Ann Pettifor συγγραφέας του βιβλίου The Coming First World Debt Crisis που εκδόθηκε το 2003 και προειδοποιούσε για την κρίση του 2008: «Πρόκειται να έχουμε μία ακόμη οικονομική κρίση. Η Βραζιλία αντιμετωπίζει ήδη μεγάλα προβλήματα με την ισχυροποίηση του δολαρίου. Με τρομάζουν όσα συμβαίνουν στη Νότια Αφρική και έπειτα υπάρχει και η Μαλαισία. Επιστρέφουμε εκεί που ήμασταν και αυτό είναι, πράγματι, τρομακτικό».
Η Ann Pettifor καταγράφει ορισμένες μόνο από τις πηγές της παγκόσμιας ανησυχίας για ένα νέο κραχ. Σύμφωνα με το Bloomberg, η προβλεπόμενη αύξηση των επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, που θα έχει ως συνέπεια την ακόμη μεγαλύτερη ενίσχυση του δολαρίου και η μείωση των εσόδων των πετρελαιοπαραγωγών χωρών αυξάνουν τους φόβους για μία νέα παγκόσμια κρίση χρέους. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με την οργάνωση Jubilee Debt Campaign, μόνο το 2013 το δημόσιο χρέος των αναπτυσσόμενων χωρών αυξήθηκε κατά 40% και η κατάσταση επιδεινώθηκε ακόμη περισσότερο καθώς το μεγαλύτερο τμήμα του συνολικού χρέους τους είναι σε δολάρια και η εξυπηρέτησή του έγινε δυσχερέστερη.
Ακόμη, η αδυναμία διαμόρφωσης ενός πλαισίου αναδιάρθρωσης των δημόσιων χρεών που συσσώρευσαν οι κυβερνήσεις, σε πολλές χώρες, προκειμένου να σώσουν τις τράπεζες, σε συνδυασμό με την υπερσυγκέντρωση του τραπεζικού κεφαλαίου, δημιουργούν ένα εύφλεκτο οικονομικό περιβάλλον όπου αρκεί μία σπίθα για να προκληθεί μία νέα έκρηξη. Αυτή η σπίθα θα μπορούσε να προέλθει από τις νέες φούσκες που δημιουργεί η ποσοτική χαλάρωση και η διοχέτευση ρευστότητας στις αγορές που δεν βρίσκει διέξοδο σε παραγωγικές επενδύσεις και τροφοδοτεί την κερδοσκοπία σε παγκόσμιο επίπεδο. Αδιάψευστος μάρτυρας η εκτόξευση των τιμών των μετοχών σε όλα τα χρηματιστήρια (εκτός από το ελληνικό).
Ο Marc Roche, οικονομικός δημοσιογράφος και συγγραφέας, αναφέρει στο τελευταίο βιβλίο του (Banksters, Εκδόσεις Μεταίχμιο): «Αλλά υπάρχουν και χρηματοπιστωτικά όπλα μαζικής καταστροφής για τα οποία ελάχιστα γίνεται λόγος και τα οποία μπορούν να αποδειχθούν πολύ πιο επικίνδυνα: τα φοιτητικά δάνεια στις ΗΠΑ, η σκιώδης τραπεζική στην Κίνα και τα παράγωγα προϊόντα». Σύμφωνα με τον συγγραφέα, το ύψος των αμερικανικών φοιτητικών δανείων υπερβαίνει το 1 τρισ. δολάρια και η εξυπηρέτησή τους γίνεται ολοένα και πιο δυσχερής εξαιτίας της έλλειψης θέσεων αξιοπρεπούς εργασίας, με αποτέλεσμα οι παύσεις πληρωμών να είναι πολυάριθμες ειδικά μεταξύ των κατόχων διπλωμάτων κοινωνικών επιστημών. Η σκιώδης τραπεζική (δηλαδή οι χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες μη τραπεζικών οργανισμών) στην Κίνα αντιπροσωπεύει πάνω από το ένα δεύτερο του ΑΕΠ και είναι εξαιρετικά δύσκολο να ελεγχθεί. Αυτοί που επενδύουν στην κινεζική σκιώδη τραπεζική είναι πεπεισμένοι ότι οι δημόσιες Αρχές θα σπεύσουν να τους βοηθήσουν για να αποτρέψουν πάση θυσία την κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος και αυτό τους ενθαρρύνει να αναλαμβάνουν ακόμη μεγαλύτερους επενδυτικούς κινδύνους. Όσον αφορά τα παράγωγα προϊόντα, ο Marc Roche ξεκαθαρίζει ότι παρά τη δημιουργία των γραφείων συμψηφισμού που υποχρέωσε τους συναλλασσόμενους να βγουν από την ανωνυμία τους, τίποτα δεν έχει αλλάξει ουσιαστικά. «Απλώς, μια συστημική απειλή αντικαταστάθηκε από μία άλλη… Το κεφάλαιο αυτών των οργανισμών είναι ασήμαντο, σε σύγκριση με εκείνο των τραπεζών των οποίων τις συναλλαγές αναλαμβάνουν να διεκπεραιώσουν. Σε περίπτωση που μία από αυτές τις τράπεζες καταρρεύσει, ο κίνδυνος μπορεί να μεταδοθεί στο σύνολο του τραπεζικού συστήματος, μέσω των εγγυήσεων που έχουν κατατεθεί σε αυτές».
Ένας ακόμη παράγοντας που ενισχύει τις εκτιμήσεις για ένα νέο παγκόσμιο κραχ, είναι οι γεωπολιτικές εντάσεις σε συνδυασμό με την ενίσχυση των ανισοτήτων και την επέκταση της φτώχειας. Από τη Δυτική Κίνα (μειονότητα Ουϊγούρων) μέχρι τη Νιγηρία, ο σουνιτικός φονταμενταλισμός πυροδοτεί συγκρούσεις που έχουν επιπτώσεις και στις οικονομίες της περιοχής. Παράλληλα, η ουκρανική κρίση θέτει σε τροχιά σύγκρουσης την Ε.Ε. με τη Ρωσία και δημιουργεί αναχώματα στην προσπάθεια ανάκαμψης των οικονομιών τους.
Η παραπάνω καταγραφή δεν εξαντλεί τους κινδύνους που απειλούν με νέο κραχ την παγκόσμια οικονομία και καθιστούν δυσχερέστερη τη διαπραγμάτευση της ελληνικής κυβέρνησης με τους πιστωτές της. «Πέλαγο μέγα πολεμά/ βαρεί το καλυβάκι…».
Ερανιστής: Γιώργος Τοζίδης
(www.gtozidis.wordpress.com)
