Κάθε χρόνο, λίγο πριν το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός δημοσιοποιείται η έκθεση της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης (ΜΚΟ) Oxfam σχετικά με τις ανισότητες στην κατοχή του παγκόσμιου οικονομικού πλούτου. Όπως προκύπτει από τα διαθέσιμα στοιχεία, μετά την τελευταία παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008, η συγκέντρωση τεράστιου πλούτου σε πολύ λίγους λαμβάνει εκρηκτικές διαστάσεις, συγκριτικά με την κατάσταση του μισού πληθυσμού του πλανήτη που στην ουσία βρίσκεται σε καθεστώς μόνιμης φτώχειας και πολλοί από αυτούς σε κατάσταση εξαθλίωσης.
Σε αυτό το πλαίσιο το 2018 επιταχύνθηκε η συγκέντρωση πλούτου σε πολύ λίγα πρόσωπα για μία ακόμα χρονιά. Οι 26 πλουσιότεροι δισεκατομμυριούχοι έχουν στα χέρια τους περιουσίες που ισούνται με τα εισοδήματα του φτωχότερου μισού της ανθρωπότητας. Δηλαδή 26 άνθρωποι έχουν συνολικά ίση περιουσία με τα 3,8 δισεκατομμύρια κατοίκων του πλανήτη! Τα αντίστοιχα μεγέθη, για να έχουμε αίσθηση του βαθμού συγκέντρωσης του πλούτου αλλά και της ταχύτητας με την οποία εξελίσσεται ήταν 43 δισεκατομμυριούχοι το 2017, και 61 το 2016.
Οι 2.200 δισεκατομμυριούχοι του πλανήτη είδαν τον πλούτο τους να αυξάνεται το 2018 κατά 12%, συνολικά 900 δισ. ή 2,5 δισ. ημερησίως. Την ίδια περίοδο τα 3,8 δισ. ανθρώπων είδαν τα τρέχοντα εισοδήματά τους για την επιβίωση, όχι το συσσωρευμένο πλούτο που γι’ αυτούς δεν υπάρχει ούτε στο ελάχιστο, να μειώνονται αθροιστικά στο έτος κατά 11% ή κατά 500 εκ. την ημέρα. Με άλλους όρους, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η Oxfam, το 82% του πλούτου που δημιουργήθηκε το 2018 κατέληξε στα χέρια του 1% των πλουσιότερων ανθρώπων του πλανήτη. Παράλληλα οι γυναίκες συνέχισαν να βρίσκονται σε έντονα μειονεκτική θέση εργασιακά. Έτσι, με τους τρέχοντες επιβραδυνόμενους ρυθμούς εξίσωσης αμοιβών ανδρών-γυναικών θα χρειαστούν 202 χρόνια (!) για να «επιτευχθεί» ισότητα στις αμοιβές.
ΣΥΝΟΛΙΚΑ Ο ΑΡΙΘΜΟΣ των δισεκατομμυριούχων έχει διπλασιαστεί από το την οικονομική κρίση του 2008, σύμφωνα με την Oxfam, καθώς «οι πλούσιοι επωφελούνται όχι μόνο από την επέκταση της περιουσίας τους, αλλά επίσης κι από τα χαμηλότερα επίπεδα φορολόγησης εδώ και δεκαετίες» σε πολλά κράτη. Παράλληλα οι «διευκολύνσεις» που παρέχει η παγκοσμιοποίηση, με ταυτόχρονη ανοχή από τις κυβερνήσεις για τη φοροδιαφυγή-φοροαποφυγή, δημιουργούν τους γνωστούς «φορολογικούς παραδείσους» όπου η παγκόσμια ελίτ «κρύβει» επιμελώς 7,6 τρισ. δολάρια.
Οι 26 πλουσιότεροι άνθρωποι στον κόσμο έχουν στα χέρια τους περιουσίες που ισούνται με τα εισοδήματα του μισού πληθυσμού της γης. Το 82% του πλούτου που δημιουργήθηκε το 2018 κατέληξε στα χέρια του 1% των πλουσιότερων ανθρώπων του πλανήτη. Την ίδια στιγμή 3,8 δισ. ανθρώπων είδαν τα τρέχοντα εισοδήματά τους να μειώνονται κατά 11%
Εκτός από τους χαμηλούς συντελεστές φορολόγησης εισοδήματος και τη φοροδιαφυγή οι ελίτ επωφελούνται τα μέγιστα και από την σχεδόν μηδενική φορολογία συσσωρευμένου πλούτου. Σύμφωνα με την Oxfam σε κάθε ένα δολάριο φορολογικών εσόδων αντιστοιχούν μόλις τέσσερα σεντς (4%) που προέρχονται από τη φορολόγηση του πλούτου.
Όλα αυτά οδηγούν σε ακραία φαινόμενα φορολόγησης όπως στη Βραζιλία και το Ηνωμένο Βασίλειο όπου «το 10% των φτωχότερων πληρώνει πλέον φόρους επί των εσόδων του αναλογικά πολύ υψηλότερους από ό,τι οι πλουσιότεροι». Σημειώνουμε εδώ ότι κάθε ομοιότητα αυτής της λογικής με τις εφαρμοζόμενες μνημονιακές πολιτικές στην Ελλάδα, με αποκορύφωμα την αποφασισμένη από την «κυβέρνηση της αριστεράς» μείωση του αφορολόγητου από 8.600 σε 5.600 ευρώ είναι «εντελώς συμπτωματική».
Με τα παραπάνω δεδομένα η Oxfam συμπεραίνει ότι «το χάσμα που μεγεθύνεται μεταξύ των πλούσιων και των φτωχών πλήττει τον αγώνα για την καταπολέμηση της φτώχειας, ζημιώνει την οικονομία και τροφοδοτεί την οργή σε όλο τον κόσμο» και συνεπώς ζητά στο πλαίσιο του Φόρουμ του Νταβός τη συζήτηση επ’ αυτών και τη λήψη μέτρων. Φυσικά στη σχετική συζήτηση οι συμμετέχοντες δεν αρνήθηκαν αλλά απάντησαν «ναι μεν αλλά»… δηλαδή υποστηρίζουν τις προσπάθειες του ΟΟΣΑ. «Ας έχουμε μια προσέγγιση βιώσιμη με φορολόγηση στους κόλπους των χωρών του ΟΟΣΑ. Θα συμφωνούσαμε πλήρως». Όπερ σημαίνει «συνεχίζουμε ως έχει» αφού δεν φαίνεται συμφωνία στον ορίζοντα.
ΤΟ ΟΛΟ ΘΕΜΑ έχει ιδιαίτερη σημασία στην τρέχουσα επικαιρότητα με το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων στη Γαλλία και τα αιτήματά τους για φορολογία των πλουσίων αλλά και με αντίστοιχες πρωτοβουλίες υπό εκκόλαψη όπως της νεαρής δημοκρατικής βουλευτού των ΗΠΑ Αλεξάντρια Οκάσιο-Κορτές που προκάλεσε «αναταραχή» πρόσφατα με την πρότασή της να φορολογηθούν με συντελεστή 70% οι πιο πλούσιοι.
Η μεθοδολογία της Oxfam, για την εκπόνηση κατ’ έτος της σχετικής έκθεσης, βασίζεται σε δεδομένα που συγκεντρώνουν: α) το περιοδικό Forbes για την τρέχουσα εξέλιξη της περιουσίας των πλουσιότερων ανθρώπων του πλανήτη και β) η τράπεζα Credit Suisse στην ετήσια έκθεσή της «Global Wealth Report». Διάφοροι οικονομολόγοι, απολογητές του συστήματος, χωρίς να αμφισβητούν την αξιοπιστία των πηγών, ασκούν κριτική στην Oxfam για τον τρόπο αξιοποίησης των στοιχείων. Μάλιστα τις τελευταίες μέρες, λόγω της έντασης που υπάρχει στη Γαλλία με το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων, οι εκεί αμφισβητούντες την έκθεση της Oxfam προχώρησαν σε «παιδαριώδη» συμπεράσματα για να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα, όπως «ο ακραίος πλούτος των πλουσιότερων δισεκατομμυριούχων είναι φυσικά ανάλογος με την ανυπολόγιστη μεγαλοφυΐα τους».
