Ο Γιώργος Κοζίας αρέσκεται στα παιχνίδια, στους κρυπτικούς συμβολισμούς. Άλλωστε, όλα τα ποιήματά του είναι παραλλαγές, και παραλογές ταυτόχρονα, σε άλλα ποιήματα γνωστά ή άγνωστα, σε υπαρκτούς λογοτεχνικούς ήρωες, σε κινηματογραφικές ταινίες, σε πίνακες.
Η ανάγνωση λοιπόν, η θέαση της τέχνης, εμπνέουν τον Γιώργο Κοζία. Φαίνεται τούτο από την τεχνική των ποιημάτων. Από τους πρώτους στίχους δηλώνεται η αναφορά στον ήρωά του. Ο Κοζίας, όπως και ο «πρόγονός του» Μίλτος Σαχτούρης, με τον οποίο έχει εμφανή διάλογο, αναπαράγει το μύθο των ηρώων του. Τους μεταθέτει πολλές φορές σε άλλο τόπο, σε άλλο χρόνο, σε άλλο τοπίο. Με συνεχείς εικόνες που μαγικά μεταμορφώνουν ήρωες, τόπο και χρόνο. Στο ποίημα Το μωρό Ποτέμκιν, η ταινία του Αϊζενστάιν διαχρονίζεται στα εκατό χρόνια της Οκτωβριανής Επανάστασης στη Ρωσία, για να μείνει από αυτήν την εποχή (που μοιάζει πια με εποχή των δεινοσαύρων) το μωρό στο καροτσάκι.
– Το μωρό, το μωρό! κραυγάζει η
παραμάνα Οδησσός.
Ξεσκίζει με τα νύχια το βυζί της.
……………………….
Το πληγωμένο υποβρύχιο
Φεύγει-κυλάει τρίζοντας ανάποδα.
Περνάει η Αυτού Μεγαλειότης
το Μωρό.
Από τα σαράντα ένα συν ένα ποιήματα της συλλογής, τα πιο δυνατά είναι αυτά που οι μαγικές μεταμορφώσεις του Κοζία περιορίζονται σε μια-δυο το πολύ. Γιατί υπάρχουν και ποιήματα που ο Κοζίας αυτομαγεύεται από τα ευρήματά του… όταν μάλιστα οι αναφορές σε άλλα ποιήματα είναι δυσδιάκριτες, όπως π.χ. ο εκατόνταρχος Πρεβέζης του Καρυωτακικού ποιήματος, η συγκίνηση μένει μετέωρη.
Στις προηγούμενες συλλογές του η έκπληξη είναι μια. Ή δυο το πολύ. Σε αντιστάθμισμα όμως ο 41ος Παράλληλος διαθέτει καλύτερη γλώσσα, λέξεις θαυμαστές που από μόνες τους είναι εικόνες. Συνεπώς η ποίηση του Γ. Κοζία κάνει συνεχώς βήματα προς τα εμπρός.
Χρόνος, ο μέγας μάγος
Τα καλύτερα ποιήματα της συλλογής είναι αυτά όπου ο χρόνος είναι ο Μέγας Μάγος. Η πορεία της ζωής μας, δηλαδή. Από τα όμορφα νιάτα στο γέρασμα του σώματος και της μνήμης του.
Το αμφίσημο κέρδος που αποκομίζει κανείς στη ζωή του.
Γράφει στο Μικρό κέρδος:
Ο Βασιλιάς Δαυίδ είχε ένα δακτυλίδι
που έγραφε:
«Όλα, θα περάσουν». Στο εβραϊκό
παζάρι,
δεν τ’ αγόραζε κανείς,
απελπισμένος τ’ αντάλλαξε
με σκουριασμένο στέμμα. Βγήκε
στους δρόμους
της Ιερουσαλήμ τρικλίζοντας,
πλήθος τον ακολουθούσαν
άτιμοι οι πονηροί Αβεσσαλώμ τραγουδώντας:
– Καιρός του σπείρειν! Καιρός του
θερίζειν!
Στην παρέλαση των βασιλιάδων
στον Κάτω Κόσμο
μαζί με τον Λεοντόκαρδο, τον
Αύγουστο, τον Πολώνιο,
τους τέσσερις ρηγάδες της τράπουλας, δεν τον περιγελούν.
Οι δίκαιοι παραγιοί, όταν περνά
απ’ τα παντοπωλεία του Άδη,
μετανιωμένοι τον υποδέχονται,
του προσφέρουν
το ψάρι της χίμαιρας, το τελευταίο
πικρό ψωμί:
– Μικρό το Κέρδος! Μικρό το Κέρδος!
Και στο υπερρεαλιστικό Ο Κάσπαρ Χάουζερ στον έρημο κήπο:
Χρόνια σακάτικα εμφανίστηκε
στον παραδεισένιο κόσμο
ο Κάσπαρ Χάουζερ, έκθετος και τρελός.
……………………….
Εις τον ύπνο του σκαλίζει, παλεύει,
τραυλίζει:
Μικρέ μου, Κάσπαρ Χάουζερ,
μπαξές
χωρίς λουλούδια δεν γίνεται,
πάρε το καλαθάκι σου και περιπάτει!
Όμως, στο πέρασμα της ζωής μένει ο Έρωτας. Αυτό ίσως είναι το μεγάλο κέρδος, υπενθυμίζοντας πάντα ό,τι κυριολεκτικώς έχουμε υπάρξει: «Σε μια στιγμή παραφοράς κάτι που δεν θα βρούμε στις νεκρολογίες μας».
Ο πόθος και οι τρυφερές ματιές
Ο Πόθος και η Παραφορά είναι ένα από τα θέματα της ποιητικής του Γ. Κοζία:
Ξαναγύρισε στον πρίγκιπά του.
– Γλυκέ Έρωτα, τον παρακαλεί,
το μαύρο δέντρο
μη διαβείς, την πέτρα μην περάσεις.
– Πες μου έμορφε ηδονιστή
τραγούδι της απάτης.
– Σήκω, ντύσου, στολίσου, βάλε
τα άρματα. Είμαι ο Πόθος!
Στο Σολωμικό Ο Προφήτης:
Μικρός προφήτης έριξε σε κορασιά
τα μάτια.
«Πεινώ, διψώ», της λέει. «Βοή μου»,
του αποκρίνεται, «τα σπλάχνα
μου να φας!».
Στο Ένατο κύμα:
Γυμνά κορμιά σκιρτούν στον
λαμπερό αφρό:
– Αχ πόσο σε μισώ, τρελή, πόσο
σε λατρεύω,
θάλασσα πικροθάλασσα αγάπη
νικηφόρα.
Όχι μόνο ο Πόθος αλλά και τρυφερές ματιές όπως στις γυναίκες με τις ομπρέλες:
Σύζυγοι της νύχτας τις μέρες που
βρέχει
τρέξτε στους σταθμούς
εφημερεύουν
οι γυναίκες-ομπρέλες, υπάκουες
ενάρετες αντίζηλες.
Εν τέλει μια εξαιρετική ποιητική συλλογή χωρίς κουραστικές αυτοαναφορικότητες, καίτοι πιστή σ’ ένα ειδικευμένο αναγνωστικό κοινό, προσκαλεί και προκαλεί τους εραστές της ποίησης.
