του Τόμας Φάτσι*
Οι ΗΠΑ μπορεί να χάνουν έδαφος έναντι των νέων παγκόσμιων δυνάμεων από πολλές απόψεις, αλλά όταν πρόκειται για επιχείρηση υποδαύλισης συγκρούσεων σε όλο τον κόσμο, παραμένουν ασυναγώνιστες. Καθώς εγκαταλείπουν σιγά-σιγά την Ουκρανία στην τύχη της, αφού έπαιξαν εξαρχής καθοριστικό ρόλο στην πυροδότηση της σύγκρουσης, κι ενώ συμβάλλουν στην επικίνδυνη κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή, καλλιεργούν επίσης το έδαφος για έναν μελλοντικό πόλεμο με την Κίνα στην Ασία.
Οι ΗΠΑ εμφανίζονται τώρα αποφασισμένες να μετατρέψουν τον γαλαξία των ασιατικών συμμαχιών τους σε μια πλήρη στρατιωτική συμμαχία: ένα ασιατικό ΝΑΤΟ. Το πρώτο σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση ήταν η δημιουργία, τις πρώτες ημέρες της κυβέρνησης Μπάιντεν, του συμφώνου Αυστραλίας-Ηνωμένου Βασιλείου-Ηνωμένων Πολιτειών (AUKUS), μιας νέας τριμερούς στρατιωτικής εταιρικής σχέσης. Το σχέδιο αντιμετωπίστηκε με σκεπτικισμό και εχθρότητα, ειδικά από την Κίνα, η οποία δήλωσε ότι η εταιρική σχέση απειλούσε να βλάψει την περιφερειακή ειρήνη.
Ενώ αυτό οδήγησε σε ένα υποτονικό ξεκίνημα, το AUKUS έχει αποκτήσει νέα δυναμική τους τελευταίους μήνες. Οι τρεις χώρες ανακοίνωσαν πρόσφατα την έναρξη του Πυλώνα ΙΙ του συμφώνου, ο οποίος θα δει τα μέλη του να συνεργάζονται σε στρατιωτικές τεχνολογίες επόμενης γενιάς –συμπεριλαμβανομένων των κβαντικών υπολογιστών, της τεχνητής νοημοσύνης, των υπερηχητικών όπλων και των υποθαλάσσιων δυνατοτήτων– και θα αποφασίσουν αν θα προσκαλέσουν νέα μέλη, όπως η Νότια Κορέα, ο Καναδάς, η Νέα Ζηλανδία και η Ιαπωνία. Νωρίτερα αυτό το μήνα, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ιαπωνία έγραψε ότι η Ιαπωνία «πρόκειται να γίνει ο πρώτος πρόσθετος εταίρος του Πυλώνα ΙΙ».
ΤΟ ΑΦΗΓΗΜΑ της Δύσης είναι ότι η στρατιωτική ενίσχυση στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού αποτελεί απλώς μια απάντηση στην ολοένα και πιο διεκδικητική στάση της Κίνας στην περιοχή – και ως εκ τούτου αφορά την αποτροπή, όχι την κλιμάκωση, και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνεται από την Κίνα ως απειλή. Όμως το Πεκίνο έχει καταστήσει σαφές ότι θεωρεί το AUKUS και την αυξανόμενη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού ως απειλή, ιδίως υπό το φως της παραδοχής του νέου αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Κουρτ Κάμπελ, ότι «τα υποβρύχια AUKUS προορίζονται για έναν πιθανό πόλεμο με την Κίνα για την Ταϊβάν».
Αν όλα αυτά σας φαίνονται οικεία, είναι επειδή είναι οικεία! Από πολλές απόψεις, αυτό που συμβαίνει με το AUKUS στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού θυμίζει την επέκταση του ΝΑΤΟ μετά τη δεκαετία του 1990 προς τα σύνορα της Ρωσίας. Και τότε το ΝΑΤΟ ισχυρίστηκε ότι η επέκτασή του ήταν αμυντικού χαρακτήρα, και δεν θα έπρεπε να θεωρηθεί απειλή από τη Ρωσία. Ωστόσο, όλοι αντιλαμβάνονταν ότι η επέκταση του ΝΑΤΟ θα γινόταν μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία, αφού θα δημιουργούσε ένα δίλημμα ασφαλείας για τη Ρωσία και θα προκαλούσε κάποια στιγμή αντίποινα από την τελευταία – δημιουργώντας έτσι την ίδια την απειλή ασφαλείας την οποία υποτίθεται ότι θα απέτρεπε η επέκταση του ΝΑΤΟ. Αυτό ακριβώς συνέβη, φυσικά, οδηγώντας τελικά στα τραγικά γεγονότα που εξακολουθούν να εκτυλίσσονται στην Ουκρανία.
Σήμερα, μια παρόμοια αυτοεκπληρούμενη προφητεία ξεδιπλώνεται στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού. Σε ό,τι αφορά την επέκταση του AUKUS, οι ΗΠΑ υιοθετούν για άλλη μια φορά την ίδια σταδιακή τακτική σαλαμοποίησης που ακολούθησαν και κατά την επέκταση του ΝΑΤΟ: κόβουν σταδιακά λεπτές φέτες, έτσι ώστε καμία μεμονωμένη ενέργεια να μην μπορεί να δικαιολογήσει μια μεγάλη αντίδραση της άλλης πλευράς, ενώ με την πάροδο του χρόνου επιτυγχάνεται το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ο Κάμπελ, ο κύριος αρχιτέκτονας της στρατηγικής του Μπάιντεν για την Ασία, έχει παραδεχτεί ανοιχτά ότι το AUKUS αφορά το «κλείδωμα [της Αυστραλίας] για τα επόμενα 40 χρόνια». Όπως παρατήρησε πρόσφατα ο Economist, η Αυστραλία δεν προορίζεται να γίνει ένας κυρίαρχος εταίρος, αλλά «το στρατιωτικό ορμητήριο της Αμερικής στην Ασία»…
* Ο Τόμας Φάτσι είναι δημοσιογράφος, ερευνητής και συγγραφέας. Εδώ δημοσιεύονται αποσπάσματα άρθρου του στο UnHerd (unherd.com, 19/4/2024).
