Του Κώστα Βαμβακά. Οι εξεταστικές επιτροπές αποτελούν μια διαδικασία χρεοκοπημένη στη συνείδηση του κόσμου, που δεν προσδοκά τίποτε απ’ αυτές. Ακόμη και οι δημοσκοπήσεις δίνουν συντριπτικά ποσοστά άνω του 80% στα σχετικά ερωτήματα. Μάλλον προσθέτουν στην απαξία του πολιτικού συστήματος παρά στον εξαγνισμό του, καθώς έρχονται να διαχειριστούν αυτό που ήδη έχει αποκαλυφθεί. Να οργανώσουν την περιχαράκωση και τη συγκάλυψη, να εξοντώσουν τους ήδη καμένους και να αποκαθάρουν τους άλλους, αφήνοντας στην άκρη πιο κεντρικούς και κρίσιμους παράγοντες. Εδώ ο συμψηφισμός είναι πανταχού παρών.
Βεβαίως αυτό δεν σημαίνει ότι στερούνται σημασίας. Αντίθετα, δι’ αυτών, οργανώνεται η επικαιρότητα, το ίδιο το πολιτικό παιχνίδι. Καθορίζεται το εύρος των αντιπαραθέσεων (ατζέντα), οι προϋποθέσεις της πολιτικής, τα όρια του αποπροσανατολισμού. Οι εξεταστικές είναι εξόχως αποκαλυπτικές των πολιτικών σχεδιασμών που καταστρώνονται στο παρασκήνιο από κινήσεις, πρόσωπα, κόμβους πολιτικής, που, ενώ τους φανταζόμαστε, αγνοούμε τις πραγματικές διαστάσεις τους. Προς το παρόν, βομβαρδιζόμαστε από παραπλανητικές και επίστρατες θεωρίες, πως δήθεν η λαϊκή οργή ζητά ανθρωποθυσίες για να εκτονωθεί. Όμως η λαϊκή οργή δεν ορίζεται σε πρωτόγονα συναισθήματα. Εκφράζει ένα ριζοσπαστισμό που παρακάμπτει προσωπικές στοχοποιήσεις και διαμορφώνει αιχμές ενάντια στο πολιτικό σύστημα. Το παράδειγμα Τσοχατζόπουλου είναι χαρακτηριστικό: Ακόμη κι όταν στιγματίστηκε οριστικά (με αποτέλεσμα να… ανασταλεί η κομματική του ιδιότητα άρον – άρον), το λαϊκό θυμικό στάθηκε στον ξεπεσμό και τον εξευτελισμό και άφησε τα μεσημεριανά παράθυρα να ασχολούνται με την παραπέρα εξόντωσή του. Το ΠΑΣΟΚ ξεπέρασε μάλλον ανώδυνα τα επεισόδια Μαντέλη-Τσοχατζόπουλου. Ο Γ. Παπανδρέου, βοηθούντων και των ΜΜΕ, φαίνεται να έχει πείσει για τη διαφοροποίησή του από το παρακμιακό ΠΑΣΟΚ του παρελθόντος. Η μεγάλη δοκιμασία θα ήταν η έγκληση Σημίτη, που θα έδινε πιο ουσιώδεις και πιο καταδικαστικούς τόνους στις εξελίξεις. Αποτράπηκε την τελευταία στιγμή με την εφεύρεση του ξυλουργού, τη στροφή της δημοσιότητας στα δώρα της Siemens προς τους ευτελείς πολιτικούς, αλλά και με τη συνδρομή του απαραίτητου πια ΛΑΟΣ, που επιχείρησε να τοποθετήσει στο πλαίσιο του σκανδάλου και τον Α. Σαμαρά.
Το ΠΑΣΟΚ ελπίζει ότι θα καταφέρει να στρέψει την προσοχή προς το Βατοπέδιο και τις προσωπικές ευθύνες του Κ. Καραμανλή. Πρόκειται για πολύ κρίσιμο ζήτημα για τις γενικές πολιτικές ισορροπίες όσο και για την τύχη του ΠΑΣΟΚ ειδικότερα. Διότι ένα μεγάλο τμήμα των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ αλλά και της Ν.Δ. πιστεύει ότι η οικονομική αποδυνάμωση της χώρας επιδεινώθηκε ραγδαία προς το τέλος της καραμανλικής διακυβέρνησης. Εάν διατηρηθεί αλώβητη αυτή η εικόνα, αφήνει δίοδο διαφυγής στο ΠΑΣΟΚ, καθώς πάνω της στηρίζεται το κεντρικό ιδεολόγημα της κυβέρνησης «σώζουμε τη χώρα από τη χρεοκοπία». Η Ν.Δ. μοιάζει πιο εκτεθειμένη. Η διάσπαση της Ντ. Μπακογιάννη και η ροή μεσαίων στελεχών προς τις δεξαμενές του ΛΑΟΣ, τα πτωτικά ποσοστά, οι βαλτωμένοι ρυθμοί ανανέωσης, η αμηχανία για την τύχη των καραμανλικών τής στερούν τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει το Βατοπέδιο αλλά και τις απειλές αποκαλύψεων του Μητσοτάκη.
Εξάλλου, η θέση των καθεστωτικών κομμάτων για τα σκάνδαλα δεν περιγράφεται από τις επίσημες εξαγγελίες, αλλά από το κατά πόσο μπορούν να οργανώσουν μια κατάσταση που να τα βοηθά να εγκολπώνουν και άλλες παραμέτρους της πολιτικής (ΜΜΕ, εξωθεσμικά κέντρα ισχύος, επιρροή διεθνών παραγόντων κ.λπ.) και να αξιοποιούν τη συγκυρία και την όποια δεκτικότητα της κοινής γνώμης. Πράγματα μάλλον δύσκολα για τη Ν.Δ. σήμερα, ίσως πιο εύκολα για το ΠΑΣΟΚ, αλλά το παιχνίδι δεν έχει ακόμη κριθεί, μιας και ο παράγοντας λαός μπορεί δώσει μια εντελώς διαφορετική τροπή και να τινάξει στον αέρα τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς.
Το ΠΑΣΟΚ ελπίζει ότι θα καταφέρει να στρέψει την προσοχή προς το Βατοπέδιο και τις προσωπικές ευθύνες του Κ. Καραμανλή. Πρόκειται για πολύ κρίσιμο ζήτημα για τις γενικές πολιτικές ισορροπίες όσο και για την τύχη του ΠΑΣΟΚ ειδικότερα. Διότι ένα μεγάλο τμήμα των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ αλλά και της Ν.Δ. πιστεύει ότι η οικονομική αποδυνάμωση της χώρας επιδεινώθηκε ραγδαία προς το τέλος της καραμανλικής διακυβέρνησης. Εάν διατηρηθεί αλώβητη αυτή η εικόνα, αφήνει δίοδο διαφυγής στο ΠΑΣΟΚ, καθώς πάνω της στηρίζεται το κεντρικό ιδεολόγημα της κυβέρνησης «σώζουμε τη χώρα από τη χρεοκοπία». Η Ν.Δ. μοιάζει πιο εκτεθειμένη. Η διάσπαση της Ντ. Μπακογιάννη και η ροή μεσαίων στελεχών προς τις δεξαμενές του ΛΑΟΣ, τα πτωτικά ποσοστά, οι βαλτωμένοι ρυθμοί ανανέωσης, η αμηχανία για την τύχη των καραμανλικών τής στερούν τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει το Βατοπέδιο αλλά και τις απειλές αποκαλύψεων του Μητσοτάκη.
Εξάλλου, η θέση των καθεστωτικών κομμάτων για τα σκάνδαλα δεν περιγράφεται από τις επίσημες εξαγγελίες, αλλά από το κατά πόσο μπορούν να οργανώσουν μια κατάσταση που να τα βοηθά να εγκολπώνουν και άλλες παραμέτρους της πολιτικής (ΜΜΕ, εξωθεσμικά κέντρα ισχύος, επιρροή διεθνών παραγόντων κ.λπ.) και να αξιοποιούν τη συγκυρία και την όποια δεκτικότητα της κοινής γνώμης. Πράγματα μάλλον δύσκολα για τη Ν.Δ. σήμερα, ίσως πιο εύκολα για το ΠΑΣΟΚ, αλλά το παιχνίδι δεν έχει ακόμη κριθεί, μιας και ο παράγοντας λαός μπορεί δώσει μια εντελώς διαφορετική τροπή και να τινάξει στον αέρα τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς.
Σχόλια
