Οι τράπεζες ξανασυσπειρώνονται στο κοινό νόμισμα και εξορκίζουν τα σενάρια χρεοκοπίας – Με άνεση χρόνου και χρήματος μπορούν να μας οδηγήσουν στο κραχ της επόμενης πενταετίας…
Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου
Τα μηνύματα που εκπέμπει ο πρωθυπουργός στην αμερικανική περιοδεία, εις άγραν επενδυτών και «ψήφων εμπιστοσύνης», πέρα από το στοιχεία γραφικότητας που περιέχουν, αποκαλύπτουν ένα ρητορικό συντονισμό ανάμεσα στους πρωταγωνιστές του οικονομικο-πολιτικού παιγνίου με πιόνι την Ελλάδα. «Η Ελλάδα δεν είναι μια φτωχή χώρα, αλλά μια χώρα με ελλιπή διοίκηση», είπε ο κ. Παπανδρέου σε μια από τις δεκάδες δηλώσεις και ομιλίες του στη Νέα Υόρκη. Και συμπλήρωσε ότι «ο τρόπος που αντιμετωπίζει η Ελλάδα την κρίση είναι κρίσιμος για την Ελλάδα και τον κόσμο». Πίσω απ’ αυτήν την κοινοτοπία κρύβεται η καινούργια προσέγγιση για το «πείραμα» στο οποίο υποβάλλεται η ελληνική κοινωνία. Ερμηνεία που πριν από δυο εβδομάδες ο ίδιος ο Πολ Τόμσεν του ΔΝΤ είχε εκφράσει με λίγο διαφορετικό τρόπο, διακινδυνεύοντας μάλιστα να βγάλει άχρηστο το μνημόνιο και το πρόγραμμα «σωτηρίας»: «Το πρόβλημα της Ελλάδας δεν είναι τόσο το χρέος της, όσο το οικονομικό της μοντέλο», είχε πει ο αξιωματούχος του ΔΝΤ. Στην ουσία, οι δηλώσεις αυτές υποβαθμίζουν το δημοσιονομικό χαρακτήρα των μέτρων του μνημονίου και μετατοπίζουν τον άξονα στις «μεταρρυθμίσεις», δηλαδή στην εκθεμελίωση των ήδη ανάπηρων, ελάχιστων σταθερών που διέθεταν οι μισθωτοί και άλλες υποτελείς τάξεις.
Χειροκροτήματα
Στη μεταστροφή στον τρόπο προσέγγισης της κρίσης του χρέους έδωσαν το «παρών» με θεαματικό συντονισμό κορυφαίοι παράγοντες του χρηματοπιστωτικού συστήματος στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ: Το πρακτορείο Bloomberg παρουσίασε σφυγμομέτρηση επενδυτών κατά τους οποίους υποχωρεί ελαφρά η πιθανότητα χρεοκοπίας της Ελλάδας. Το ΔΝΤ, διά κορυφαίας αξιωματούχου του στην Ουάσιγκτον, εκτίμησε ότι η Ελλάδα ίσως καταφέρει να επιστρέψει στις αγορές στα τέλη του 2011 ή στις αρχές του 2012. Αρκετοί αναλυτές τραπεζών αποτόλμησαν, επίσης, την εκτίμηση ότι τα spreads και το κόστος δανεισμού, θα μειωθούν μέχρι και στο ήμισυ στο επόμενο εξάμηνο με ένα χρόνο, ενώ κάποιοι είχαν το θάρρος να υποδείξουν αγορά ελληνικών ομολόγων στους πελάτες τους (HSBC, Goldman Sachs, Societe Generale κ.ά.). Έτσι είπαν, τουλάχιστον.
Περίσσεψαν, φυσικά, οι επαινετικές δηλώσεις από διεθνείς πολιτικούς παράγοντες για την προσήλωση της χώρας στην ευλαβική τήρηση του μνημονίου: από τον Αμερικανό αντιπρόεδρο Τζον Μπάιντεν, τον Γερμανό υπουργό Οικονομίας Βόλφγκαγκ Σόιμπλε και όλους όσοι έσπευσαν και την τελευταία εβδομάδα να διαβεβαιώσουν ότι αποκλείεται και η χρεοκοπία, και η αναδιάρθρωση του χρέους και οποιαδήποτε παράταση εφαρμογής του μνημονίου πέρα από το 2013.
«Ζήτω το ευρώ»
Αν έδινε βάση κανείς στις δηλώσεις αυτές, θα μπορούσε να συμπεράνει ότι, πράγματι, η κρίση του χρέους τιθασεύεται και τίθεται υπό έλεγχο. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, όλα αυτά δεν είναι παρά ένας εξορκισμός του κακού, με πρωτεργάτες τους τραπεζίτες. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες, που μέχρι πριν ένα μήνα στοιχημάτιζαν διακριτικά ή απροκάλυπτα σε χρεοκοπία της Ελλάδας, και λίγο παλαιότερα ακόμη και στη διάλυση της ευρωζώνης, επανασυσπειρώνονται γύρω από το κοινό νόμισμα και ομνύουν σ’ αυτό.
Το ίδιο συμβαίνει με τις πολιτικές ηγεσίες της Ευρωζώνης που, μακριά από τις ακρότητες της άνοιξης, θεωρούν αδιανόητη κάθε προοπτική αποσταθεροποίησης του κοινού νομίσματος με την αποβολή ή αναγκαστική αποχώρηση χώρας. «Το ευρώ και η Ε.Ε. ωφελούν τη Γερμανία περισσότερο από κάθε άλλη χώρα», δήλωσε προχθές στη Φρανκφούρτη ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, σε μια προσπάθεια να διαλύσει και τις τελευταίες σκιές ευρωσκεπτικισμού στις επιχειρηματικές ελίτ της χώρας.
Η Βασιλεία ΙΙΙ
Στον πυρήνα αυτής της αρκετά καλά σκηνοθετημένης μεταστροφής βρίσκονται οι τράπεζες. Έχοντας εξασφαλίσει άφθονη ροή ρευστότητας, για να καλύψουν κάθε είδους έκθεση σε κρατικά ομόλογα από τις κυβερνήσεις και την ΕΚΤ, θέλουν να βάλουν χέρι και στα 750 δισ. ευρώ του ευρωπαϊκού μηχανισμού σωτηρίας (Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας) που έχουν θεσπίσει, αλλά κρατούν σε αγρανάπαυση, οι 27 της Ε.Ε. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι οι επικεφαλής της ΕΚΤ είναι κοντά στην τελική απόφαση για έκδοση ευρωομολόγου που θα χρηματοδοτήσει το Ταμείο. Και οι περίφημοι οίκοι αξιολόγησης (οι ίδιοι που κατηγορήθηκαν ως συνυπαίτιοι της κρίσης) έσπευσαν να δηλώσουν ότι θα δώσουν στο ομόλογο αυτό την κορυφαία βαθμολογία, ώστε να γίνει ανάρπαστο.
Τα μεγαλύτερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Ε.Ε. φυσικά θα χειροκροτήσουν με πάθος την απόφαση, αφού αυτό το απίστευτο ποσό θα καταλήξει στα ταμεία τους στο μεγαλύτερο βαθμό και θα τους δώσει τη δυνατότητα να καλύψουν δωρεάν και με άνεση χρόνου τους νέους κανόνες για την κεφαλαιακή τους επάρκεια που ορίζονται στη συμφωνία Βασιλεία ΙΙΙ. Η συμφωνία υποχρεώνει τις τράπεζες να ανεβάσουν τα εποπτικά τους κεφάλαια (δηλαδή το πραγματικό χρήμα που διαθέτουν στα ταμεία τους για την… κακιά ώρα) στο 7% των συνολικών μέχρι το 2019.
Αυτός είναι ο συμβιβασμός στον οποίο κατέληξε η πολύμηνη αντιπαράθεση πολιτικής και τραπεζικής ελίτ, της οποίας θύμα ενδέχεται να υπήρξε και η ελληνική οικονομία. Φυσικά, ο συμβιβασμός αυτός προδίδει τις αμφιβολίες που διακατέχουν τους Ευρωπαίους ηγέτες για τις δυνατότητες των οικονομιών τους, ακόμη και της γερμανικής, να αποδώσουν μια ασφαλή και διαρκή ανάκαμψη.
Ταυτόχρονα, αποδεικνύουν την υποτέλειά τους στην αριστοκρατία του χρήματος, στην οποία παρέχουν και άφθονο χρόνο και απεριόριστο χρήμα για να παρέχουν την ελάχιστη δυνατή ασφάλεια στο σύστημα, και την ελάχιστη δυνατή ροή χρήματος στην πραγματική οικονομία. Φυσικά, της παρέχουν και την πολυτέλεια να προκαλέσουν το επόμενο κραχ, την επόμενη κατάρρευση, την επόμενη καταστροφή.
Μετά τις εκλογές η τραπεζική «Γιάλτα»
Μια συμφωνία «Γιάλτας» για τη διανομή των κρατικών τραπεζικών ιματίων είναι η παροχή της κυβέρνησης προς το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Από τη Νέα Υόρκη ο πρωθυπουργός προσδιόρισε και το αποτέλεσμα αυτής της συμφωνίας, δηλώνοντας πως «στο τέλος των ανακατατάξεων στην Ελλάδα θα υπάρχουν μια κρατική και δυο τρεις ιδιωτικές τράπεζες». Ναι, αλλά ποιες;
Το ΔΝΤ, στην τελευταία αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας, έχει ταχθεί σαφώς υπέρ της πώλησης και της Αγροτικής, και του Ταμιευτηρίου και των εμπορικών δραστηριοτήτων του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων. Ο αρχικός προγραμματισμός προέβλεπε τα εξής: στο τέλος του Σεπτέμβρη πόρισμα των συμβούλων ιδιωτικοποίησης με εναλλακτικά σενάρια, νέα stress tests για τις ελληνικές τράπεζες στα μέσα Οκτώβρη και, τελικώς, ανακοίνωση κυβερνητικών αποφάσεων με προκήρυξη διαγωνισμού. Όλα πήραν αναβολή. Τα stress tests, μέχρι το τέλος του έτους, το πόρισμα των συμβούλων «αργότερα», οι κυβερνητικές αποφάσεις για το τι και πόσο θα πουλήσει μετά τις εκλογές. Το νέο, εκλογικής πνοής, χρονοδιάγραμμα προδίδει και τις «κακές προθέσεις» της κυβέρνησης του Μνημονίου για την τύχη των κρατικών τραπεζών. Όλων, πλην Εθνικής, στην οποία μετά και την αύξηση κεφαλαίου η συμμετοχή του δημοσίου δεν θα είναι ούτε καν συμβολική. Γι’ αυτό και το ΔΝΤ δεν έχει αντιρρήσεις σε διατήρησή της στην έμμεση κρατική επιρροή. Το μόνο που λείπει απ’ την εικόνα είναι οι μνηστήρες. Γνωστοί κι αυτοί, αλλά τουλάχιστον να μάθουμε τις ιδιαίτερες κυβερνητικές συμπάθειες…
