Η επίσκεψη στήριξης του Καραμανλή από τον Ντε Γκολ στη Θεσσαλονίκη μετατράπηκε σε πρόβα τζενεράλε για την παρακρατική οργάνωση «Καρφίτσα»
Του Ηλία Χαρίτου
Με αφορμή την αισιόδοξη προσδοκία της κυβέρνησης για διαρκή στήριξη από τη Γαλλία προκειμένου να κλειδώσει η δεύτερη φάση του μεταπασχάλιου Συνεδρίου των Φαρισαίων – Δανειστών που χαριτωμένα φέρει τον τίτλο Eurogroup, αξίζει να θυμηθούμε την επίσκεψη του Γάλλου προέδρου Σαρλ Ντε Γκολ στη Θεσσαλονίκη τον Μάιο του 1963, όταν η τότε κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή επιζητούσε τη στήριξή του.
Στις 19 Μαΐου 1963 καταγράφηκε ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της σύγχρονης μεταπολεμικής ιστορίας, αφετηρία για πολλαπλά παράλληλα επεισόδια που σημάδεψαν την Ελλάδα. Ο στρατηγός Ντε Γκολ, αρχιτέκτονας της Ε’ Γαλλικής Δημοκρατίας, επισκέπτεται τη Θεσσαλονίκη σε μία πολύ ενδιαφέρουσα ιστορικά περίοδο.
Η χώρα κυβερνάται από την κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή, μετά τις «οικολογικές» εκλογές του 1961, όπου για πρώτη φορά στην παγκόσμια Ιστορία απέκτησαν δικαίωμα ψήφου και τα δέντρα. Βασιλιάς είναι ο Παύλος, ο οποίος έμεινε στην Ιστορία ως ο σύζυγος της κυρίαρχης βασίλισσας Φρειδερίκης. Όταν αναφερόμαστε στο παλάτι εκείνης της εποχής εννοούμε πάντα τη Φρειδερίκη και τον στενό σκληροπυρηνικό κύκλο της. Ο Παύλος είναι ο μοναδικός μονάρχης της Ελλάδας που ολοκλήρωσε ομαλά τη βασιλεία του, που δεν εξορίσθηκε ή δολοφονήθηκε, γιατί την είχε πέσει στο μπριτζ αφήνοντας τη δουλειά στη Φρειδερίκη. Από την ξάπλα και το μπριτζ κανένας δεν έπαθε ποτέ τίποτα.
Το ταξίδι του Ντε Γκολ στην Ελλάδα αποτέλεσε αποφασιστική καμπή για τη σχέση του Καραμανλή με το παλάτι, αλλά και με τους Αμερικανούς, που δεν πολυσυμπαθούσαν την ιδέα ενός δεύτερου Ντε Γκολ. Κατά συνέπεια, οι σχέσεις μεταξύ Καραμανλή-ανακτόρων και ορισμένων αμερικανικών κύκλων, φτάνουν σε οριακό σημείο. Ο Γάλλος πρόεδρος ήταν γνωστών αντιαμερικανικών αισθημάτων και το απέδειξε πολλές φορές, μπαίνοντας στη μύτη της δυτικής υπερδύναμης. Αυτήν την γκολική κληρονομιά εμφανίζονται να συνεχίζουν οι σύγχρονοί μας συντηρητικοί Γάλλοι πρώην πρόεδροι, Σιράκ και Σαρκοζί.
Ο Ντε Γκολ στην πολιτική του είχε δώσει τη μορφή στρατιωτικής εκστρατείας που έχει στόχο να αφυπνίσει το ναρκωμένο γαλλικό μεγαλείο. Χρησιμοποίησε την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα των Γάλλων αγροτών, απέσυρε τη συμμετοχή της Γαλλίας από το ΝΑΤΟ (όχι όμως από το πολιτικό σκέλος της Ατλαντικής Συμμαχίας), εγκαινίασε μια πολιτική «ύφεσης και συνεργασίας» με το Ανατολικό Μπλοκ, αναγνώρισε το 1964 την κομμουνιστική Κίνα, τήρησε στάση ουδετερότητας στο Βιετνάμ και στον αραβοϊσραηλινό πόλεμο, ενίσχυσε την αποσχιστική τάση των γαλλόφωνων Καναδών, προσπάθησε η Γαλλία να αναλάβει τον ρόλο της ηγέτιδας δύναμης σε μια Ευρώπη από τον Ατλαντικό ώς τα Ουράλια.
Δρακόντειο… παρακράτος
Τα μέτρα ασφαλείας στη Θεσσαλονίκη, τον Μάιο του 1963, για την επίσκεψη του Γάλλου προέδρου ήταν δρακόντεια. Για την ασφάλειά του συγκροτείται ομάδα από πολίτες. Τρεις χιλιάδες επιστρατεύονται από την Υπηρεσία Κρατικής Ασφάλειας. Πυρήνας όλων αυτών ήταν η περιβόητη παρακρατική οργάνωση «Καρφίτσα», τα μέλη της οποίας είχαν μία καρφίτσα με χρωματισμένη την κεφαλή στο πέτο, για να αναγνωρίζονται από την αστυνομία.
Στη μετεμφυλιακή Θεσσαλονίκη ένα περιβόητο παρακράτος κυριαρχεί. Απαρτιζόμενο από πρώην συνεργάτες των Γερμανών, δωσίλογους, ρουφιάνους, καταπατητές των εβραϊκών περιουσιών και άλλα καθάρματα. Με την ήττα της Αριστεράς, τον Δεκέμβρη του 1944 και την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας, η Θεσσαλονίκη και η Μακεδονία γενικότερα μπαίνουν στη μακριά νύχτα του Εμφυλίου και των πέτρινων χρόνων της δεκαετίας του ’50 και των αρχών της δεκαετίας του ’60. Η πόλη παραδίδεται στους καραμπινάτους δωσίλογους της κατοχής που αθωώνονται μαζικά από τα δικαστήρια σκοπιμότητας της εποχής και στη συνέχεια αποκαθίστανται μέσω της «εθνικής» κολυμπήθρας.
Ένα ελεεινό παρακράτος που σχετίζεται με όλες τις πολιτικές δολοφονίες της πόλης, τα γελοία υπολείμματα του οποίου συνεχίζουν να τροφοδοτούν σήμερα με απίθανα ανθρωπάρια την ελληνική κεντρική πολιτική σκηνή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αναφοράς αποτελεί η σύζυγος του πρωτοπαλίκαρου του τότε πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη, η οποία υπηρέτησε στο γραφείο του χασάπη των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, Γερμανού εγκληματία πολέμου Μαξ Μέρτεν. Το πογκρόμ της Θεσσαλονίκης ήταν το μεγαλύτερο στην Ευρώπη, σε αναλογία πληθυσμού-θυμάτων. Από την ανθηρή προπολεμική εβραϊκή κοινότητα της πόλης που αριθμούσε πενήντα πέντε χιλιάδες πολίτες σήμερα ζουν λιγότεροι από τρεις χιλιάδες.
Αυτά τα μπουμπούκια επιστρατεύτηκαν για να περιφρουρήσουν την επίσκεψη Ντε Γκολ στη Θεσσαλονίκη. Μεταξύ αυτών είναι οι Γκοτζαμάνης και Εμμανουηλίδης, οι φυσικοί αυτουργοί της δολοφονικής επίθεσης εναντίον του βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη, τρεις μόλις ημέρες μετά την επίσκεψη Ντε Γκολ στη Θεσσαλονίκη, το βράδυ της 22ας Μαΐου 1963, στη συμβολή των οδών Ερμού και Βενιζέλου, μετά το τέλος πολιτικής εκδήλωσης.
Η δράση και ο ρόλος όλων αυτών των λούμπεν τύπων, μελών της «καρφίτσας», που συχνάζουν και περιφέρονται στην Κεντρική Αγορά της Θεσσαλονίκης και σε καφενεία-χαρτοπαιχτικές λέσχες της Τούμπας, ξεσκεπάστηκε από τους δημοσιογράφους Γιώργο Ρωμαίο, Γιάννη Βούλτεψη και Γιώργο Μπέρτσο, παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης και της αστυνομίας να εμφανίσουν τη δολοφονία σαν ατύχημα.
Οι τρεις δημοσιογράφοι χρησιμοποιώντας διάφορα τεχνάσματα ανακαλύπτουν εμβρόντητοι συνεχώς νέα στοιχεία που βοηθούν ουσιαστικά τον ανακριτή Χρήστο Σαρτζετάκη και τους εισαγγελείς Δελαπόρτα και Μπούτη. Με τις προσπάθειές τους αποκαλύπτεται η δράση της «καρφίτσας». Ο Εμμ. Εμμανουηλίδης, ο άνθρωπος που καταδικάστηκε ως ο δολοφόνος του Λαμπράκη, έχει αποκαλυπτικά αναφέρει στην τηλεοπτική εκπομπή Ρεπορτάζ χωρίς σύνορα του Στέλιου Κούλογλου πως η πρόβα τζενεράλε της «Καρφίτσας» έγινε τρεις μέρες πριν από τη δολοφονία του Λαμπράκη, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του στρατηγού Ντε Γκολ στη Θεσσαλονίκη και ότι μερικές ώρες πριν από το έγκλημα, εκατοντάδες παρακρατικοί κλήθηκαν στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής όπου έγινε η δολοφονία. Ο υπομοίραρχος της Ασφάλειας είπε στους συγκεντρωμένους: «Στόχος μας είναι ο Λαμπράκης».
Η άρνηση του ανακριτή Χρήστου Σαρτζετάκη να υποκύψει στις πιέσεις της κυβέρνησης και της δικαστικής ιεραρχίας, είχε ως αποτέλεσμα οι δύο φυσικοί αυτουργοί της δολοφονίας και πολλοί ανώτατοι αξιωματικοί της χωροφυλακής, να βρεθούν τελικά στο εδώλιο των κατηγορουμένων.
Η συνέχεια είναι γνωστή. «Ποιος κυβερνά αυτόν τον τόπο» και αποπομπή του Κωνσταντίνου Καραμανλή από το παλάτι, εκλογές 1964, νίκη της Ενώσεως Κέντρου, του πιο ετερόκλητου πολιτικού συνδυασμού που κέρδισε εκλογές σ’ αυτή τη χώρα, αποστασία, χούντα. Η επίσκεψη Ντε Γκολ συνέβαλε ως αφετηρία όλων αυτών των γεγονότων, που στιγμάτισαν τη μεταπολεμική Ιστορία της πατρίδας. Για να μην ξεχνιόμαστε δηλαδή…
