του Τζέιμς Πέτρας*
Το πρώτο που πρέπει να επισημανθεί όσον αφορά τις τρέχουσες εξελίξεις στις ΗΠΑ είναι το γεγονός ότι οι Δημοκρατικοί ξεκίνησαν, με τις υπογραφές περίπου 200 βουλευτών, τη διαδικασία αποπομπής του Τραμπ. Αλλά οι Ρεπουμπλικάνοι δεν πρόκειται να συμμετάσχουν σε αυτήν. Άρα έχει Δημοκρατική σφραγίδα, χωρίς αναγνώριση από τους Ρεπουμπλικάνους, οι οποίοι δεν επιθυμούν να σπιλωθεί με τέτοιο τρόπο ο μελλοντικός προεδρικός υποψήφιος που θα εκπροσωπήσει τον Τραμπ. Λείπει δηλαδή στους Δημοκρατικούς η απαραίτητη συναίνεση για μια τέτοια διαδικασία.
Η κατηγορία υποτίθεται ότι αφορά την υποκίνηση σε ανταρσία, αλλά στην πραγματικότητα δεν επρόκειτο ούτε για διαχείριση μιας ανταρσίας. Αν και πάνω από 10.000 άνθρωποι συμμετείχαν στην εισβολή στο Καπιτώλιο και οι Δημοκρατικοί απέτυχαν στην παροχή ασφάλειας, ήταν μεν ένα ξέσπασμα βίας, αλλά δεν πήρε εθνικές διαστάσεις. Ενεργοποιήθηκαν μόνο εκπρόσωποι της ακροδεξιάς, ρατσιστές, φασίστες και μερικοί ακόμη. Δεν απέσπασαν όμως την υποστήριξη άλλων πολιτικών συντηρητικών δυνάμεων, που διαχωρίζονται ανάμεσα σε ακραίους και σε πιο «πολιτικούς» τομείς, υπό την έννοια της σχέσης τους με εκλογικές διαδικασίες.
Ακολούθησαν διαδηλώσεις που ζητούν την αποπομπή του Τραμπ, αλλά ούτε αυτές είχαν μεγάλη έκταση. Θα υπάρξουν κι άλλες τέτοιου είδους κινητοποιήσεις και διαμαρτυρίες, αλλά καμία πλευρά δεν θα αποπειραθεί μια αντιπαράθεση με το στρατό, την αστυνομία ή την εθνοφρουρά. Ό,τι σχετικό συμβεί θα είναι στο περιθώριο των όσων έγιναν την περασμένη εβδομάδα.
Ο Τραμπ επιθεωρεί το τείχος στα σύνορα με το Μεξικό
Από την πλευρά του ο Τραμπ πηγαίνει στα σύνορα με το Μεξικό για να επιβλέψει την πρόοδο της κατασκευής του τείχους. Χρησιμοποιεί αυτό το πρότζεκτ ώστε να εξακολουθήσει να απολαμβάνει της υποστήριξης των πλούσιων που ζουν εκεί και είναι ιδιοκτήτες μεγάλων ράντσων και εμπορικών επιχειρήσεων. Αλλά στην πραγματικότητα δεν στέκει η προσδοκία ότι το τείχος θα μπορέσει να αλλάξει την πολιτική των ΗΠΑ. Αυτό καθαυτό το τείχος έχει περιορισμένη αποτελεσματικότητα και η πολύ περιορισμένη αποτρεπτική του λειτουργία γίνεται αντιληπτή από τους πολίτες στο Τέξας, την Αριζόνα και τις άλλες πολιτείες που συνορεύουν με το Μεξικό.
Άρα η επίσκεψη του Τραμπ εκεί έχει περισσότερο να κάνει με την επιδίωξή του να εμφανιστεί ότι ακόμη και τώρα ασκεί πολιτική, ότι είναι δραστήριος ακόμη και στις τελευταίες μέρες της διακυβέρνησής του. Ότι δηλαδή διατηρεί την αξιοπιστία και την ισχύ του κι ότι διαθέτει οργάνωση. Στην πραγματικότητα βέβαια δεν έχουν έτσι τα πράγματα. Έχει χάσει μεγάλο μέρος της υπόληψής του λόγω του βίαιου ξεσπάσματος της περασμένης εβδομάδας, και πολλοί από όσους τον ακολουθούσαν πλέον κρατούν αποστάσεις. Με άλλα λόγια, κανείς δεν θέλει να αλλάξει το πολιτικό σύστημα στο βάθος που επιθυμεί ο Τραμπ.
Μπλοκάρουν την πρόσβαση του Τραμπ στο πυρηνικό οπλοστάσιο
Εδώ πάντως πρέπει να προστεθεί κάτι ακόμη: ακόμη και την τελευταία στιγμή, οτιδήποτε είναι πιθανό με τον Τραμπ. Από αυτήν την άποψη, είναι χαρακτηριστική η πρωτοφανής παραδοχή του προέδρου του Κογκρέσου, ότι βρίσκεται σε επαφή με τους στρατιωτικούς ώστε να μπλοκαριστεί οποιαδήποτε πρόσβαση του Τραμπ στο πυρηνικό οπλοστάσιο των ΗΠΑ. Αυτή η σύσταση κάνει σαφές το πόσο είναι πιθανά όλα με τον Τραμπ έστω και την ύστατη ώρα, στην προσπάθειά του να διατηρηθεί στην εξουσία. Φυσικά δεν έχει τέτοια δυνατότητα: οι στρατιωτικοί δεν είναι διατεθειμένοι να του παραχωρήσουν την εξουσία να χρησιμοποιήσει οποιοδήποτε μέσο μεγάλης βιαιότητας.
Παρ’ όλα αυτά ο Τραμπ εξακολουθεί να επιδιώκει την αύξηση του κύρους του στην ακροδεξιά, π.χ. διατάσσοντας την εκτέλεση της θανατικής ποινής τριών καταδίκων. Τέτοιου είδους είναι τα τελευταία χαρτιά που παίζει ο Τραμπ για να διατηρήσει υπέρ του μια ακροδεξιά βάση.
Χαρακτηριστική του φόβου ότι όλα είναι πιθανά με τον Τραμπ είναι η πρωτοφανής παραδοχή του προέδρου του Κογκρέσου, ότι βρίσκεται σε επαφή με τους στρατιωτικούς ώστε να μπλοκαριστεί οποιαδήποτε πρόσβαση του (ακόμη εν ενεργεία) προέδρου στο πυρηνικό οπλοστάσιο των ΗΠΑ
Η νέα διοίκηση Μπάιντεν: φωλιά κεντροδεξιών και δεξιών
Τώρα, στην άλλη πλευρά, ο Τζο Μπάιντεν εξακολουθεί να συμπληρώνει την κυβέρνησή του. Μία από τις τελευταίες επιλογές του είναι η αναβίωση του Γουίλιαμ Μπερνς, πρώην υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ επί Ομπάμα, αυτή τη φορά ως διευθυντή της CIA. Έχουμε επανειλημμένα τονίσει ότι τον Μπάιντεν δεν τον χρωματίζει η παραμικρή υποψία αριστεροσύνης. Είναι λοιπόν αναμενόμενο που διορίζει σε καίριες θέσεις αποκλειστικά άτομα που ανήκουν στην κεντροδεξιά πτέρυγα του Δημοκρατικού Κόμματος. Δεν έχει δώσει κυβερνητικό πόστο ούτε σε έναν άνθρωπο του περιβάλλοντος του Μπέρνι Σάντερς και γενικότερα της κεντροαριστερής πτέρυγας των Δημοκρατικών. Μέχρι τώρα όλοι όσοι έχει επιλέξει είναι κεντροδεξιοί ή και δεξιοί.
Το αποτέλεσμα είναι να υπάρχει απογοήτευση και αποδιάρθρωση μεταξύ όσων τοποθετούνται στην αριστερά του Δημοκρατικού Κόμματος, καθώς βλέπουν να αποκλείονται από τη νέα κυβέρνηση. Κάθε σκέψη ότι αυτή η κυβέρνηση θα εφαρμόσει ένα στοιχειωδώς προοδευτικό πρόγραμμα εξαερώνεται. Ο εκλεγμένος πρόεδρος δεν δέχεται τις αλλαγές στην εκπαίδευση, την υγεία κ.λπ. που ήταν σημαίες του Σάντερς και άλλων πολιτικών προσώπων, τα οποία αποτελούσαν τη δύναμη των λαϊκών κινητοποιήσεων που οδήγησαν στην εκλογή του Μπάιντεν.
Δεν προβλέπεται βελτίωση σχέσεων με τους διεθνείς ανταγωνιστές
Όσον αφορά την εξωτερική πολιτική, αυτή θα ακολουθήσει την παντοτινή ρότα της. Θα είναι πολύ δεξιά, πολύ δραστήρια στις συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή, και είναι μικρές οι πιθανότητες να την αλλάξει ο Μπάιντεν. Το φιλοϊσραηλινό λόμπι εξακολουθεί να έχει μεγάλη επιρροή στις ΗΠΑ. Ακόμη και για τις παραχωρήσεις που υποτίθεται σκοπεύει να κάνει ο Μπάιντεν προς τους Ιρανούς, βάζει ως προϋπόθεση να προηγηθούν ακόμη μεγαλύτερες παραχωρήσεις από αυτούς μόνο και μόνο για να ξαναρχίσει ο διάλογος. Οι Ιρανοί από την πλευρά τους δεν δείχνουν διατεθειμένοι να εξαπατηθούν: λένε ότι πρέπει να υπάρξουν οικονομικές παραχωρήσεις ώστε να ανοίξει ο δρόμος της όποιας διευθέτησης.
Παρόλο που το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα είναι βαθιά διχασμένο, και παρά τη νίκη του Δημοκρατικού Κόμματος (που κι αυτό βιώνει όπως είπαμε διαιρέσεις στο εσωτερικό του), πιστεύω ότι οι εξελίξεις θα παραμείνουν αρνητικές. Η εκλογή του Μπάιντεν δεν πιστεύω να φέρει ουσιαστική αλλαγή στις σχέσεις των ΗΠΑ με τη Ρωσία, την Κίνα, το Ιράν κ.λπ. Θα υπάρξουν ενδεχομένως επιφανειακές αλλαγές, αλλά καμιά πραγματική τροποποίηση στη διεθνή πολιτική. Πόσο μάλλον αν θυμηθούμε ότι και ο Μπάιντεν έχει μιλήσει για μια πάση θυσία βορειοαμερικανική προώθηση σε βάρος των ανταγωνιστών των ΗΠΑ στην παγκόσμια αγορά κ.α. Θα πρέπει να περιμένουμε για να δούμε αν τελικά εφαρμόσει μια πολύ συντηρητική πολιτική. Πιστεύω όμως ότι στην ουσία τίποτα συγκλονιστικό δεν θα συμβεί άμεσα: ο Τραμπ θα εγκαταλείψει την κυβέρνηση και οι Δημοκρατικοί θα καταλάβουν τα κυβερνητικά έδρανα, χωρίς να ακολουθήσουν μεγάλες αλλαγές.
* Ο Τζέιμς Πέτρας είναι ελληνικής καταγωγής Αμερικανός συγγραφέας και διανοούμενος. Το κείμενο αποτελεί την τοποθέτησή του για την τρέχουσα κατάσταση στις ΗΠΑ, την οποία εκθέτει κάθε Δευτέρα στον ραδιοφωνικό σταθμό CX36 του Μοντεβιδέο (Ουρουγουάη).
